Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822.

Bild:
<< vorherige Seite

II. altn. subst. schw. masc. erste u. zweite decl.
daudhi (mors) dreyri (sanguis) dropi (gutta) ecki (aerumna)
fani (fatuns) fari (viator) faxi (coluber i. e. jubatus) funi
(ignis) galgi (patib.) goti (equus) gumi (homo) haki
(uncus) hani (gallus) heri (lepus) kappi (pugil) fe-lagi
(socius) Ieimi (onus) maki (par) mani (luna) nefi (frater)
risi (gigas) rauni (collocutor) sefi (mens) simi (funis) skati
(rex) skuggi (umbra) tangi (cuspis) uxi (bos) vandi
(periculum) thanki (mens) und viele andere. -- 2) bil-
dungen mit -l, n: geisli (radius) nagli (clavus) asni
(asinus) -- 3) mit -ari: domari (judex) lesari (lector) etc.

Anmerkungen: 1) das -i nom. sg. weckt keinen
umlaut; wo er sich zuweilen findet, hat er einen an-
dern grund, z. b. ecki, dreyri mögen ursprünglich zur
zweiten schw. decl. gehören. -- 2) die mit -ari assimi-
lieren im dat. pl., z. b. bakari (pistor) lesari, dat. pl.
bökurum, lesurum. -- 3) daß der gen. pl., wie im fem.
und neutr., vormahls -na st. -a lautete beweisen die
in den ältesten denkmählern noch vorfindlichen formen
gumna (virorum) bragna (militum) gotna (equorum)
flotna (idem) skatna (regum) oxna (boum) von gumi,
bragi (veraltet) floti, skati, oxi (st. uxi); selbst im nom.
zeigt sich gumnar, gotnar etc. neben gumar, gotar. --
4) nach neutraler weise bilden den nom. sg. auf -a st. -i
die wörter herra (herus) seira (dominus).

Schwaches masculinum. zweite declination.

beispiel: vil-ipl. vil-jar
vil-javil-ja
vil-javil-jum
vil-javil-ja

der nom. i stebet für-ji (Rask-i). 1) bildungen mit
bloßem -i nur einige wörter: stedhi (incus) tiggi (rex)
vili (voluntas) ein-heri (monoheros) ey-skeggi (insu-
lanus) skip-veri (nauta) ill-virki (nequam). -- 2) mit
eingi: frelseingi (libertus) hoefdheingi (princeps) raeneingi
(latro) etc.

Schwaches femininum. erste declination.

beisp.: taung-ahpl. taung-urharp-ahpl. hörp-ur
taung-uhtaung-nahörp-uhharp-na
taung-utaung-umhörp-uhhörp-um
taung-utaung-urhörp-uhhörp-ur

1) einfache: amma (avia) aska (cinis) bara (unda) edda
(proavia) egda (aquila f.) daufa (columba) flaska (lagena)

II. altn. ſubſt. ſchw. maſc. erſte u. zweite decl.
daudhi (mors) dreyri (ſanguis) dropi (gutta) ecki (aerumna)
fâni (fatuns) fari (viator) faxi (coluber i. e. jubatus) funi
(ignis) galgi (patib.) goti (equus) gumi (homo) haki
(uncus) hani (gallus) hêri (lepus) kappi (pugil) fê-lagi
(ſocius) Iîmi (onus) maki (par) mâni (luna) nëfi (frater)
riſi (gigas) rûni (collocutor) ſëfi (mens) ſìmi (funis) ſkati
(rex) ſkuggi (umbra) tângi (cuſpis) uxi (bos) vandi
(periculum) þânki (mens) und viele andere. — 2) bil-
dungen mit -l, n: geiſli (radius) nagli (clavus) aſni
(aſinus) — 3) mit -ari: dômari (judex) lëſari (lector) etc.

Anmerkungen: 1) das -i nom. ſg. weckt keinen
umlaut; wo er ſich zuweilen findet, hat er einen an-
dern grund, z. b. ecki, dreyri mögen urſprünglich zur
zweiten ſchw. decl. gehören. — 2) die mit -ari aſſimi-
lieren im dat. pl., z. b. bakari (piſtor) lëſari, dat. pl.
bökurum, lëſurum. — 3) daß der gen. pl., wie im fem.
und neutr., vormahls -na ſt. -a lautete beweiſen die
in den älteſten denkmählern noch vorfindlichen formen
gumna (virorum) bragna (militum) gotna (equorum)
flotna (idem) ſkatna (regum) oxna (boum) von gumi,
bragi (veraltet) floti, ſkati, oxi (ſt. uxi); ſelbſt im nom.
zeigt ſich gumnar, gotnar etc. neben gumar, gotar. —
4) nach neutraler weiſe bilden den nom. ſg. auf -a ſt. -i
die wörter hërra (herus) ſîra (dominus).

Schwaches maſculinum. zweite declination.

beiſpiel: vil-ipl. vil-jar
vil-javil-ja
vil-javil-jum
vil-javil-ja

der nom. i ſtebet für-ji (Raſk-ì). 1) bildungen mit
bloßem -i nur einige wörter: ſtedhi (incus) tiggi (rex)
vili (voluntas) ein-heri (monoheros) ey-ſkeggi (inſu-
lanus) ſkip-veri (nauta) ill-virki (nequam). — 2) mit
îngi: frëlſîngi (libertus) hœfdhîngi (princeps) rænîngi
(latro) etc.

Schwaches femininum. erſte declination.

beiſp.: tûng-ahpl. tûng-urharp-ahpl. hörp-ur
tûng-uhtûng-nahörp-uhharp-na
tûng-utûng-umhörp-uhhörp-um
tûng-utûng-urhörp-uhhörp-ur

1) einfache: amma (avia) aſka (cinis) bâra (unda) ëdda
(proavia) ëgda (aquila f.) dûfa (columba) flaſka (lagena)

<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <p><pb facs="#f0687" n="661"/><fw place="top" type="header">II. <hi rendition="#i">altn. &#x017F;ub&#x017F;t. &#x017F;chw. ma&#x017F;c. er&#x017F;te u. zweite decl.</hi></fw><lb/>
daudhi (mors) dreyri (&#x017F;anguis) dropi (gutta) ecki (aerumna)<lb/>
fâni (fatuns) fari (viator) faxi (coluber i. e. jubatus) funi<lb/>
(ignis) galgi (patib.) goti (equus) gumi (homo) haki<lb/>
(uncus) hani (gallus) hêri (lepus) kappi (pugil) fê-lagi<lb/>
(&#x017F;ocius) Iîmi (onus) maki (par) mâni (luna) nëfi (frater)<lb/>
ri&#x017F;i (gigas) rûni (collocutor) &#x017F;ëfi (mens) &#x017F;ìmi (funis) &#x017F;kati<lb/>
(rex) &#x017F;kuggi (umbra) tângi (cu&#x017F;pis) uxi (bos) vandi<lb/>
(periculum) þânki (mens) und viele andere. &#x2014; 2) bil-<lb/>
dungen mit <hi rendition="#i">-l, n</hi>: gei&#x017F;li (radius) nagli (clavus) a&#x017F;ni<lb/>
(a&#x017F;inus) &#x2014; 3) mit <hi rendition="#i">-ari</hi>: dômari (judex) lë&#x017F;ari (lector) etc.</p><lb/>
              <p><hi rendition="#i">Anmerkungen:</hi> 1) das -i nom. &#x017F;g. weckt keinen<lb/>
umlaut; wo er &#x017F;ich zuweilen findet, hat er einen an-<lb/>
dern grund, z. b. ecki, dreyri mögen ur&#x017F;prünglich zur<lb/>
zweiten &#x017F;chw. decl. gehören. &#x2014; 2) die mit -ari a&#x017F;&#x017F;imi-<lb/>
lieren im dat. pl., z. b. bakari (pi&#x017F;tor) lë&#x017F;ari, dat. pl.<lb/>
bökurum, lë&#x017F;urum. &#x2014; 3) daß der gen. pl., wie im fem.<lb/>
und neutr., vormahls <hi rendition="#i">-na</hi> &#x017F;t. -a lautete bewei&#x017F;en die<lb/>
in den älte&#x017F;ten denkmählern noch vorfindlichen formen<lb/>
gumna (virorum) bragna (militum) gotna (equorum)<lb/>
flotna (idem) &#x017F;katna (regum) oxna (boum) von gumi,<lb/>
bragi (veraltet) floti, &#x017F;kati, oxi (&#x017F;t. uxi); &#x017F;elb&#x017F;t im nom.<lb/>
zeigt &#x017F;ich gumnar, gotnar etc. neben gumar, gotar. &#x2014;<lb/>
4) nach neutraler wei&#x017F;e bilden den nom. &#x017F;g. auf -a &#x017F;t. -i<lb/>
die wörter hërra (herus) &#x017F;îra (dominus).</p>
            </div><lb/>
            <div n="4">
              <head> <hi rendition="#i">Schwaches ma&#x017F;culinum. zweite declination.</hi> </head><lb/>
              <table>
                <row>
                  <cell>bei&#x017F;piel: vil-i</cell>
                  <cell>pl. vil-jar</cell>
                </row>
                <row>
                  <cell>vil-ja</cell>
                  <cell>vil-ja</cell>
                </row>
                <row>
                  <cell>vil-ja</cell>
                  <cell>vil-jum</cell>
                </row>
                <row>
                  <cell>vil-ja</cell>
                  <cell>vil-ja</cell>
                </row><lb/>
              </table>
              <p>der nom. i &#x017F;tebet für-ji (Ra&#x017F;k-ì). 1) bildungen mit<lb/>
bloßem -i nur einige wörter: &#x017F;tedhi (incus) tiggi (rex)<lb/>
vili (voluntas) ein-heri (monoheros) ey-&#x017F;keggi (in&#x017F;u-<lb/>
lanus) &#x017F;kip-veri (nauta) ill-virki (nequam). &#x2014; 2) mit<lb/><hi rendition="#i">îngi</hi>: frël&#x017F;îngi (libertus) h&#x0153;fdhîngi (princeps) rænîngi<lb/>
(latro) etc.</p>
            </div><lb/>
            <div n="4">
              <head> <hi rendition="#i">Schwaches femininum. er&#x017F;te declination.</hi> </head><lb/>
              <table>
                <row>
                  <cell>bei&#x017F;p.: tûng-a</cell>
                  <cell>hpl. tûng-ur</cell>
                  <cell>harp-a</cell>
                  <cell>hpl. hörp-ur</cell>
                </row>
                <row>
                  <cell>tûng-u</cell>
                  <cell>htûng-na</cell>
                  <cell>hörp-u</cell>
                  <cell>hharp-na</cell>
                </row>
                <row>
                  <cell>tûng-u</cell>
                  <cell>tûng-um</cell>
                  <cell>hörp-u</cell>
                  <cell>hhörp-um</cell>
                </row>
                <row>
                  <cell>tûng-u</cell>
                  <cell>tûng-ur</cell>
                  <cell>hörp-u</cell>
                  <cell>hhörp-ur</cell>
                </row><lb/>
              </table>
              <p>1) einfache: amma (avia) a&#x017F;ka (cinis) bâra (unda) ëdda<lb/>
(proavia) ëgda (aquila f.) dûfa (columba) fla&#x017F;ka (lagena)<lb/></p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[661/0687] II. altn. ſubſt. ſchw. maſc. erſte u. zweite decl. daudhi (mors) dreyri (ſanguis) dropi (gutta) ecki (aerumna) fâni (fatuns) fari (viator) faxi (coluber i. e. jubatus) funi (ignis) galgi (patib.) goti (equus) gumi (homo) haki (uncus) hani (gallus) hêri (lepus) kappi (pugil) fê-lagi (ſocius) Iîmi (onus) maki (par) mâni (luna) nëfi (frater) riſi (gigas) rûni (collocutor) ſëfi (mens) ſìmi (funis) ſkati (rex) ſkuggi (umbra) tângi (cuſpis) uxi (bos) vandi (periculum) þânki (mens) und viele andere. — 2) bil- dungen mit -l, n: geiſli (radius) nagli (clavus) aſni (aſinus) — 3) mit -ari: dômari (judex) lëſari (lector) etc. Anmerkungen: 1) das -i nom. ſg. weckt keinen umlaut; wo er ſich zuweilen findet, hat er einen an- dern grund, z. b. ecki, dreyri mögen urſprünglich zur zweiten ſchw. decl. gehören. — 2) die mit -ari aſſimi- lieren im dat. pl., z. b. bakari (piſtor) lëſari, dat. pl. bökurum, lëſurum. — 3) daß der gen. pl., wie im fem. und neutr., vormahls -na ſt. -a lautete beweiſen die in den älteſten denkmählern noch vorfindlichen formen gumna (virorum) bragna (militum) gotna (equorum) flotna (idem) ſkatna (regum) oxna (boum) von gumi, bragi (veraltet) floti, ſkati, oxi (ſt. uxi); ſelbſt im nom. zeigt ſich gumnar, gotnar etc. neben gumar, gotar. — 4) nach neutraler weiſe bilden den nom. ſg. auf -a ſt. -i die wörter hërra (herus) ſîra (dominus). Schwaches maſculinum. zweite declination. beiſpiel: vil-i pl. vil-jar vil-ja vil-ja vil-ja vil-jum vil-ja vil-ja der nom. i ſtebet für-ji (Raſk-ì). 1) bildungen mit bloßem -i nur einige wörter: ſtedhi (incus) tiggi (rex) vili (voluntas) ein-heri (monoheros) ey-ſkeggi (inſu- lanus) ſkip-veri (nauta) ill-virki (nequam). — 2) mit îngi: frëlſîngi (libertus) hœfdhîngi (princeps) rænîngi (latro) etc. Schwaches femininum. erſte declination. beiſp.: tûng-a hpl. tûng-ur harp-a hpl. hörp-ur tûng-u htûng-na hörp-u hharp-na tûng-u tûng-um hörp-u hhörp-um tûng-u tûng-ur hörp-u hhörp-ur 1) einfache: amma (avia) aſka (cinis) bâra (unda) ëdda (proavia) ëgda (aquila f.) dûfa (columba) flaſka (lagena)

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/687
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822, S. 661. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/687>, abgerufen am 25.04.2024.