Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Hohberg, Wolf Helmhard von: Georgica Curiosa. Bd. 1. Nürnberg, 1682.

Bild:
<< vorherige Seite
Fünftes Buch/ Kuchen- und Artzney-Garten.
[Spaltenumbruch]

Andere aber/ darunter Herr Pet. Gabriel/ Fürstlich
Würtembergischer Garten-Inspector, der sagt/ er habe
es über die dreissig Jahr erfahren/ daß die Melon-Pflan-
tzen/ die man versetzt/ wanns mit Behutsamkeit geschie-
het/ mehr und bessere Früchte bringen/ als die/ so man auf
den Betten lässet/ man kans mit einem kleinen Tubo ex-
tractorio
mit samt der Erden ausheben/ und in das zu-
bereitete Grüblein bringen/ daß die Wurtzen gantz und
gar nicht gerühret werden. Jch (schreibt er) hab etliche
hundert/ am hellen Mittag/ ohne zudecken also versetzet/
welche nicht das geringste sich verspätet haben.

Er meynet auch/ die mit Gläsern bedeckte Melonen
wachsen zwar lieber/ die Frucht aber sey gemeiniglich
(Zweifels ohne/ weil sie der Balsamischen Krafft der
freyen Lufft beraubt sind) nicht so wolgeschmack/ als die
andern; muß auch/ wann man sie zudecken muß/ zwischen
dem Bett und dem Glas ein wenig Lufft eingelassen
werden/ daß die Pflantzen nicht ersticken; was sonsten
versetzt wird/ muß Abends an einem schönen Tag ge-
schehen/ und muß etliche Tag von 8 Uhr biß nach Unter-
gang der Sonnen/ biß sie einwurtzen/ bedeckt seyn nur
mit einem umgestürtzten Hafen/ so greiffen sie eher in
die Erden; müssen auch/ so lang die Kälte währet/ fleissig
zu Nachts verwahret seyn.

Die Reben soll man nicht untereinander verwirret
und verwickelt wachsen lassen/ sondern ordentlich auf
beeden Seiten ausbreiten; Menstruatae ab ipsorum
contactu & vicinia arcendae sunt.
Wann die zwey
Kern-Blätlein (wie Herr de la Quintinye an Herrn
Oldenburg/ Cantzlern der Königlichen Socletät in En-
gelland in Actis Philos. fol. 760. geschrieben) das an-
der und dritte Blätlein getrieben/ läst man sie also wach-
sen/ so bald sie aber das vierdte und fünfte treiben/ dar-
aus die Haubt-Reben wird/ schneidet man solche/ gleich
unten/ wo sie an das ander oder dritte Blat anstehet/ ab/
so treiben sie zwischen dem Kern-Blätlein und andern
zweyen ersten Blättern beederseits noch andere Reben/
diese bringen erst die rechte Frucht; Jch will seine
Wort selbst hier anziehen/ weil sie viel guter Lehren in
sich begreiffen.

Extractum Epistolae de Melonum Cul-
tura a Domino de la Quintinye ad publica-
torem nuper missae, Gallico Idiomate conscriptae, in
multorüm, qui in Anglia melonibus student, gratiam jam
publici Iuris factae. In Actis Philosophicis Reg.
Soc. Angli. fol. 760.
[Abbildung]

QUantum ad methodum scindendi attinet, tibi
notum est, primum quod eis apparet duo esse
folia unita, quae auriculas heic vocamus, (Num.
[Spaltenumbruch] 1. 1. designata) ex duarum hujusmodi meditullio ali-
quot diebus postea, surgit 1. unum folium, quod no-
dum nuncupamus (signatum 2) ex eodem loco post
aliquot dies, secundum fruticat, quod secundum no-
dum appellamus; (notatum 3) ex medio hujus caulis
nodi tertius crescit nodus, (sign. 4) Et hic est nodus,
qui scindendus est loco signato 6 cura adhibenda est,
ne secundi nodi ramus, ex quo hic tertius provenit,
laedatur, quia ex hoc crescit ramus, quem primun vo-
camus brachium, & hoc brachium primo unum, tum
secundum, dein tortium nodum producit, & hic ter-
tius is est, quem iterum scindere debes, eodem modo
qui antea dictus est. Curae vero tibi incumbendum
est, tertios illos nodos scindendi, non expectando ut
quarti vel quinti crescant, videbis ex singulo nodo
brachia & ramos produci, primo, de quo supra men-
tio facta est, similes, & haec erunt brachia, quibus
melonis fructus producetur. Optimi vero evadent,
si radix vel pes probe in optimo fundo nutriti sint, si
etiam optimo calidoque strato & sole foveantur. Sed
nunquam patere melonis caulem in fimum perveni-
re, nec terra nisi moderate irrigetur. Cum eam adeo
aridam fieri cernis, ut surculus detrimentum inde
pati queat, quod tu negligere non debes, donec acci-
dat, ne remedium nimis sero adhibeatur. Bis vel
ter quaque septimana, in calidissima tempestate, ir-
rigo, & id post Solis occasum, meosque melones stra-
to paleis confecto, ab hora 11, ad 2 pomeridianam,
quo spatio Sol nimis ardet, & citius humorem radici
necessarium consumit, operire soleo. Cum enim
pluit, melonarium meum contego, ne uberior humi-
ditas meis fructibus noceat, nonnulla est hac in re
subjectio, sed delectatio etiam est, felicibus per re-
gulam successibus frui.

Si radix nimis multos ramos vel brachia produ-
cat, eorum debiliores amputa, nec plus, 3 vel 4 ro-
bustiorum & fortiorum, qui suos nodos proprios sibi
invicem habent, relinque. Cum meos melones ex
plantario transfero, duas radices simul conjungere
saepius lubet, nisi unicam admodum validam, quam
tunc solam terrae impono, reperiam; nullum eorum
amputans ramum, qui ex utroque latere surgit, signa-
tus 7. 7. inter unam auriculam & folium, de quibus
antea dictum est, sed cum duas radices simul conjun-
go, qui ex quabus auribus e contra stantibus exsur-
gunt, ut evitetur inordinata ramorum luxuria, quae
etiam radici obesset, prorsus abscindo.

Cum melones nodum produxerint, non plus
duobus singulo caule relinquo, illis electis, qui me-
lius, & juxta primum & praecipuum caulem, hoc est,
ad robur caulis siti sunt. Mihi enim est curae, nullos
nisi elegantes, & qui crevem & densum pedem ha-
bent, eligendi, pes etiam tuorum melonum brevis
densusque nec a terra multum distans esse debet.
Melones siquidem longioris caulis, & qui folii pedem
nimis longum & tenuem habent, nunquam robusti
sunt, nec bonum melonis fructum producere possunt.
Accidit interdum, ut statim ab initio ex utriusque au-
ris meditullio duo exsurgant folia, etsi de uno tan-
tum sermonem feci, sed id rarius accidit. Cum vero
id fiat, duo hujusmodi folia pro uno tantum nodo
existimanda sunt, & postea secundus, tum tertius, &c.

& sic
R r r iij
Fuͤnftes Buch/ Kuchen- und Artzney-Garten.
[Spaltenumbruch]

Andere aber/ darunter Herr Pet. Gabriel/ Fuͤrſtlich
Wuͤrtembergiſcher Garten-Inſpector, der ſagt/ er habe
es uͤber die dreiſſig Jahr erfahren/ daß die Melon-Pflan-
tzen/ die man verſetzt/ wanns mit Behutſamkeit geſchie-
het/ mehr und beſſere Fruͤchte bringen/ als die/ ſo man auf
den Betten laͤſſet/ man kans mit einem kleinen Tubo ex-
tractorio
mit ſamt der Erden ausheben/ und in das zu-
bereitete Gruͤblein bringen/ daß die Wurtzen gantz und
gar nicht geruͤhret werden. Jch (ſchreibt er) hab etliche
hundert/ am hellen Mittag/ ohne zudecken alſo verſetzet/
welche nicht das geringſte ſich verſpaͤtet haben.

Er meynet auch/ die mit Glaͤſern bedeckte Melonen
wachſen zwar lieber/ die Frucht aber ſey gemeiniglich
(Zweifels ohne/ weil ſie der Balſamiſchen Krafft der
freyen Lufft beraubt ſind) nicht ſo wolgeſchmack/ als die
andern; muß auch/ wann man ſie zudecken muß/ zwiſchen
dem Bett und dem Glas ein wenig Lufft eingelaſſen
werden/ daß die Pflantzen nicht erſticken; was ſonſten
verſetzt wird/ muß Abends an einem ſchoͤnen Tag ge-
ſchehen/ und muß etliche Tag von 8 Uhr biß nach Unter-
gang der Sonnen/ biß ſie einwurtzen/ bedeckt ſeyn nur
mit einem umgeſtuͤrtzten Hafen/ ſo greiffen ſie eher in
die Erden; muͤſſen auch/ ſo lang die Kaͤlte waͤhret/ fleiſſig
zu Nachts verwahret ſeyn.

Die Reben ſoll man nicht untereinander verwirret
und verwickelt wachſen laſſen/ ſondern ordentlich auf
beeden Seiten ausbreiten; Menſtruatæ ab ipſorum
contactu & viciniâ arcendæ ſunt.
Wann die zwey
Kern-Blaͤtlein (wie Herr de la Quintinye an Herrn
Oldenburg/ Cantzlern der Koͤniglichen Socletaͤt in En-
gelland in Actis Philoſ. fol. 760. geſchrieben) das an-
der und dritte Blaͤtlein getrieben/ laͤſt man ſie alſo wach-
ſen/ ſo bald ſie aber das vierdte und fuͤnfte treiben/ dar-
aus die Haubt-Reben wird/ ſchneidet man ſolche/ gleich
unten/ wo ſie an das ander oder dritte Blat anſtehet/ ab/
ſo treiben ſie zwiſchen dem Kern-Blaͤtlein und andern
zweyen erſten Blaͤttern beederſeits noch andere Reben/
dieſe bringen erſt die rechte Frucht; Jch will ſeine
Wort ſelbſt hier anziehen/ weil ſie viel guter Lehren in
ſich begreiffen.

Extractum Epiſtolæ de Melonum Cul-
turâ à Domino de la Quintinye ad publica-
torem nuper miſſæ, Gallico Idiomate conſcriptæ, in
multorüm, qui in Angliâ melonibus ſtudent, gratiam jam
publici Iuris factæ. In Actis Philoſophicis Reg.
Soc. Angli. fol. 760.
[Abbildung]

QUantum ad methodum ſcindendi attinet, tibi
notum eſt, primùm quod eis apparet duo eſſe
folia unita, quæ auriculas hîc vocamus, (Num.
[Spaltenumbruch] 1. 1. deſignata) ex duarum hujusmodi meditullio ali-
quot diebus poſtea, ſurgit 1. unum folium, quod no-
dum nuncupamus (ſignatum 2) ex eodem loco poſt
aliquot dies, ſecundum fruticat, quod ſecundum no-
dum appellamus; (notatum 3) ex medio hujus caulis
nodi tertius creſcit nodus, (ſign. 4) Et hic eſt nodus,
qui ſcindendus eſt loco ſignato 6 cura adhibenda eſt,
ne ſecundi nodi ramus, ex quo hic tertius provenit,
lædatur, quia ex hoc creſcit ramus, quem primũ vo-
camus brachium, & hoc brachium primò unum, tum
ſecundum, dein tortium nodum producit, & hic ter-
tius is eſt, quem iterum ſcindere debes, eodem modo
qui antea dictus eſt. Curæ vero tibi incumbendum
eſt, tertios illos nodos ſcindendi, non expectando ut
quarti vel quinti creſcant, videbis ex ſingulo nodo
brachia & ramos produci, primo, de quo ſupra men-
tio facta eſt, ſimiles, & hæc erunt brachia, quibus
melonis fructus producetur. Optimi verò evadent,
ſi radix vel pes probè in optimo fundo nutriti ſint, ſi
etiam optimo calidoq́ue ſtrato & ſole foveantur. Sed
nunquam patere melonis caulem in fimum perveni-
re, nec terra niſi moderatè irrigetur. Cum eam adeò
aridam fieri cernis, ut ſurculus detrimentum inde
pati queat, quod tu negligere non debes, donec acci-
dat, ne remedium nimis ſerò adhibeatur. Bis vel
ter quaq́ue ſeptimanâ, in calidisſimâ tempeſtate, ir-
rigo, & id poſt Solis occaſum, meosq́ue melones ſtra-
to paleis confecto, ab horâ 11, ad 2 pomeridianam,
quo ſpatio Sol nimis ardet, & citius humorem radici
neceſſarium conſumit, operire ſoleo. Cum enim
pluit, melonarium meum contego, ne uberior humi-
ditas meis fructibus noceat, nonnulla eſt hac in re
ſubjectio, ſed delectatio etiam eſt, felicibus per re-
gulam ſuccesſibus frui.

Si radix nimis multos ramos vel brachia produ-
cat, eorum debiliores amputa, nec plus, 3 vel 4 ro-
buſtiorum & fortiorum, qui ſuos nodos proprios ſibi
invicem habent, relinque. Cum meos melones ex
plantario transfero, duas radices ſimul conjungere
ſæpius lubet, niſi unicam admodum validam, quam
tunc ſolam terræ impono, reperiam; nullum eorum
amputans ramum, qui ex utroque latere ſurgit, ſigna-
tus 7. 7. inter unam auriculam & folium, de quibus
antea dictum eſt, ſed cum duas radices ſimul conjun-
go, qui ex quabus auribus è contra ſtantibus exſur-
gunt, ut evitetur inordinata ramorum luxuria, quæ
etiam radici obeſſet, prorſus abſcindo.

Cum melones nodum produxerint, non plus
duobus ſingulo caule relinquo, illis electis, qui me-
lius, & juxta primum & præcipuum caulem, hoc eſt,
ad robur caulis ſiti ſunt. Mihi enim eſt curæ, nullos
niſi elegantes, & qui crevem & denſum pedem ha-
bent, eligendi, pes etiam tuorum melonum brevis
denſusq́ue nec à terra multum diſtans eſſe debet.
Melones ſiquidem longioris caulis, & qui folii pedem
nimis longum & tenuem habent, nunquam robuſti
ſunt, nec bonum melonis fructum producere poſſunt.
Accidit interdum, ut ſtatim ab initio ex utriusq́ue au-
ris meditullio duo exſurgant folia, etſi de uno tan-
tum ſermonem feci, ſed id rarius accidit. Cum verò
id fiat, duo hujusmodi folia pro uno tantum nodo
exiſtimanda ſunt, & poſtea ſecundus, tum tertius, &c.

& ſic
R r r iij
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <pb facs="#f0519" n="503[501]"/>
            <fw place="top" type="header"> <hi rendition="#b">Fu&#x0364;nftes Buch/ Kuchen- und Artzney-Garten.</hi> </fw><lb/>
            <cb/>
            <p>Andere aber/ darunter Herr Pet. Gabriel/ Fu&#x0364;r&#x017F;tlich<lb/>
Wu&#x0364;rtembergi&#x017F;cher Garten-<hi rendition="#aq">In&#x017F;pector,</hi> der &#x017F;agt/ er habe<lb/>
es u&#x0364;ber die drei&#x017F;&#x017F;ig Jahr erfahren/ daß die Melon-Pflan-<lb/>
tzen/ die man ver&#x017F;etzt/ wanns mit Behut&#x017F;amkeit ge&#x017F;chie-<lb/>
het/ mehr und be&#x017F;&#x017F;ere Fru&#x0364;chte bringen/ als die/ &#x017F;o man auf<lb/>
den Betten la&#x0364;&#x017F;&#x017F;et/ man kans mit einem kleinen <hi rendition="#aq">Tubo ex-<lb/>
tractorio</hi> mit &#x017F;amt der Erden ausheben/ und in das zu-<lb/>
bereitete Gru&#x0364;blein bringen/ daß die Wurtzen gantz und<lb/>
gar nicht geru&#x0364;hret werden. Jch (&#x017F;chreibt er) hab etliche<lb/>
hundert/ am hellen Mittag/ ohne zudecken al&#x017F;o ver&#x017F;etzet/<lb/>
welche nicht das gering&#x017F;te &#x017F;ich ver&#x017F;pa&#x0364;tet haben.</p><lb/>
            <p>Er meynet auch/ die mit Gla&#x0364;&#x017F;ern bedeckte Melonen<lb/>
wach&#x017F;en zwar lieber/ die Frucht aber &#x017F;ey gemeiniglich<lb/>
(Zweifels ohne/ weil &#x017F;ie der Bal&#x017F;ami&#x017F;chen Krafft der<lb/>
freyen Lufft beraubt &#x017F;ind) nicht &#x017F;o wolge&#x017F;chmack/ als die<lb/>
andern; muß auch/ wann man &#x017F;ie zudecken muß/ zwi&#x017F;chen<lb/>
dem Bett und dem Glas ein wenig Lufft eingela&#x017F;&#x017F;en<lb/>
werden/ daß die Pflantzen nicht er&#x017F;ticken; was &#x017F;on&#x017F;ten<lb/>
ver&#x017F;etzt wird/ muß Abends an einem &#x017F;cho&#x0364;nen Tag ge-<lb/>
&#x017F;chehen/ und muß etliche Tag von 8 Uhr biß nach Unter-<lb/>
gang der Sonnen/ biß &#x017F;ie einwurtzen/ bedeckt &#x017F;eyn nur<lb/>
mit einem umge&#x017F;tu&#x0364;rtzten Hafen/ &#x017F;o greiffen &#x017F;ie eher in<lb/>
die Erden; mu&#x0364;&#x017F;&#x017F;en auch/ &#x017F;o lang die Ka&#x0364;lte wa&#x0364;hret/ flei&#x017F;&#x017F;ig<lb/>
zu Nachts verwahret &#x017F;eyn.</p><lb/>
            <p>Die Reben &#x017F;oll man nicht untereinander verwirret<lb/>
und verwickelt wach&#x017F;en la&#x017F;&#x017F;en/ &#x017F;ondern ordentlich auf<lb/>
beeden Seiten ausbreiten; <hi rendition="#aq">Men&#x017F;truatæ ab ip&#x017F;orum<lb/>
contactu &amp; viciniâ arcendæ &#x017F;unt.</hi> Wann die zwey<lb/>
Kern-Bla&#x0364;tlein (wie Herr <hi rendition="#aq">de la Quintinye</hi> an Herrn<lb/>
Oldenburg/ Cantzlern der Ko&#x0364;niglichen <hi rendition="#aq">Soclet</hi>a&#x0364;t in En-<lb/>
gelland <hi rendition="#aq">in Actis Philo&#x017F;. fol.</hi> 760. ge&#x017F;chrieben) das an-<lb/>
der und dritte Bla&#x0364;tlein getrieben/ la&#x0364;&#x017F;t man &#x017F;ie al&#x017F;o wach-<lb/>
&#x017F;en/ &#x017F;o bald &#x017F;ie aber das vierdte und fu&#x0364;nfte treiben/ dar-<lb/>
aus die Haubt-Reben wird/ &#x017F;chneidet man &#x017F;olche/ gleich<lb/>
unten/ wo &#x017F;ie an das ander oder dritte Blat an&#x017F;tehet/ ab/<lb/>
&#x017F;o treiben &#x017F;ie zwi&#x017F;chen dem Kern-Bla&#x0364;tlein und andern<lb/>
zweyen er&#x017F;ten Bla&#x0364;ttern beeder&#x017F;eits noch andere Reben/<lb/>
die&#x017F;e bringen er&#x017F;t die rechte Frucht; Jch will &#x017F;eine<lb/>
Wort &#x017F;elb&#x017F;t hier anziehen/ weil &#x017F;ie viel guter Lehren in<lb/>
&#x017F;ich begreiffen.</p><lb/>
            <div n="3">
              <head> <hi rendition="#aq"> <hi rendition="#i">Extractum Epi&#x017F;tolæ de Melonum Cul-<lb/>
turâ à Domino de la Quintinye ad publica-<lb/>
torem nuper mi&#x017F;&#x017F;æ, Gallico Idiomate con&#x017F;criptæ, in<lb/>
multorüm, qui in Angliâ melonibus &#x017F;tudent, gratiam jam<lb/>
publici Iuris factæ. In Actis Philo&#x017F;ophicis Reg.<lb/>
Soc. Angli. fol. 760.</hi> </hi> </head><lb/>
              <figure/>
              <p> <hi rendition="#aq"><hi rendition="#in">Q</hi>Uantum ad methodum &#x017F;cindendi attinet, tibi<lb/>
notum e&#x017F;t, primùm quod eis apparet duo e&#x017F;&#x017F;e<lb/>
folia unita, quæ auriculas hîc vocamus, (Num.<lb/><cb/>
1. 1. de&#x017F;ignata) ex duarum hujusmodi meditullio ali-<lb/>
quot diebus po&#x017F;tea, &#x017F;urgit 1. unum folium, quod no-<lb/>
dum nuncupamus (&#x017F;ignatum 2) ex eodem loco po&#x017F;t<lb/>
aliquot dies, &#x017F;ecundum fruticat, quod &#x017F;ecundum no-<lb/>
dum appellamus; (notatum 3) ex medio hujus caulis<lb/>
nodi tertius cre&#x017F;cit nodus, (&#x017F;ign. 4) Et hic e&#x017F;t nodus,<lb/>
qui &#x017F;cindendus e&#x017F;t loco &#x017F;ignato 6 cura adhibenda e&#x017F;t,<lb/>
ne &#x017F;ecundi nodi ramus, ex quo hic tertius provenit,<lb/>
lædatur, quia ex hoc cre&#x017F;cit ramus, quem primu&#x0303; vo-<lb/>
camus brachium, &amp; hoc brachium primò unum, tum<lb/>
&#x017F;ecundum, dein tortium nodum producit, &amp; hic ter-<lb/>
tius is e&#x017F;t, quem iterum &#x017F;cindere debes, eodem modo<lb/>
qui antea dictus e&#x017F;t. Curæ vero tibi incumbendum<lb/>
e&#x017F;t, tertios illos nodos &#x017F;cindendi, non expectando ut<lb/>
quarti vel quinti cre&#x017F;cant, videbis ex &#x017F;ingulo nodo<lb/>
brachia &amp; ramos produci, primo, de quo &#x017F;upra men-<lb/>
tio facta e&#x017F;t, &#x017F;imiles, &amp; hæc erunt brachia, quibus<lb/>
melonis fructus producetur. Optimi verò evadent,<lb/>
&#x017F;i radix vel pes probè in optimo fundo nutriti &#x017F;int, &#x017F;i<lb/>
etiam optimo calidoq&#x0301;ue &#x017F;trato &amp; &#x017F;ole foveantur. Sed<lb/>
nunquam patere melonis caulem in fimum perveni-<lb/>
re, nec terra ni&#x017F;i moderatè irrigetur. Cum eam adeò<lb/>
aridam fieri cernis, ut &#x017F;urculus detrimentum inde<lb/>
pati queat, quod tu negligere non debes, donec acci-<lb/>
dat, ne remedium nimis &#x017F;erò adhibeatur. Bis vel<lb/>
ter quaq&#x0301;ue &#x017F;eptimanâ, in calidis&#x017F;imâ tempe&#x017F;tate, ir-<lb/>
rigo, &amp; id po&#x017F;t Solis occa&#x017F;um, meosq&#x0301;ue melones &#x017F;tra-<lb/>
to paleis confecto, ab horâ <hi rendition="#g">11,</hi> ad 2 pomeridianam,<lb/>
quo &#x017F;patio Sol nimis ardet, &amp; citius humorem radici<lb/>
nece&#x017F;&#x017F;arium con&#x017F;umit, operire &#x017F;oleo. Cum enim<lb/>
pluit, melonarium meum contego, ne uberior humi-<lb/>
ditas meis fructibus noceat, nonnulla e&#x017F;t hac in re<lb/>
&#x017F;ubjectio, &#x017F;ed delectatio etiam e&#x017F;t, felicibus per re-<lb/>
gulam &#x017F;ucces&#x017F;ibus frui.</hi> </p><lb/>
              <p> <hi rendition="#aq">Si radix nimis multos ramos vel brachia produ-<lb/>
cat, eorum debiliores amputa, nec plus, 3 vel 4 ro-<lb/>
bu&#x017F;tiorum &amp; fortiorum, qui &#x017F;uos nodos proprios &#x017F;ibi<lb/>
invicem habent, relinque. Cum meos melones ex<lb/>
plantario transfero, duas radices &#x017F;imul conjungere<lb/>
&#x017F;æpius lubet, ni&#x017F;i unicam admodum validam, quam<lb/>
tunc &#x017F;olam terræ impono, reperiam; nullum eorum<lb/>
amputans ramum, qui ex utroque latere &#x017F;urgit, &#x017F;igna-<lb/>
tus 7. 7. inter unam auriculam &amp; folium, de quibus<lb/>
antea dictum e&#x017F;t, &#x017F;ed cum duas radices &#x017F;imul conjun-<lb/>
go, qui ex quabus auribus è contra &#x017F;tantibus ex&#x017F;ur-<lb/>
gunt, ut evitetur inordinata ramorum luxuria, quæ<lb/>
etiam radici obe&#x017F;&#x017F;et, pror&#x017F;us ab&#x017F;cindo.</hi> </p><lb/>
              <p> <hi rendition="#aq">Cum melones nodum produxerint, non plus<lb/>
duobus &#x017F;ingulo caule relinquo, illis electis, qui me-<lb/>
lius, &amp; juxta primum &amp; præcipuum caulem, hoc e&#x017F;t,<lb/>
ad robur caulis &#x017F;iti &#x017F;unt. Mihi enim e&#x017F;t curæ, nullos<lb/>
ni&#x017F;i elegantes, &amp; qui crevem &amp; den&#x017F;um pedem ha-<lb/>
bent, eligendi, pes etiam tuorum melonum brevis<lb/>
den&#x017F;usq&#x0301;ue nec à terra multum di&#x017F;tans e&#x017F;&#x017F;e debet.<lb/>
Melones &#x017F;iquidem longioris caulis, &amp; qui folii pedem<lb/>
nimis longum &amp; tenuem habent, nunquam robu&#x017F;ti<lb/>
&#x017F;unt, nec bonum melonis fructum producere po&#x017F;&#x017F;unt.<lb/>
Accidit interdum, ut &#x017F;tatim ab initio ex utriusq&#x0301;ue au-<lb/>
ris meditullio duo ex&#x017F;urgant folia, et&#x017F;i de uno tan-<lb/>
tum &#x017F;ermonem feci, &#x017F;ed id rarius accidit. Cum verò<lb/>
id fiat, duo hujusmodi folia pro uno tantum nodo<lb/>
exi&#x017F;timanda &#x017F;unt, &amp; po&#x017F;tea &#x017F;ecundus, tum tertius, &amp;c.</hi><lb/>
                <fw place="bottom" type="sig">R r r iij</fw>
                <fw place="bottom" type="catch"> <hi rendition="#aq">&amp; &#x017F;ic</hi> </fw><lb/>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[503[501]/0519] Fuͤnftes Buch/ Kuchen- und Artzney-Garten. Andere aber/ darunter Herr Pet. Gabriel/ Fuͤrſtlich Wuͤrtembergiſcher Garten-Inſpector, der ſagt/ er habe es uͤber die dreiſſig Jahr erfahren/ daß die Melon-Pflan- tzen/ die man verſetzt/ wanns mit Behutſamkeit geſchie- het/ mehr und beſſere Fruͤchte bringen/ als die/ ſo man auf den Betten laͤſſet/ man kans mit einem kleinen Tubo ex- tractorio mit ſamt der Erden ausheben/ und in das zu- bereitete Gruͤblein bringen/ daß die Wurtzen gantz und gar nicht geruͤhret werden. Jch (ſchreibt er) hab etliche hundert/ am hellen Mittag/ ohne zudecken alſo verſetzet/ welche nicht das geringſte ſich verſpaͤtet haben. Er meynet auch/ die mit Glaͤſern bedeckte Melonen wachſen zwar lieber/ die Frucht aber ſey gemeiniglich (Zweifels ohne/ weil ſie der Balſamiſchen Krafft der freyen Lufft beraubt ſind) nicht ſo wolgeſchmack/ als die andern; muß auch/ wann man ſie zudecken muß/ zwiſchen dem Bett und dem Glas ein wenig Lufft eingelaſſen werden/ daß die Pflantzen nicht erſticken; was ſonſten verſetzt wird/ muß Abends an einem ſchoͤnen Tag ge- ſchehen/ und muß etliche Tag von 8 Uhr biß nach Unter- gang der Sonnen/ biß ſie einwurtzen/ bedeckt ſeyn nur mit einem umgeſtuͤrtzten Hafen/ ſo greiffen ſie eher in die Erden; muͤſſen auch/ ſo lang die Kaͤlte waͤhret/ fleiſſig zu Nachts verwahret ſeyn. Die Reben ſoll man nicht untereinander verwirret und verwickelt wachſen laſſen/ ſondern ordentlich auf beeden Seiten ausbreiten; Menſtruatæ ab ipſorum contactu & viciniâ arcendæ ſunt. Wann die zwey Kern-Blaͤtlein (wie Herr de la Quintinye an Herrn Oldenburg/ Cantzlern der Koͤniglichen Socletaͤt in En- gelland in Actis Philoſ. fol. 760. geſchrieben) das an- der und dritte Blaͤtlein getrieben/ laͤſt man ſie alſo wach- ſen/ ſo bald ſie aber das vierdte und fuͤnfte treiben/ dar- aus die Haubt-Reben wird/ ſchneidet man ſolche/ gleich unten/ wo ſie an das ander oder dritte Blat anſtehet/ ab/ ſo treiben ſie zwiſchen dem Kern-Blaͤtlein und andern zweyen erſten Blaͤttern beederſeits noch andere Reben/ dieſe bringen erſt die rechte Frucht; Jch will ſeine Wort ſelbſt hier anziehen/ weil ſie viel guter Lehren in ſich begreiffen. Extractum Epiſtolæ de Melonum Cul- turâ à Domino de la Quintinye ad publica- torem nuper miſſæ, Gallico Idiomate conſcriptæ, in multorüm, qui in Angliâ melonibus ſtudent, gratiam jam publici Iuris factæ. In Actis Philoſophicis Reg. Soc. Angli. fol. 760. [Abbildung] QUantum ad methodum ſcindendi attinet, tibi notum eſt, primùm quod eis apparet duo eſſe folia unita, quæ auriculas hîc vocamus, (Num. 1. 1. deſignata) ex duarum hujusmodi meditullio ali- quot diebus poſtea, ſurgit 1. unum folium, quod no- dum nuncupamus (ſignatum 2) ex eodem loco poſt aliquot dies, ſecundum fruticat, quod ſecundum no- dum appellamus; (notatum 3) ex medio hujus caulis nodi tertius creſcit nodus, (ſign. 4) Et hic eſt nodus, qui ſcindendus eſt loco ſignato 6 cura adhibenda eſt, ne ſecundi nodi ramus, ex quo hic tertius provenit, lædatur, quia ex hoc creſcit ramus, quem primũ vo- camus brachium, & hoc brachium primò unum, tum ſecundum, dein tortium nodum producit, & hic ter- tius is eſt, quem iterum ſcindere debes, eodem modo qui antea dictus eſt. Curæ vero tibi incumbendum eſt, tertios illos nodos ſcindendi, non expectando ut quarti vel quinti creſcant, videbis ex ſingulo nodo brachia & ramos produci, primo, de quo ſupra men- tio facta eſt, ſimiles, & hæc erunt brachia, quibus melonis fructus producetur. Optimi verò evadent, ſi radix vel pes probè in optimo fundo nutriti ſint, ſi etiam optimo calidoq́ue ſtrato & ſole foveantur. Sed nunquam patere melonis caulem in fimum perveni- re, nec terra niſi moderatè irrigetur. Cum eam adeò aridam fieri cernis, ut ſurculus detrimentum inde pati queat, quod tu negligere non debes, donec acci- dat, ne remedium nimis ſerò adhibeatur. Bis vel ter quaq́ue ſeptimanâ, in calidisſimâ tempeſtate, ir- rigo, & id poſt Solis occaſum, meosq́ue melones ſtra- to paleis confecto, ab horâ 11, ad 2 pomeridianam, quo ſpatio Sol nimis ardet, & citius humorem radici neceſſarium conſumit, operire ſoleo. Cum enim pluit, melonarium meum contego, ne uberior humi- ditas meis fructibus noceat, nonnulla eſt hac in re ſubjectio, ſed delectatio etiam eſt, felicibus per re- gulam ſuccesſibus frui. Si radix nimis multos ramos vel brachia produ- cat, eorum debiliores amputa, nec plus, 3 vel 4 ro- buſtiorum & fortiorum, qui ſuos nodos proprios ſibi invicem habent, relinque. Cum meos melones ex plantario transfero, duas radices ſimul conjungere ſæpius lubet, niſi unicam admodum validam, quam tunc ſolam terræ impono, reperiam; nullum eorum amputans ramum, qui ex utroque latere ſurgit, ſigna- tus 7. 7. inter unam auriculam & folium, de quibus antea dictum eſt, ſed cum duas radices ſimul conjun- go, qui ex quabus auribus è contra ſtantibus exſur- gunt, ut evitetur inordinata ramorum luxuria, quæ etiam radici obeſſet, prorſus abſcindo. Cum melones nodum produxerint, non plus duobus ſingulo caule relinquo, illis electis, qui me- lius, & juxta primum & præcipuum caulem, hoc eſt, ad robur caulis ſiti ſunt. Mihi enim eſt curæ, nullos niſi elegantes, & qui crevem & denſum pedem ha- bent, eligendi, pes etiam tuorum melonum brevis denſusq́ue nec à terra multum diſtans eſſe debet. Melones ſiquidem longioris caulis, & qui folii pedem nimis longum & tenuem habent, nunquam robuſti ſunt, nec bonum melonis fructum producere poſſunt. Accidit interdum, ut ſtatim ab initio ex utriusq́ue au- ris meditullio duo exſurgant folia, etſi de uno tan- tum ſermonem feci, ſed id rarius accidit. Cum verò id fiat, duo hujusmodi folia pro uno tantum nodo exiſtimanda ſunt, & poſtea ſecundus, tum tertius, &c. & ſic R r r iij

Suche im Werk

Hilfe

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)
TCF (tokenisiert, serialisiert, lemmatisiert, normalisiert)
XML (TEI P5 inkl. att.linguistic)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Voyant Tools ?

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/hohberg_georgica01_1682
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/hohberg_georgica01_1682/519
Zitationshilfe: Hohberg, Wolf Helmhard von: Georgica Curiosa. Bd. 1. Nürnberg, 1682, S. 503[501]. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/hohberg_georgica01_1682/519>, abgerufen am 25.04.2024.