Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822.

Bild:
<< vorherige Seite

II. anomalien der mittelniederl. conjugation.
(studere); craken (strepere) crakede und craecte; ebenso:
graken (dilucescere Stoke 2, 497.) maken (facere) naken
(appropinquare) gheraken (pertingere) smaken (gustare)
vaken (dormitare) waken (vigilare) beseken (commin-
gere Rein. 278.) smeken (adulari) vlouken (maledicere);
callen (blaterare) callede. ghesellen (sociare) ghesellede.
dammen (aggerare) dammede. minnen (diligere) minnede,
seltner minde. erren (errare) errede. merren (morari)
merrede. porren, porrede; danken. dancte. volghen (se-
qui) volchde. cranken (infirmari) crancte. peinsen (co-
gitare) peinsde. veinsen (simulare) veinsde. sorghen (cu-
rare) sorchde. bassen (latrare) bassede. vasten (jejunare)
vaste. tasten (palpare) taste. heschen (exigere) heschede
und heste (3, 210.) ebenso vreschen (fando percipere)
achten (attendere) achte. wachten (exspectare) wachte. --
Bildungen mit -el, -em, -en, -er kürzen ihr praet.
beständig, als: wimpelen (velare) wimpelde; wandelen
(mutare) wandelde; nestelen (nidum aedificare) Rein.
350. stivelen (interficere) Maerl. 1. 105. 307. knielen (ge-
nuflectere) knielde; seilen (navigare) seilde; ontfaremen
(misereri) ontfaremde oder ontfaermde; reinen (pluere)
reinde; lachteren (increpare) lachterde; sekeren (firmare)
sekerde; seltner sind andere bildungen, z. b. metsen (la-
pidem caedere) metste; helsen (salutare) 1, 275; mersen
(augeri) mersde (1, 157. 200.) minken (minuere) minkede
(2, 225.)

Anomalien der mittelniederländischen conjugation.
1) esse vierstämmig: a) III. praes. ind. sg. es (: ghewes
Rein. 293.) selten is (Maerl. 1, 136. 315.) nie est, ist. --
b) inf. sin (Rein. 302.); pl. praes. ind. I. sein II. seit
III. sein; praes. conj. sei, seis (1, 319.) sei; sein, seit, sein;
part. praet. ghesein (Maerl. 3, 244.). -- g) I. prael. sg.
bem (: hem Rein. 305. und auch außer reim: ic bem,
ic bemt [mhd. ich binß] bem ic) II. best (: list. Rein.
351.). -- d) inf. wesen; praet. was, wares, was; wa-
ren, waret, waren; part. praet. ghewesen (Maerl. 3,
245.) wofür ghewest nur außer reim vorkommt (3, 334.);
sein und wesen, ghesein und gewesen stehen in densel-
ben quellen nebeneinander, doch überwiegen wesen
und ghewesen; vgl. Huyd. op. St. 1, 449.
2) a) moet, moetes, moet; pl. moeten; praet. moeste.
b) wet, wetes (2, 183.), wet; pl. weten, wet, weten;
praet. wiste (Rein. 344. Maerl. 2, 222. g) doch, doghe[ - 1 Zeichen fehlt],
Q q q 2

II. anomalien der mittelniederl. conjugation.
(ſtudere); craken (ſtrepere) crakede und craecte; ebenſo:
graken (diluceſcere Stoke 2, 497.) maken (facere) naken
(appropinquare) gheraken (pertingere) ſmaken (guſtare)
vaken (dormitare) waken (vigilare) beſêken (commín-
gere Rein. 278.) ſmêken (adulari) vlouken (maledicere);
callen (blaterare) callede. gheſëllen (ſociare) gheſëllede.
dammen (aggerare) dammede. minnen (diligere) minnede,
ſeltner minde. ërren (errare) ërrede. mërren (morari)
mërrede. porren, porrede; danken. dancte. volghen (ſe-
qui) volchde. cranken (infirmari) crancte. peinſen (co-
gitare) peinſde. veinſen (ſimulare) veinſde. ſorghen (cu-
rare) ſorchde. baſſen (latrare) baſſede. vaſten (jejunare)
vaſte. taſten (palpare) taſte. hêſchen (exigere) hêſchede
und hêſte (3, 210.) ebenſo vrêſchen (fando percipere)
achten (attendere) achte. wachten (exſpectare) wachte. —
Bildungen mit -el, -em, -en, -er kürzen ihr praet.
beſtändig, als: wimpelen (velare) wimpelde; wandelen
(mutare) wandelde; nëſtelen (nidum aedificare) Rein.
350. ſtivelen (interficere) Maerl. 1. 105. 307. knielen (ge-
nuflectere) knielde; ſeilen (navigare) ſeilde; ontfaremen
(miſereri) ontfaremde oder ontfaermde; reinen (pluere)
reinde; lachteren (increpare) lachterde; ſëkeren (firmare)
ſëkerde; ſeltner ſind andere bildungen, z. b. mëtſen (la-
pidem caedere) mëtſte; hêlſen (ſalutare) 1, 275; mêrſen
(augeri) mêrſde (1, 157. 200.) minken (minuere) minkede
(2, 225.)

Anomalien der mittelniederländiſchen conjugation.
1) eſſe vierſtämmig: α) III. praeſ. ind. ſg. ës (: ghewës
Rein. 293.) ſelten is (Maerl. 1, 136. 315.) nie ëſt, iſt. —
β) inf. ſin (Rein. 302.); pl. praeſ. ind. I. ſîn II. ſît
III. ſîn; praeſ. conj. ſî, ſîs (1, 319.) ſî; ſîn, ſît, ſîn;
part. praet. gheſîn (Maerl. 3, 244.). — γ) I. prael. ſg.
bëm (: hëm Rein. 305. und auch außer reim: ic bëm,
ic bëmt [mhd. ich binƷ] bëm ic) II. bëſt (: liſt. Rein.
351.). — δ) inf. wëſen; praet. was, wares, was; wa-
ren, waret, waren; part. praet. ghewëſen (Maerl. 3,
245.) wofür ghewêſt nur außer reim vorkommt (3, 334.);
ſîn und wëſen, gheſîn und gewëſen ſtehen in denſel-
ben quellen nebeneinander, doch überwiegen wëſen
und ghewëſen; vgl. Huyd. op. St. 1, 449.
2) α) moet, moetes, moet; pl. moeten; praet. moeſte.
β) wêt, wëtes (2, 183.), wêt; pl. wëten, wêt, wëten;
praet. wiſte (Rein. 344. Maerl. 2, 222. γ) dôch, doghe[ – 1 Zeichen fehlt],
Q q q 2
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <p><pb facs="#f1005" n="979"/><fw place="top" type="header">II. <hi rendition="#i">anomalien der mittelniederl. conjugation.</hi></fw><lb/>
(&#x017F;tudere); craken (&#x017F;trepere) crakede und craecte; eben&#x017F;o:<lb/>
graken (diluce&#x017F;cere Stoke 2, 497.) maken (facere) naken<lb/>
(appropinquare) gheraken (pertingere) &#x017F;maken (gu&#x017F;tare)<lb/>
vaken (dormitare) waken (vigilare) be&#x017F;êken (commín-<lb/>
gere Rein. 278.) &#x017F;mêken (adulari) vlouken (maledicere);<lb/>
callen (blaterare) callede. ghe&#x017F;ëllen (&#x017F;ociare) ghe&#x017F;ëllede.<lb/>
dammen (aggerare) dammede. minnen (diligere) minnede,<lb/>
&#x017F;eltner minde. ërren (errare) ërrede. mërren (morari)<lb/>
mërrede. porren, porrede; danken. dancte. volghen (&#x017F;e-<lb/>
qui) volchde. cranken (infirmari) crancte. pein&#x017F;en (co-<lb/>
gitare) pein&#x017F;de. vein&#x017F;en (&#x017F;imulare) vein&#x017F;de. &#x017F;orghen (cu-<lb/>
rare) &#x017F;orchde. ba&#x017F;&#x017F;en (latrare) ba&#x017F;&#x017F;ede. va&#x017F;ten (jejunare)<lb/>
va&#x017F;te. ta&#x017F;ten (palpare) ta&#x017F;te. hê&#x017F;chen (exigere) hê&#x017F;chede<lb/>
und hê&#x017F;te (3, 210.) eben&#x017F;o vrê&#x017F;chen (fando percipere)<lb/>
achten (attendere) achte. wachten (ex&#x017F;pectare) wachte. &#x2014;<lb/>
Bildungen mit <hi rendition="#i">-el, -em, -en, -er</hi> kürzen ihr praet.<lb/>
be&#x017F;tändig, als: wimpelen (velare) wimpelde; wandelen<lb/>
(mutare) wandelde; në&#x017F;telen (nidum aedificare) Rein.<lb/>
350. &#x017F;tivelen (interficere) Maerl. 1. 105. 307. knielen (ge-<lb/>
nuflectere) knielde; &#x017F;eilen (navigare) &#x017F;eilde; ontfaremen<lb/>
(mi&#x017F;ereri) ontfaremde oder ontfaermde; reinen (pluere)<lb/>
reinde; lachteren (increpare) lachterde; &#x017F;ëkeren (firmare)<lb/>
&#x017F;ëkerde; &#x017F;eltner &#x017F;ind andere bildungen, z. b. mët&#x017F;en (la-<lb/>
pidem caedere) mët&#x017F;te; hêl&#x017F;en (&#x017F;alutare) 1, 275; mêr&#x017F;en<lb/>
(augeri) mêr&#x017F;de (1, 157. 200.) minken (minuere) minkede<lb/>
(2, 225.)</p>
              </div>
            </div><lb/>
            <div n="4">
              <head> <hi rendition="#i">Anomalien der mittelniederländi&#x017F;chen conjugation.</hi> </head><lb/>
              <list>
                <item>1) <hi rendition="#i">e&#x017F;&#x017F;e</hi> vier&#x017F;tämmig: <hi rendition="#i">&#x03B1;</hi>) III. prae&#x017F;. ind. &#x017F;g. <hi rendition="#i">ës</hi> (: ghewës<lb/>
Rein. 293.) &#x017F;elten <hi rendition="#i">is</hi> (Maerl. 1, 136. 315.) nie ë&#x017F;t, i&#x017F;t. &#x2014;<lb/><hi rendition="#i">&#x03B2;</hi>) inf. <hi rendition="#i">&#x017F;in</hi> (Rein. 302.); pl. prae&#x017F;. ind. I. <hi rendition="#i">&#x017F;în</hi> II. <hi rendition="#i">&#x017F;ît</hi><lb/>
III. <hi rendition="#i">&#x017F;în</hi>; prae&#x017F;. conj. <hi rendition="#i">&#x017F;î, &#x017F;îs</hi> (1, 319.) <hi rendition="#i">&#x017F;î; &#x017F;în, &#x017F;ît, &#x017F;în;</hi><lb/>
part. praet. <hi rendition="#i">ghe&#x017F;în</hi> (Maerl. 3, 244.). &#x2014; <hi rendition="#i">&#x03B3;</hi>) I. prael. &#x017F;g.<lb/><hi rendition="#i">bëm</hi> (: hëm Rein. 305. und auch außer reim: ic bëm,<lb/>
ic bëmt [mhd. ich bin&#x01B7;] bëm ic) II. <hi rendition="#i">&#x017F;t</hi> (: li&#x017F;t. Rein.<lb/>
351.). &#x2014; <hi rendition="#i">&#x03B4;</hi>) inf. <hi rendition="#i">&#x017F;en;</hi> praet. <hi rendition="#i">was</hi>, wares, was; wa-<lb/>
ren, waret, waren; part. praet. <hi rendition="#i">ghewë&#x017F;en</hi> (Maerl. 3,<lb/>
245.) wofür <hi rendition="#i">ghewê&#x017F;t</hi> nur außer reim vorkommt (3, 334.);<lb/>
&#x017F;în und wë&#x017F;en, ghe&#x017F;în und gewë&#x017F;en &#x017F;tehen in den&#x017F;el-<lb/>
ben quellen nebeneinander, doch überwiegen wë&#x017F;en<lb/>
und ghewë&#x017F;en; vgl. Huyd. op. St. 1, 449.</item><lb/>
                <item>2) <hi rendition="#i">&#x03B1;</hi>) <hi rendition="#i">moet</hi>, moetes, moet; pl. moeten; praet. <hi rendition="#i">moe&#x017F;te</hi>.<lb/><hi rendition="#i">&#x03B2;</hi>) <hi rendition="#i">wêt</hi>, wëtes (2, 183.), wêt; pl. wëten, wêt, wëten;<lb/>
praet. <hi rendition="#i">wi&#x017F;te</hi> (Rein. 344. Maerl. 2, 222. <hi rendition="#i">&#x03B3;</hi>) <hi rendition="#i">dôch</hi>, doghe<gap unit="chars" quantity="1"/>,<lb/>
<fw place="bottom" type="sig">Q q q 2</fw><lb/></item>
              </list>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[979/1005] II. anomalien der mittelniederl. conjugation. (ſtudere); craken (ſtrepere) crakede und craecte; ebenſo: graken (diluceſcere Stoke 2, 497.) maken (facere) naken (appropinquare) gheraken (pertingere) ſmaken (guſtare) vaken (dormitare) waken (vigilare) beſêken (commín- gere Rein. 278.) ſmêken (adulari) vlouken (maledicere); callen (blaterare) callede. gheſëllen (ſociare) gheſëllede. dammen (aggerare) dammede. minnen (diligere) minnede, ſeltner minde. ërren (errare) ërrede. mërren (morari) mërrede. porren, porrede; danken. dancte. volghen (ſe- qui) volchde. cranken (infirmari) crancte. peinſen (co- gitare) peinſde. veinſen (ſimulare) veinſde. ſorghen (cu- rare) ſorchde. baſſen (latrare) baſſede. vaſten (jejunare) vaſte. taſten (palpare) taſte. hêſchen (exigere) hêſchede und hêſte (3, 210.) ebenſo vrêſchen (fando percipere) achten (attendere) achte. wachten (exſpectare) wachte. — Bildungen mit -el, -em, -en, -er kürzen ihr praet. beſtändig, als: wimpelen (velare) wimpelde; wandelen (mutare) wandelde; nëſtelen (nidum aedificare) Rein. 350. ſtivelen (interficere) Maerl. 1. 105. 307. knielen (ge- nuflectere) knielde; ſeilen (navigare) ſeilde; ontfaremen (miſereri) ontfaremde oder ontfaermde; reinen (pluere) reinde; lachteren (increpare) lachterde; ſëkeren (firmare) ſëkerde; ſeltner ſind andere bildungen, z. b. mëtſen (la- pidem caedere) mëtſte; hêlſen (ſalutare) 1, 275; mêrſen (augeri) mêrſde (1, 157. 200.) minken (minuere) minkede (2, 225.) Anomalien der mittelniederländiſchen conjugation. 1) eſſe vierſtämmig: α) III. praeſ. ind. ſg. ës (: ghewës Rein. 293.) ſelten is (Maerl. 1, 136. 315.) nie ëſt, iſt. — β) inf. ſin (Rein. 302.); pl. praeſ. ind. I. ſîn II. ſît III. ſîn; praeſ. conj. ſî, ſîs (1, 319.) ſî; ſîn, ſît, ſîn; part. praet. gheſîn (Maerl. 3, 244.). — γ) I. prael. ſg. bëm (: hëm Rein. 305. und auch außer reim: ic bëm, ic bëmt [mhd. ich binƷ] bëm ic) II. bëſt (: liſt. Rein. 351.). — δ) inf. wëſen; praet. was, wares, was; wa- ren, waret, waren; part. praet. ghewëſen (Maerl. 3, 245.) wofür ghewêſt nur außer reim vorkommt (3, 334.); ſîn und wëſen, gheſîn und gewëſen ſtehen in denſel- ben quellen nebeneinander, doch überwiegen wëſen und ghewëſen; vgl. Huyd. op. St. 1, 449. 2) α) moet, moetes, moet; pl. moeten; praet. moeſte. β) wêt, wëtes (2, 183.), wêt; pl. wëten, wêt, wëten; praet. wiſte (Rein. 344. Maerl. 2, 222. γ) dôch, doghe_, Q q q 2

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/1005
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822, S. 979. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/1005>, abgerufen am 29.03.2024.