Texttitel (Kurzbezeichnung) | Rudolf von Ems: Weltchronik (Z) |
Textkürzel in ReM (und in der Mittelhochdeutschen Grammatik) | RWchr |
Textkürzel im Mittelhochdeutschen Wörterbuch | RvEWchr |
Textsorte, spezifisch | Wissen(-schaft), Poesie |
Textsorte | Geschichtsdichtung |
Textart (P = Prosatext, U = Urkunde, V = Verstext) | V |
Primäre Referenz (Edition, Handschrift) | Edition |
Sekundäre Referenz (Edition, Handschrift) | Handschrift |
Aufbewahrungsort | München, Staatsbibl. |
Signatur | Cgm 8345 |
Link zum Handschriftencensus | http://www.handschriftencensus.de/1250 |
Überlieferungstyp (Handschrift, Rolle, Inschrift) | Handschrift |
Blattangabe | 267 Blätter |
Ausschnitt | "Bl. 14rb,5-20ra,26; 150rb,22-156va,10; 232va,1-237vb,35" |
Sprachstufe (in ReM steht “mhd”) | mhd |
sprachlicher Großraum, weit (oberdeutsch, mitteldeutsch, niederdeutsch) | oberdeutsch |
sprachlicher Großraum, enger (z.B. ostoberdeutsch, westmitteldeutsch) | westoberdeutsch |
Sprachlandschaft/Dialekt (z.B. nordbairisch, schwäbisch, hessisch) | alemannisch |
Lokalisierung/Schreibort | Freiburg? |
Zeit (Jahrhundert(hälfte)) (z.B. 12,2 = 12. Jh., 2. Hälfte) | 13,2 |
Bemerkungen zum Überlieferungsträger | 1. Hand |
Zeit (genauere Datierung) | um 1250 (VL 8, 323f.) |
Lokalisierung (Entstehungsort) des Textes | - |
Autor des Textes | - |
Sprache des Autors | alemannisch (Vorarlberg) |
Übersetzungsvorlage | - |
Edition (Standardedition, auf die sich ggf. die primäre oder sekundäre Referenz bezieht) | Gustav Ehrismann (Hg.), Rudolf von Ems Weltchronik. Aus der Wernigeroder Handschrift (Deutsche Texte des Mittelalters 20), Berlin 1915. |
Korpuszugehörigkeit (ReM I, ReM II, MiGraKo) | MiGraKo |
Bemerkungen zur Texterfassung/Transkription | - |
Bemerkungen zur Annotation | - |
Digitalisierung von: Name(n) (Arbeitsstelle) | (Bochum) |
Kollationierung von: Name(n) (Arbeitsstelle) | (Bochum) |
Präeditiert durch: Name(n) (Arbeitsstelle) | Larissa Drallmeyer (Bonn) |
Annotierung von: Name(n) (Arbeitsstelle) | Larissa Drallmeyer (Bonn) |
Abschlusskorrektur durch: Name(n) (Arbeitsstelle) | Marika Fußer, Kathrin Chlench (Bonn) |
Zeile | Transkription (Unicode) | Transliteration |
---|---|---|
[0a,1800] [0a,1801] [0a,1802] [0a,1803] [0a,1804] [0a,1805] [0a,1806] [0a,1807] [0a,1808] [0a,1809] [0a,1810] [0a,1811] [0a,1812] [0a,1813] [0a,1814] [0a,1815] [0a,1816] [0a,1817] [0a,1818] [0a,1819] [0a,1820] [0a,1821] [0a,1822] [0a,1823] [0a,1824] [0a,1825] [0a,1826] [0a,1827] [0a,1828] [0a,1829] [0a,1830] [0a,1831] [0a,1832] [0a,1833] [0a,1834] [0a,1835] [0a,1836] [0a,1837] [0a,1838] [0a,1839] [0a,1840] [0a,1841] [0a,1842] [0a,1843] [0a,1844] [0a,1845] [0a,1846] [0a,1847] [0a,1848] [0a,1849] [0a,1850] [0a,1851] [0a,1852] [0a,1853] [0a,1854] [0a,1855] [0a,1856] [0a,1857] [0a,1858] [0a,1859] [0a,1860] [0a,1861] [0a,1862] [0a,1863] [0a,1864] [0a,1865] [0a,1866] [0a,1867] [0a,1868] [0a,1869] [0a,1870] [0a,1871] [0a,1872] [0a,1873] [0a,1874] [0a,1875] [0a,1876] [0a,1877] [0a,1878] [0a,1879] [0a,1880] [0a,1881] [0a,1882] [0a,1883] [0a,1884] [0a,1885] [0a,1886] [0a,1887] [0a,1888] [0a,1889] [0a,1890] [0a,1891] [0a,1892] [0a,1893] [0a,1894] [0a,1895] [0a,1896] [0a,1897] [0a,1898] [0a,1899] [0a,1900] [0a,1901] [0a,1902] [0a,1903] [0a,1904] [0a,1905] [0a,1906] [0a,1907] [0a,1908] [0a,1909] [0a,1910] [0a,1911] [0a,1912] [0a,1913] [0a,1914] [0a,1915] [0a,1916] [0a,1917] [0a,1918] [0a,1919] [0a,1920] [0a,1921] [0a,1922] [0a,1923] [0a,1924] [0a,1925] [0a,1926] [0a,1927] [0a,1928] [0a,1929] [0a,1930] [0a,1931] [0a,1932] [0a,1933] [0a,1934] [0a,1935] [0a,1936] [0a,1937] [0a,1938] [0a,1939] [0a,1940] [0a,1941] [0a,1942] [0a,1943] [0a,1944] [0a,1945] [0a,1946] [0a,1947] [0a,1948] [0a,1949] [0a,1950] [0a,1951] [0a,1952] [0a,1953] [0a,1954] [0a,1955] [0a,1956] [0a,1957] [0a,1958] [0a,1959] [0a,1960] [0a,1961] [0a,1962] [0a,1963] [0a,1964] [0a,1965] [0a,1966] [0a,1967] [0a,1968] [0a,1969] [0a,1970] [0a,1971] [0a,1972] [0a,1973] [0a,1974] [0a,1975] [0a,1976] [0a,1977] [0a,1978] [0a,1979] [0a,1980] [0a,1981] [0a,1982] [0a,1983] [0a,1984] [0a,1985] [0a,1986] [0a,1987] [0a,1988] [0a,1989] [0a,1990] [0a,1991] [0a,1992] [0a,1993] [0a,1994] [0a,1995] [0a,1996] [0a,1997] [0a,1998] [0a,1999] [0a,2000] [0a,2001] [0a,2002] [0a,2003] [0a,2004] [0a,2005] [0a,2006] [0a,2007] [0a,2008] [0a,2009] [0a,2010] [0a,2011] [0a,2012] [0a,2013] [0a,2014] [0a,2015] [0a,2016] [0a,2017] [0a,2018] [0a,2019] [0a,2020] [0a,2021] [0a,2022] [0a,2023] [0a,2024] [0a,2025] [0a,2026] [0a,2027] [0a,2028] [0a,2029] [0a,2030] [0a,2031] [0a,2032] [0a,2033] [0a,2034] [0a,2035] [0a,2036] [0a,2037] [0a,2038] [0a,2039] [0a,2040] [0a,2041] [0a,2042] [0a,2043] [0a,2044] [0a,2045] [0a,2046] [0a,2047] [0a,2048] [0a,2049] [0a,2050] [0a,2051] [0a,2052] [0a,2053] [0a,2054] [0a,2055] [0a,2056] [0a,2057] [0a,2058] [0a,2059] [0a,2060] [0a,2061] [0a,2062] [0a,2063] [0a,2064] [0a,2065] [0a,2066] [0a,2067] [0a,2068] [0a,2069] [0a,2070] [0a,2071] [0a,2072] [0a,2073] [0a,2074] [0a,2075] [0a,2076] [0a,2077] [0a,2078] [0a,2079] [0a,2080] [0a,2081] [0a,2082] [0a,2083] [0a,2084] [0a,2085] [0a,2086] [0a,2087] [0a,2088] [0a,2089] [0a,2090] [0a,2091] [0a,2092] [0a,2093] [0a,2094] [0a,2095] [0a,2096] [0a,2097] [0a,2098] [0a,2099] [0a,2100] [0a,2101] [0a,2102] [0a,2103] [0a,2104] [0a,2105] [0a,2106] [0a,2107] [0a,2108] [0a,2109] [0a,2110] [0a,2111] [0a,2112] [0a,2113] [0a,2114] [0a,2115] [0a,2116] [0a,2117] [0a,2118] [0a,2119] [0a,2120] [0a,2121] [0a,2122] [0a,2123] [0a,2124] [0a,2125] [0a,2126] [0a,2127] [0a,2128] [0a,2129] [0a,2130] [0a,2131] [0a,2132] [0a,2133] [0a,2134] [0a,2135] [0a,2136] [0a,2137] [0a,2138] [0a,2139] [0a,2140] [0a,2141] [0a,2142] [0a,2143] [0a,2144] [0a,2145] [0a,2146] [0a,2147] [0a,2148] [0a,2149] [0a,2150] [0a,2151] [0a,2152] [0a,2153] [0a,2154] [0a,2155] [0a,2156] [0a,2157] [0a,2158] [0a,2159] [0a,2160] [0a,2161] [0a,2162] [0a,2163] [0a,2164] [0a,2165] [0a,2166] [0a,2167] [0a,2168] [0a,2169] [0a,2170] [0a,2171] [0a,2172] [0a,2173] [0a,2174] [0a,2175] [0a,2176] [0a,2177] [0a,2178] [0a,2179] [0a,2180] [0a,2181] [0a,2182] [0a,2183] [0a,2184] [0a,2185] [0a,2186] [0a,2187] [0a,2188] [0a,2189] [0a,2190] [0a,2191] [0a,2192] [0a,2193] [0a,2194] [0a,2195] [0a,2196] [0a,2197] [0a,2198] [0a,2199] [0a,2200] [0a,2201] [0a,2202] [0a,2203] [0a,2204] [0a,2205] [0a,2206] [0a,2207] [0a,2208] [0a,2209] [0a,2210] [0a,2211] [0a,2212] [0a,2213] [0a,2214] [0a,2215] [0a,2216] [0a,2217] [0a,2218] [0a,2219] [0a,2220] [0a,2221] [0a,2222] [0a,2223] [0a,2224] [0a,2225] [0a,2226] [0a,2227] [0a,2228] [0a,2229] [0a,2230] [0a,2231] [0a,2232] [0a,2233] [0a,2234] [0a,2235] [0a,2236] [0a,2237] [0a,2238] [0a,2239] [0a,2240] [0a,2241] [0a,2242] [0a,2243] [0a,2244] [0a,2245] [0a,2246] [0a,2247] [0a,2248] [0a,2249] [0a,2250] [0a,2251] [0a,2252] [0a,2253] [0a,2254] [0a,2255] [0a,2256] [0a,2257] [0a,2258] [0a,2259] [0a,2260] [0a,2261] [0a,2262] [0a,2263] [0a,2264] [0a,2265] [0a,2266] [0a,2267] [0a,2268] [0a,2269] [0a,2270] [0a,2271] [0a,2272] [0a,2273] [0a,2274] [0a,2275] [0a,2276] [0a,2277] [0a,2278] [0a,2279] [0a,2280] [0a,2281] [0a,2282] [0a,2283] [0a,2284] [0a,2285] [0a,2286] [0a,2287] [0a,2288] [0a,2289] [0a,2290] [0a,2291] [0a,2292] [0a,2293] [0a,2294] [0a,2295] [0a,2296] [0a,2297] [0a,2298] [0a,2299] [0a,2300] [0a,2301] [0a,2302] [0a,2303] [0a,2304] [0a,2305] [0a,2306] [0a,2307] [0a,2308] [0a,2309] [0a,2310] [0a,2311] [0a,2312] [0a,2313] [0a,2314] [0a,2315] [0a,2316] [0a,2317] [0a,2318] [0a,2319] [0a,2320] [0a,2321] [0a,2322] [0a,2323] [0a,2324] [0a,2325] [0a,2326] [0a,2327] [0a,2328] [0a,2329] [0a,2330] [0a,2331] [0a,2332] [0a,2333] [0a,2334] [0a,2335] [0a,2336] [0a,2337] [0a,2338] [0a,2339] [0a,2340] [0a,2341] [0a,2342] [0a,2343] [0a,2344] [0a,2345] [0a,2346] [0a,2347] [0a,2348] [0a,2349] [0a,2350] [0a,2351] [0a,2352] [0a,2353] [0a,2354] [0a,2355] [0a,2356] [0a,2357] [0a,2358] [0a,2359] [0a,2360] [0a,2361] [0a,2362] [0a,2363] [0a,2364] [0a,2365] [0a,2366] [0a,2367] [0a,2368] [0a,2369] [0a,2370] [0a,2371] [0a,2372] [0a,2373] [0a,2374] [0a,2375] [0a,2376] [0a,2377] [0a,2378] [0a,2379] [0a,2380] [0a,2381] [0a,2382] [0a,2383] [0a,2384] [0a,2385] [0a,2386] [0a,2387] [0a,2388] [0a,2389] [0a,2390] [0a,2391] [0a,2392] [0a,2393] [0a,2394] [0a,2395] [0a,2396] [0a,2397] [0a,2398] [0a,2399] [0a,2400] [0a,2401] [0a,2402] [0a,2403] [0a,2404] [0a,2405] [0a,2406] [0a,2407] [0a,2408] [0a,2409] [0a,2410] [0a,2411] [0a,2412] [0a,2413] [0a,2414] [0a,2415] [0a,2416] [0a,2417] [0a,2418] [0a,2419] [0a,2420] [0a,2421] [0a,2422] [0a,2423] [0a,2424] [0a,2425] [0a,2426] [0a,2427] [0a,2428] [0a,2429] [0a,2430] [0a,2431] [0a,2432] [0a,2433] [0a,2434] [0a,2435] [0a,2436] [0a,2437] [0a,2438] [0a,2439] [0a,2440] [0a,2441] [0a,2442] [0a,2443] [0a,2444] [0a,2445] [0a,2446] [0a,2447] [0a,2448] [0a,2449] [0a,2450] [0a,2451] [0a,2452] [0a,2453] [0a,2454] [0a,2455] [0a,2456] [0a,2457] [0a,2458] [0a,2459] [0a,2460] [0a,2461] [0a,2462] [0a,2463] [0a,2464] [0a,2465] [0a,2466] [0a,2467] [0a,2468] [0a,2469] [0a,2470] [0a,2471] [0a,2472] [0a,2473] [0a,2474] [0a,2475] [0a,2476] [0a,2477] [0a,2478] [0a,2479] [0a,2480] [0a,2481] [0a,2482] [0a,2483] [0a,2484] [0a,2485] [0a,2486] [0a,2487] [0a,2488] [0a,2489] [0a,2490] [0a,2491] [0a,2492] [0a,2493] [0a,2494] [0a,2495] [0a,2496] [0a,2497] [0a,2498] [0a,2499] [0a,2500] [0a,2501] [0a,2502] [0a,2503] [0a,2504] [0a,2505] [0a,2506] [0a,2507] [0a,2508] [0a,2509] [0a,2510] [0a,2511] [0a,2512] [0a,2513] [0a,2514] [0a,2515] [0a,2516] [0a,2517] [0a,2518] [0a,2519] [0a,2520] [0a,2521] [0a,2522] [0a,2523] [0a,2524] [0a,2525] [0a,2526] [0a,2527] [0a,2528] [0a,2529] [0a,2530] [0a,2531] [0a,2532] [0a,2533] [0a,2534] [0a,2535] [0a,2536] [0a,2537] [0a,2538] [0a,2539] [0a,2540] [0a,2541] [0a,2542] [0a,2543] [0a,2544] [0a,2545] [0a,2546] [0a,2547] [0a,2548] [0a,2549] [0a,2550] [0a,2551] [0a,2552] [0a,2553] [0a,2554] [0a,2555] [0a,2556] [0a,2557] [0a,2558] [0a,2559] [0a,2560] [0a,2561] [0a,2562] [0a,2563] [0a,2564] [0a,2565] [0a,2566] [0a,2567] [0a,2568] [0a,2569] [0a,2570] [0a,2571] [0a,2572] [0a,2573] [0a,2574] [0a,2575] [0a,2576] [0a,2577] [0a,2578] [0a,2579] [0a,2580] [0a,2581] [0a,2582] [0a,2583] [0a,2584] [0a,2585] [0a,2586] [0a,2587] [0a,2588] [0a,2589] [0a,2590] [0a,2591] [0a,2592] [0a,2593] [0a,2594] [0a,2595] [0a,2596] [0a,2597] [0a,2598] [0a,2599] [0a,2600] [0a,2601] [0a,2602] [0a,2603] [0a,20382] [0a,20383] [0a,20384] [0a,20385] [0a,20386] [0a,20387] [0a,20388] [0a,20389] [0a,20390] [0a,20391] [0a,20392] [0a,20393] [0a,20394] [0a,20395] [0a,20396] [0a,20397] [0a,20398] [0a,20399] [0a,20400] [0a,20401] [0a,20402] [0a,20403] [0a,20404] [0a,20405] [0a,20406] [0a,20407] [0a,20408] [0a,20409] [0a,20410] [0a,20411] [0a,20412] [0a,20413] [0a,20414] [0a,20415] [0a,20416] [0a,20417] [0a,20418] [0a,20419] [0a,20420] [0a,20421] [0a,20422] [0a,20423] [0a,20424] [0a,20425] [0a,20426] [0a,20427] [0a,20428] [0a,20429] [0a,20430] [0a,20431] [0a,20432] [0a,20433] [0a,20434] [0a,20435] [0a,20436] [0a,20437] [0a,20438] [0a,20439] [0a,20440] [0a,20441] [0a,20442] [0a,20443] [0a,20444] [0a,20445] [0a,20446] [0a,20447] [0a,20448] [0a,20449] [0a,20450] [0a,20451] [0a,20452] [0a,20453] [0a,20454] [0a,20455] [0a,20456] [0a,20457] [0a,20458] [0a,20459] [0a,20460] [0a,20461] [0a,20462] [0a,20463] [0a,20464] [0a,20465] [0a,20466] [0a,20467] [0a,20468] [0a,20469] [0a,20470] [0a,20471] [0a,20472] [0a,20473] [0a,20474] [0a,20475] [0a,20476] [0a,20477] [0a,20478] [0a,20479] [0a,20480] [0a,20481] [0a,20482] [0a,20483] [0a,20484] [0a,20485] [0a,20486] [0a,20487] [0a,20488] [0a,20489] [0a,20490] [0a,20491] [0a,20492] [0a,20493] [0a,20494] [0a,20495] [0a,20496] [0a,20497] [0a,20498] [0a,20499] [0a,20500] [0a,20501] [0a,20502] [0a,20503] [0a,20504] [0a,20505] [0a,20506] [0a,20507] [0a,20508] [0a,20509] [0a,20510] [0a,20511] [0a,20512] [0a,20513] [0a,20514] [0a,20515] [0a,20516] [0a,20517] [0a,20518] [0a,20519] [0a,20520] [0a,20521] [0a,20522] [0a,20523] [0a,20524] [0a,20525] [0a,20526] [0a,20527] [0a,20528] [0a,20529] [0a,20530] [0a,20531] [0a,20532] [0a,20533] [0a,20534] [0a,20535] [0a,20536] [0a,20537] [0a,20538] [0a,20539] [0a,20540] [0a,20541] [0a,20542] [0a,20543] [0a,20544] [0a,20545] [0a,20546] [0a,20547] [0a,20548] [0a,20549] [0a,20550] [0a,20551] [0a,20552] [0a,20553] [0a,20554] [0a,20555] [0a,20556] [0a,20557] [0a,20558] [0a,20559] [0a,20560] [0a,20561] [0a,20562] [0a,20563] [0a,20564] [0a,20565] [0a,20566] [0a,20567] [0a,20568] [0a,20569] [0a,20570] [0a,20571] [0a,20572] [0a,20573] [0a,20574] [0a,20575] [0a,20576] [0a,20577] [0a,20578] [0a,20579] [0a,20580] [0a,20581] [0a,20582] [0a,20583] [0a,20584] [0a,20585] [0a,20586] [0a,20587] [0a,20588] [0a,20589] [0a,20590] [0a,20591] [0a,20592] [0a,20593] [0a,20594] [0a,20595] [0a,20596] [0a,20597] [0a,20598] [0a,20599] [0a,20600] [0a,20601] [0a,20602] [0a,20603] [0a,20604] [0a,20605] [0a,20606] [0a,20607] [0a,20608] [0a,20609] [0a,20610] [0a,20611] [0a,20612] [0a,20613] [0a,20614] [0a,20615] [0a,20616] [0a,20617] [0a,20618] [0a,20619] [0a,20620] [0a,20621] [0a,20622] [0a,20623] [0a,20624] [0a,20625] [0a,20626] [0a,20627] [0a,20628] [0a,20629] [0a,20630] [0a,20631] [0a,20632] [0a,20633] [0a,20634] [0a,20635] [0a,20636] [0a,20637] [0a,20638] [0a,20639] [0a,20640] [0a,20641] [0a,20642] [0a,20643] [0a,20644] [0a,20645] [0a,20646] [0a,20647] [0a,20648] [0a,20649] [0a,20650] [0a,20651] [0a,20652] [0a,20653] [0a,20654] [0a,20655] [0a,20656] [0a,20657] [0a,20658] [0a,20659] [0a,20660] [0a,20661] [0a,20662] [0a,20663] [0a,20664] [0a,20665] [0a,20666] [0a,20667] [0a,20668] [0a,20669] [0a,20670] [0a,20671] [0a,20672] [0a,20673] [0a,20674] [0a,20675] [0a,20676] [0a,20677] [0a,20678] [0a,20679] [0a,20680] [0a,20681] [0a,20682] [0a,20683] [0a,20684] [0a,20685] [0a,20686] [0a,20687] [0a,20688] [0a,20689] [0a,20690] [0a,20691] [0a,20692] [0a,20693] [0a,20694] [0a,20695] [0a,20696] [0a,20697] [0a,20698] [0a,20699] [0a,20700] [0a,20701] [0a,20702] [0a,20703] [0a,20704] [0a,20705] [0a,20706] [0a,20707] [0a,20708] [0a,20709] [0a,20710] [0a,20711] [0a,20712] [0a,20713] [0a,20714] [0a,20715] [0a,20716] [0a,20717] [0a,20718] [0a,20719] [0a,20720] [0a,20721] [0a,20722] [0a,20723] [0a,20724] [0a,20725] [0a,20726] [0a,20727] [0a,20728] [0a,20729] [0a,20730] [0a,20731] [0a,20732] [0a,20733] [0a,20734] [0a,20735] [0a,20736] [0a,20737] [0a,20738] [0a,20739] [0a,20740] [0a,20741] [0a,20742] [0a,20743] [0a,20744] [0a,20745] [0a,20746] [0a,20747] [0a,20748] [0a,20749] [0a,20750] [0a,20751] [0a,20752] [0a,20753] [0a,20754] [0a,20755] [0a,20756] [0a,20757] [0a,20758] [0a,20759] [0a,20760] [0a,20761] [0a,20762] [0a,20763] [0a,20764] [0a,20765] [0a,20766] [0a,20767] [0a,20768] [0a,20769] [0a,20770] [0a,20771] [0a,20772] [0a,20773] [0a,20774] [0a,20775] [0a,20776] [0a,20777] [0a,20778] [0a,20779] [0a,20780] [0a,20781] [0a,20782] [0a,20783] [0a,20784] [0a,20785] [0a,20786] [0a,20787] [0a,20788] [0a,20789] [0a,20790] [0a,20791] [0a,20792] [0a,20793] [0a,20794] [0a,20795] [0a,20796] [0a,20797] [0a,20798] [0a,20799] [0a,20800] [0a,20801] [0a,20802] [0a,20803] [0a,20804] [0a,20805] [0a,20806] [0a,20807] [0a,20808] [0a,20809] [0a,20810] [0a,20811] [0a,20812] [0a,20813] [0a,20814] [0a,20815] [0a,20816] [0a,20817] [0a,20818] [0a,20819] [0a,20820] [0a,20821] [0a,20822] [0a,20823] [0a,20824] [0a,20825] [0a,20826] [0a,20827] [0a,20828] [0a,20829] [0a,20830] [0a,20831] [0a,20832] [0a,20833] [0a,20834] [0a,20835] [0a,20836] [0a,20837] [0a,20838] [0a,20839] [0a,20840] [0a,20841] [0a,20842] [0a,20843] [0a,20844] [0a,20845] [0a,20846] [0a,20847] [0a,20848] [0a,20849] [0a,20850] [0a,20851] [0a,20852] [0a,20853] [0a,20854] [0a,20855] [0a,20856] [0a,20857] [0a,20858] [0a,20859] [0a,20860] [0a,20861] [0a,20862] [0a,20863] [0a,20864] [0a,20865] [0a,20866] [0a,20867] [0a,20868] [0a,20869] [0a,20870] [0a,20871] [0a,20872] [0a,20873] [0a,20874] [0a,20875] [0a,20876] [0a,20877] [0a,20878] [0a,20879] [0a,20880] [0a,20881] [0a,20882] [0a,20883] [0a,20884] [0a,20885] [0a,20886] [0a,20887] [0a,20888] [0a,20889] [0a,20890] [0a,20891] [0a,20892] [0a,20893] [0a,20894] [0a,20895] [0a,20896] [0a,20897] [0a,20898] [0a,20899] [0a,20900] [0a,20901] [0a,20902] [0a,20903] [0a,20904] [0a,20905] [0a,20906] [0a,20907] [0a,20908] [0a,20909] [0a,20910] [0a,20911] [0a,20912] [0a,20913] [0a,20914] [0a,20915] [0a,20916] [0a,20917] [0a,20918] [0a,20919] [0a,20920] [0a,20921] [0a,20922] [0a,20923] [0a,20924] [0a,20925] [0a,20926] [0a,20927] [0a,20928] [0a,20929] [0a,20930] [0a,20931] [0a,20932] [0a,20933] [0a,20934] [0a,20935] [0a,20936] [0a,20937] [0a,20938] [0a,20939] [0a,20940] [0a,20941] [0a,20942] [0a,20943] [0a,20944] [0a,20945] [0a,20946] [0a,20947] [0a,20948] [0a,20949] [0a,20950] [0a,20951] [0a,20952] [0a,20953] [0a,20954] [0a,20955] [0a,20956] [0a,20957] [0a,20958] [0a,20959] [0a,20960] [0a,20961] [0a,20962] [0a,20963] [0a,20964] [0a,20965] [0a,20966] [0a,20967] [0a,20968] [0a,20969] [0a,20970] [0a,20971] [0a,20972] [0a,20973] [0a,20974] [0a,20975] [0a,20976] [0a,20977] [0a,20978] [0a,20979] [0a,20980] [0a,20981] [0a,20982] [0a,20983] [0a,20984] [0a,20985] [0a,20986] [0a,20987] [0a,20988] [0a,20989] [0a,20990] [0a,20991] [0a,20992] [0a,20993] [0a,20994] [0a,20995] [0a,20996] [0a,20997] [0a,20998] [0a,20999] [0a,21000] [0a,21001] [0a,21002] [0a,21003] [0a,21004] [0a,21005] [0a,21006] [0a,21007] [0a,21008] [0a,21009] [0a,21010] [0a,21011] [0a,21012] [0a,21013] [0a,21014] [0a,21015] [0a,21016] [0a,21017] [0a,21018] [0a,21019] [0a,21020] [0a,21021] [0a,21022] [0a,21023] [0a,21024] [0a,21025] [0a,21026] [0a,21027] [0a,21028] [0a,21029] [0a,21030] [0a,21031] [0a,21032] [0a,21033] [0a,21034] [0a,21035] [0a,21036] [0a,21037] [0a,21038] [0a,21039] [0a,21040] [0a,21041] [0a,21042] [0a,21043] [0a,21044] [0a,21045] [0a,21046] [0a,21047] [0a,21048] [0a,21049] [0a,21050] [0a,21051] [0a,21052] [0a,21053] [0a,21054] [0a,21055] [0a,21056] [0a,21057] [0a,21058] [0a,21059] [0a,21060] [0a,21061] [0a,21062] [0a,21063] [0a,21064] [0a,21065] [0a,21066] [0a,21067] [0a,21068] [0a,21069] [0a,21070] [0a,21071] [0a,21072] [0a,21073] [0a,21074] [0a,21075] [0a,21076] [0a,21077] [0a,21078] [0a,21079] [0a,21080] [0a,21081] [0a,21082] [0a,21083] [0a,21084] [0a,21085] [0a,21086] [0a,21087] [0a,21088] [0a,21089] [0a,21090] [0a,21091] [0a,21092] [0a,21093] [0a,21094] [0a,21095] [0a,21096] [0a,21097] [0a,21098] [0a,21099] [0a,21100] [0a,21101] [0a,21102] [0a,21103] [0a,21104] [0a,21105] [0a,21106] [0a,21107] [0a,21108] [0a,21109] [0a,21110] [0a,21111] [0a,21112] [0a,21113] [0a,21114] [0a,21115] [0a,21116] [0a,21117] [0a,21118] [0a,21119] [0a,21120] [0a,21121] [0a,21122] [0a,21123] [0a,21124] [0a,21125] [0a,21126] [0a,21127] [0a,21128] [0a,21129] [0a,21130] [0a,21131] [0a,21132] [0a,21133] [0a,21134] [0a,21135] [0a,21136] [0a,21137] [0a,21138] [0a,21139] [0a,21140] [0a,21141] [0a,21142] [0a,21143] [0a,21144] [0a,21145] [0a,21146] [0a,21147] [0a,21148] [0a,21149] [0a,21150] [0a,21151] [0a,21152] [0a,21153] [0a,21154] [0a,21155] [0a,21156] [0a,21157] [0a,21158] [0a,21159] [0a,21160] [0a,21161] [0a,21162] [0a,21163] [0a,21164] [0a,21165] [0a,21166] [0a,21167] [0a,21168] [0a,21169] [0a,21170] [0a,21171] [0a,21172] [0a,21173] [0a,21174] [0a,21175] [0a,21176] [0a,21177] [0a,21178] [0a,21179] [0a,21180] [0a,21181] [0a,21182] [0a,21183] [0a,21184] [0a,21185] [0a,21186] [0a,21187] [0a,21188] [0a,21189] [0a,21190] [0a,21191] [0a,21192] [0a,21193] [0a,21194] [0a,21195] [0a,21196] [0a,21197] [0a,21198] [0a,21199] [0a,21200] [0a,21201] [0a,21202] [0a,21203] [0a,21204] [0a,21205] [0a,21206] [0a,21207] [0a,21208] [0a,21209] [0a,21210] [0a,21211] [0a,21212] [0a,21213] [0a,21214] [0a,21215] [0a,21216] [0a,21217] [0a,21218] [0a,21219] [0a,21220] [0a,21221] [0a,21222] [0a,21223] [0a,21224] [0a,21225] [0a,31681] [0a,31682] [0a,31683] [0a,31684] [0a,31685] [0a,31686] [0a,31687] [0a,31688] [0a,31689] [0a,31690] [0a,31691] [0a,31692] [0a,31693] [0a,31694] [0a,31695] [0a,31696] [0a,31697] [0a,31698] [0a,31699] [0a,31700] [0a,31701] [0a,31702] [0a,31703] [0a,31704] [0a,31705] [0a,31706] [0a,31707] [0a,31708] [0a,31709] [0a,31710] [0a,31711] [0a,31712] [0a,31713] [0a,31714] [0a,31715] [0a,31716] [0a,31717] [0a,31718] [0a,31719] [0a,31720] [0a,31721] [0a,31722] [0a,31723] [0a,31724] [0a,31725] [0a,31726] [0a,31727] [0a,31728] [0a,31729] [0a,31730] [0a,31731] [0a,31732] [0a,31733] [0a,31734] [0a,31735] [0a,31736] [0a,31737] [0a,31738] [0a,31739] [0a,31740] [0a,31741] [0a,31742] [0a,31743] [0a,31744] [0a,31745] [0a,31746] [0a,31747] [0a,31748] [0a,31749] [0a,31750] [0a,31751] [0a,31752] [0a,31753] [0a,31754] [0a,31755] [0a,31756] [0a,31757] [0a,31758] [0a,31759] [0a,31760] [0a,31761] [0a,31762] [0a,31763] [0a,31764] [0a,31765] [0a,31766] [0a,31767] [0a,31768] [0a,31769] [0a,31770] [0a,31771] [0a,31772] [0a,31773] [0a,31774] [0a,31775] [0a,31776] [0a,31777] [0a,31778] [0a,31779] [0a,31780] [0a,31781] [0a,31782] [0a,31783] [0a,31784] [0a,31785] [0a,31786] [0a,31787] [0a,31788] [0a,31789] [0a,31790] [0a,31791] [0a,31792] [0a,31793] [0a,31794] [0a,31795] [0a,31796] [0a,31797] [0a,31798] [0a,31799] [0a,31800] [0a,31801] [0a,31802] [0a,31803] [0a,31804] [0a,31805] [0a,31806] [0a,31807] [0a,31808] [0a,31809] [0a,31810] [0a,31811] [0a,31812] [0a,31813] [0a,31814] [0a,31815] [0a,31816] [0a,31817] [0a,31818] [0a,31819] [0a,31820] [0a,31821] [0a,31822] [0a,31823] [0a,31824] [0a,31825] [0a,31826] [0a,31827] [0a,31828] [0a,31829] [0a,31830] [0a,31831] [0a,31832] [0a,31833] [0a,31834] [0a,31835] [0a,31836] [0a,31837] [0a,31838] [0a,31839] [0a,31840] [0a,31841] [0a,31842] [0a,31843] [0a,31844] [0a,31845] [0a,31846] [0a,31847] [0a,31848] [0a,31849] [0a,31850] [0a,31851] [0a,31852] [0a,31853] [0a,31854] [0a,31855] [0a,31856] [0a,31857] [0a,31858] [0a,31859] [0a,31860] [0a,31861] [0a,31862] [0a,31863] [0a,31864] [0a,31865] [0a,31866] [0a,31867] [0a,31868] [0a,31869] [0a,31870] [0a,31871] [0a,31872] [0a,31873] [0a,31874] [0a,31875] [0a,31876] [0a,31877] [0a,31878] [0a,31879] [0a,31880] [0a,31881] [0a,31882] [0a,31883] [0a,31884] [0a,31885] [0a,31886] [0a,31887] [0a,31888] [0a,31889] [0a,31890] [0a,31891] [0a,31892] [0a,31893] [0a,31894] [0a,31895] [0a,31896] [0a,31897] [0a,31898] [0a,31899] [0a,31900] [0a,31901] [0a,31902] [0a,31903] [0a,31904] [0a,31905] [0a,31906] [0a,31907] [0a,31908] [0a,31909] [0a,31910] [0a,31911] [0a,31912] [0a,31913] [0a,31914] [0a,31915] [0a,31916] [0a,31917] [0a,31918] [0a,31919] [0a,31920] [0a,31921] [0a,31922] [0a,31923] [0a,31924] [0a,31925] [0a,31926] [0a,31927] [0a,31928] [0a,31929] [0a,31930] [0a,31931] [0a,31932] [0a,31933] [0a,31934] [0a,31935] [0a,31936] [0a,31937] [0a,31938] [0a,31939] [0a,31940] [0a,31941] [0a,31942] [0a,31943] [0a,31944] [0a,31945] [0a,31946] [0a,31947] [0a,31948] [0a,31949] [0a,31950] [0a,31951] [0a,31952] [0a,31953] [0a,31954] [0a,31955] [0a,31956] [0a,31957] [0a,31958] [0a,31959] [0a,31960] [0a,31961] [0a,31962] [0a,31963] [0a,31964] [0a,31965] [0a,31966] [0a,31967] [0a,31968] [0a,31969] [0a,31970] [0a,31971] [0a,31972] [0a,31973] [0a,31974] [0a,31975] [0a,31976] [0a,31977] [0a,31978] [0a,31979] [0a,31980] [0a,31981] [0a,31982] [0a,31983] [0a,31984] [0a,31985] [0a,31986] [0a,31987] [0a,31988] [0a,31989] [0a,31990] [0a,31991] [0a,31992] [0a,31993] [0a,31994] [0a,31995] [0a,31996] [0a,31997] [0a,31998] [0a,31999] [0a,32000] [0a,32001] [0a,32002] [0a,32003] [0a,32004] [0a,32005] [0a,32006] [0a,32007] [0a,32008] [0a,32009] [0a,32010] [0a,32011] [0a,32012] [0a,32013] [0a,32014] [0a,32015] [0a,32016] [0a,32017] [0a,32018] [0a,32019] [0a,32020] [0a,32021] [0a,32022] [0a,32023] [0a,32024] [0a,32025] [0a,32026] [0a,32027] [0a,32028] [0a,32029] [0a,32030] [0a,32031] [0a,32032] [0a,32033] [0a,32034] [0a,32035] [0a,32036] [0a,32037] [0a,32038] [0a,32039] [0a,32040] [0a,32041] [0a,32042] [0a,32043] [0a,32044] [0a,32045] [0a,32046] [0a,32047] [0a,32048] [0a,32049] [0a,32050] [0a,32051] [0a,32052] [0a,32053] [0a,32054] [0a,32055] [0a,32056] [0a,32057] [0a,32058] [0a,32059] [0a,32060] [0a,32061] [0a,32062] [0a,32063] [0a,32064] [0a,32065] [0a,32066] [0a,32067] [0a,32068] [0a,32069] [0a,32070] [0a,32071] [0a,32072] [0a,32073] [0a,32074] [0a,32075] [0a,32076] [0a,32077] [0a,32078] [0a,32079] [0a,32080] [0a,32081] [0a,32082] [0a,32083] [0a,32084] [0a,32085] [0a,32086] [0a,32087] [0a,32088] [0a,32089] [0a,32090] [0a,32091] [0a,32092] [0a,32093] [0a,32094] [0a,32095] [0a,32096] [0a,32097] [0a,32098] [0a,32099] [0a,32100] [0a,32101] [0a,32102] [0a,32103] [0a,32104] [0a,32105] [0a,32106] [0a,32107] [0a,32108] [0a,32109] [0a,32110] [0a,32111] [0a,32112] [0a,32113] [0a,32114] [0a,32115] [0a,32116] [0a,32117] [0a,32118] [0a,32119] [0a,32120] [0a,32121] [0a,32122] [0a,32123] [0a,32124] [0a,32125] [0a,32126] [0a,32127] [0a,32128] [0a,32129] [0a,32130] [0a,32131] [0a,32132] [0a,32133] [0a,32134] [0a,32135] [0a,32136] [0a,32137] [0a,32138] [0a,32139] [0a,32140] [0a,32141] [0a,32142] [0a,32143] [0a,32144] [0a,32145] [0a,32146] [0a,32147] [0a,32148] [0a,32149] [0a,32150] [0a,32151] [0a,32152] [0a,32153] [0a,32154] [0a,32155] [0a,32156] [0a,32157] [0a,32158] [0a,32159] [0a,32160] [0a,32161] [0a,32162] [0a,32163] [0a,32164] [0a,32165] [0a,32166] [0a,32167] [0a,32168] [0a,32169] [0a,32170] [0a,32171] [0a,32172] [0a,32173] [0a,32174] [0a,32175] [0a,32176] [0a,32177] [0a,32178] [0a,32179] [0a,32180] [0a,32181] [0a,32182] [0a,32183] [0a,32184] [0a,32185] [0a,32186] [0a,32187] [0a,32188] [0a,32189] [0a,32190] [0a,32191] [0a,32192] [0a,32193] [0a,32194] [0a,32195] [0a,32196] [0a,32197] [0a,32198] [0a,32199] [0a,32200] [0a,32201] [0a,32202] [0a,32203] [0a,32204] [0a,32205] [0a,32206] [0a,32207] [0a,32208] [0a,32209] [0a,32210] [0a,32211] [0a,32212] [0a,32213] [0a,32214] [0a,32215] [0a,32216] [0a,32217] [0a,32218] [0a,32219] [0a,32220] [0a,32221] [0a,32222] [0a,32223] [0a,32224] [0a,32225] [0a,32226] [0a,32227] [0a,32228] [0a,32229] [0a,32230] [0a,32231] [0a,32232] [0a,32233] [0a,32234] [0a,32235] [0a,32236] [0a,32237] [0a,32238] [0a,32239] [0a,32240] [0a,32241] [0a,32242] [0a,32243] [0a,32244] [0a,32245] [0a,32246] [0a,32247] [0a,32248] [0a,32249] [0a,32250] [0a,32251] [0a,32252] [0a,32253] [0a,32254] [0a,32255] [0a,32256] [0a,32257] [0a,32258] [0a,32259] [0a,32260] [0a,32261] [0a,32262] [0a,32263] [0a,32264] [0a,32265] [0a,32266] [0a,32267] [0a,32268] [0a,32269] [0a,32270] [0a,32271] [0a,32272] [0a,32273] [0a,32274] [0a,32275] [0a,32276] [0a,32277] [0a,32278] [0a,32279] [0a,32280] [0a,32281] [0a,32282] [0a,32283] [0a,32284] [0a,32285] [0a,32286] [0a,32287] [0a,32288] [0a,32289] [0a,32290] [0a,32291] [0a,32292] [0a,32293] [0a,32294] [0a,32295] [0a,32296] [0a,32297] [0a,32298] [0a,32299] [0a,32300] [0a,32301] [0a,32302] [0a,32303] [0a,32304] [0a,32305] [0a,32306] [0a,32307] [0a,32308] [0a,32309] [0a,32310] [0a,32311] [0a,32312] [0a,32313] [0a,32314] [0a,32315] [0a,32316] [0a,32317] [0a,32318] [0a,32319] [0a,32320] [0a,32321] [0a,32322] [0a,32323] [0a,32324] [0a,32325] [0a,32326] [0a,32327] [0a,32328] [0a,32329] [0a,32330] [0a,32331] [0a,32332] [0a,32333] [0a,32334] [0a,32335] [0a,32336] [0a,32337] [0a,32338] [0a,32339] [0a,32340] [0a,32341] [0a,32342] [0a,32343] [0a,32344] [0a,32345] [0a,32346] [0a,32347] [0a,32348] [0a,32349] [0a,32350] [0a,32351] [0a,32352] [0a,32353] [0a,32354] [0a,32355] [0a,32356] [0a,32357] [0a,32358] [0a,32359] [0a,32360] [0a,32361] [0a,32362] [0a,32363] [0a,32364] [0a,32365] [0a,32366] [0a,32367] [0a,32368] [0a,32369] [0a,32370] [0a,32371] [0a,32372] [0a,32373] [0a,32374] [0a,32375] [0a,32376] [0a,32377] [0a,32378] [0a,32379] [0a,32380] [0a,32381] [0a,32382] [0a,32383] [0a,32384] [0a,32385] [0a,32386] [0a,32387] [0a,32388] [0a,32389] [0a,32390] [0a,32391] [0a,32392] [0a,32393] [0a,32394] [0a,32395] [0a,32396] [0a,32397] [0a,32398] [0a,32399] [0a,32400] [0a,32401] [0a,32402] [0a,32403] [0a,32404] [0a,32405] [0a,32406] [0a,32407] [0a,32408] [0a,32409] [0a,32410] [0a,32411] [0a,32412] [0a,32413] [0a,32414] [0a,32415] [0a,32416] [0a,32417] [0a,32418] [0a,32419] [0a,32420] [0a,32421] [0a,32422] [0a,32423] [0a,32424] [0a,32425] [0a,32426] [0a,32427] [0a,32428] [0a,32429] [0a,32430] [0a,32431] [0a,32432] | Man vindit ovch ī India. Pantier. vn̄ tẏgres dvͥ ſint da. daſ Pantier lept ī ſolher art daſ ſiechvͥ tier vf ſínevart werdent ī vil kvrzer ſtvnt von der reínikeit geſvnt die ſín aten zallir zit īſvͤzes ſmackis ſvͤze gít wand ez enkeine ſpiſe zert andirſ. wād daſ ez ſich nert mit dén reiníſtin wrzen gar die dvͥ erde ie gebar ī dem lande. vn̄ anderſwa. ī Gangeſ dem wazzer da gant aelegroz. vn̄ niht ce kranc die driezehen drizíg fvͤze lanc ſínt. alſ vͥns dvͥwarheit ſeit daſ ſelbe wazzer ſlangen treit die groz vn̄ Egebere ſínt. ſi hant krebzen ſchere ſehs klafter lanc. vn̄ groz irkant ez iſt eín enkeín helfant ſo ſtarc. ſo groz ſi ziehín ín zvͦzín ī daz wazzer hín ſvndir danch vn̄ ane wer dvͥ ſelbín Indiſchín mer ovh alſe groze ſnecgin hant ſo ſi vz ir hvͥſírn gant vn̄ dvͥ belibent lere ſo machent iehent dvͥ mere. die lvͤte drvz ir hvs gemach vn̄ hant hvs vn̄ obe dach ī dem ſnecken k hus genvͦg daſ vf im ê der ſnecge trvͦg Daſ lant ī India gebirt von acſteínín der drinne wírt alſ eín groz hoch gebirge wít dˢ zvͥckit an ſih zallir zít dc Iſín vbir des meres tran gewerliche. vn̄ an allín wan iſt ovh alda der adamaſ. der iſt der art alſ er ie waſ daſ er dem acſtíne ben̂ímt al gemeíne ſíne tvgint ſwa er iſt ovh mag ín ze keínír friſt zer brechin niht wand bockis blvͦt er iſt ze manegin dingín gvͦt. dvͥ mír niht rehte ſínt bekant nv gat dvrh Indiam daſ lant ein wazzir heizít Indvs von dem geſchribín ſtat alſvs vn̄ tvͦt dvͥ warheit vͥns gewiſ daſ Indvs vn̄ Tẏgris dvͥ wazzir eín lant ſcheidín da daſ iſt geheizen Parchia da drizic lande inne lit mit ſvndir namen groz vn̄ wít alſe daſ lant aretvſa daſ lit ī dirre marche alda vn̄ maníc andir riche lant daſ hie dvͥ ſchrift niht hat genāt Aſſiria iſt ovh da gelegen daſ aſſvrs der riche degen. Semís ſvn. ein wiſer man ſtifte. vn̄ bi der zit hvͦp an dar ſidir eiginliche dvͥ witen kvͥnícriche diendín ī deͥn landin da. Perſia. vn̄ Media ligínt índeͥn lant marchín da ſidir die Monarchin īne waren ſezhaft der gewaltes herſchaft vil nah al dvͥ erde ī dienſtlichín werde. íenſit mers do zínſtín ſich ein andir lantmarche vn̄ ſtrich vahit an Tigris gat vnz an Evfraten. daſ hat witer kvͥnicriche vil der ich eín teil hie nennín wil zwiſchent deͥn zweín wazzirn da lit Meſopotamía darínne dvͥ groze Níníve von der ich han geſprochín ê an dirre lantmarche lit Babẏloníe. zeinir ſit daran lit Caldea arabia. vn̄ daſ lant Sabba daſ ſtifte Sabba bi deͥn tagín von dem ir mich ê hortent ſagín des vater Camiſ ſvn hiez Cvs da wi vindet man daſ wíhe Thvs daſ wir nv heizín wiervͦch an die lant marche ſtozet ovh Oreb der berc. vn̄ Sẏnai deͥn ſínt geſezen nahe bi. die frechín Moabítín. Idvmei. vn̄ ammoníten Sarracíne. vn̄ Madíaniten vn̄ dabi zeínír ſíten die wildein Elamíten di bi deͥn ſelbín ziten do warin niht. ſi wurdin ſidir vn̄ liezín ſih mit bv̂ danídir. Alſe noch flvͥzet vn̄ vloz Evfrates daſ wazzir groz vnz an dˢ melt miteln erde mer ſitzet manigir lande her dc groze kvͥnicriche wit Sẏria da zwiſchent lít antẏoche. vn̄ Damas der dannoch dekeínís was. do ſi ſich nider liezen da. fenix. vn̄ Gomagena ſtozent dran. daſ ſint zwi lant rich. vn̄ groz. vn̄ wíte irchant da lit ovh Thẏrus. die Thẏras der von Iaphet geborn was mit Namín ſtifte ſchone. vn̄ Sẏdoníe dvͥ von Sẏdone Canaaneſ Svne gemachet wart an dirre ſelbín vz fart. vn̄ daran leíte ſpehvͥ werc dabi Libanvs der berc an des fvͦze entſpríngent zwen vrſprínge. die bríngent ze ſamene den Iordan der wazzir heizit eínís dan daſ andir iſt geheizín Ior der daſ wort noch ſezzet vor vn̄ iesa darnah ſetzet dan ſo ſprichit es rehte Iordan. heran ſtozet ovh ein lant daſ Paleſtina io iſt genant Cananea. vn̄ Iudea ī diſín lant marchín da iſt gelegin Ieruſalem die Sem der edil kvͥnic Salem ſtifte. vn̄ Iebuſeus. Canaanes ſvn. nv giht alſvs dvͥ ſcrift gewerliche daſ Cananeͥſchvͥ riche ī deͥn lantmarchen ſín gelegín. Samarites der degín Canaanes ſvn ovh nande ī Paleſtina dem lande eine veſte ī ſíním namín da dvͥ waſ genant Samaria Galilea ze eínír ſit an diſín ſelbín landin lít dvͥ ih genennet han hie vor. da lit der hohe berc Tabor vn̄ Nazaret. von der got kriſt menſhclich bvͥrtig iſt. alſ vͥns dvͥ warheit tvͦt gewiſ da lit ovh Petapolis daſ von fvͥnf ſteten hohín rat vn̄ wrde mit vil namen hat. Gomerre. vn̄ Sodoma ſit wrdín ovh gebvwín da die got inz abgrvͥnde virſanchte dvrh ir ſvͥnde da nv lit daſ rvte mer da ſitzít bi eín grozes her. di Iſmaheliten die an deͥn ívngeſten ziten der welte fvͤgint groze not daſ iſt eín diet. die Nabaioth ſit. Iſmahelis ſvn gebar des ſint zwelf geſlehte ſchar die mit kreften ſit fvͥr war gewahſen ſínt vil manig iar der wc do bi deͥn zitín niht doſih fvͦgte do dvͥ geſchiht daſ ſih zirteilten dvͥ kínt. dvͥ von Noe geborn ſínt. Die diet. die Iſiln. vn̄ dvͥ lant der hovbit lant hie ſínt genāt ane vahent. da der ſvnne vf gat ir lant marche zil geſtat an der mitiln erde mers zil mit maneger diet. mit landin vil die doch ſint hie gen gennet niht an diſvͥ lant man ſtozen ſiht oſtirhalp Egipte lant daſ waſ do Meſraím genant nah Camíſ ſvne Meſraím. der ſtiftes. vn̄ nandes nah im. ſit hiez ez Canopea nah ir abgote den ſi da an bettin. der hiez Canopus. darnah kam Egiptvs dar. mit gewalte ī daſ lant. nah deſ namen wart ez genant alſ ez noh den namín hat oſtirhalp eín marche angat an dem roten mer. vn̄ ſtreckit ſih weſtirt eínín verren ſtrich tvͦt ez ſín vndirſcheit irchant vnz an libían daſ lant alſ vͥns dvͥ warheit beſchiet vier vn̄ zwenzig lvͥte diet hat Egipte daſ lant ez iſt veſte vn̄ gvͦt irchant vn̄ mit vil grozir kraft behvͦt von hvndirt tvſínt veſten gvͦt die indem lande ſint gelegín dar kvmt enweder ſne noh regín noh ſchate fvͥr der ſvnnín ſchín ez fvͥhtet mit dem vloze ſín Nilvs der da dvrh flvͥzit er wahſet. vn̄ irgvͥzit ſo ſere. daſ er dan. vn̄ dar daſ lant vbirvlvͥzit gar. vn̄ machet ez mit ſínír kraft fvͥhte. veizt. vn̄ berhaft daſ vf der erde im ebín rich dekein lant iſt noh gelich an landis gvͤte mit genvht an genvhteclichir vrvht iſt bezzir lant niht anderſwa drinne lit Tebaida vn̄ alexandrie deͥ vor zagheit der vrie alexander mahte ſit ſtifte ſit vbir manegir hvndirt iare zít Einſit iſt an daſ lant geſat. Babiloníe eín hovbit ſtaſt. witer kvͥnicriche diſin landín algeliche iſt andirhalp eín vndˢſcheit mit vndirmarche an geleít vn̄ Caucaſas von Calpia daſ oſtirt iſt gelegín da biz vil bi ander marche zil da lit entzwiſchent lande vil. amazones dvͥ frechín wip die mit kraft werlichín lip hant. die ſitzent drínne mit frevillichím ſínne ſtet ir gemvͤte vf mannes wer der lant. gebirge. vn̄ mer. beſlvͥzet allenthalben mit hohen veſten albín beſlozín ſínt die ſtoz ſtolzen Sarmartín. vn̄ Coltzen Maſſageten vn̄ Seres vō deͥn ich bín bewiſet des daſ ſi zemerſt mít wiſheit begvndín machin ſidín kleit vn̄ ſwaſ von Sidin iſt irchant der lant ſtozet an diſvͥ lant. daran ſtozit Bactria daſ lant. vn̄ Ircanía darinne vogil vliegent ob vͥns dvͥ bvͦch niht liegint der gevidir git ſo lihten ſchín daſ ſi die naht mvgin ſín vˢborgen. ſwennes vínſter iſt. man ſehe ſi ſchínen alle friſt reht alſ eín lieht daſ vaſte git lieht mit brennendem glaſte. Bi diſín landin ze eínír zit ligint zwei lant groz vn̄ wit der eínís iſt Cicia genant. daſ andir hvma. dvͥ zwei lant. vier vn̄ zweínzic diete hant die ī deͥn landín ſih begant. da ſint gelegín nahe bi Montes Iperborei da ſtozet allir nehiſt an. albania. di wip. vn̄ man. ſint in wizir varwe gar ſchoͤne. blanc. vn̄ wis wiz geuar. daſ vnz an armenie gat. darínne die berge ararach. ligent. darvffe ſih nider lie alſ ich ê han geſprochen hie dvͥ arche von der ich ê las darínne Noe genas mit allir lebíndir geſchaft alſ ez gebot dvͥ gotiſ kraft. Daran lit Ẏberia daſ lant. vn̄ Capadoria. darínne werdent ſwinde traginde von dem winde dvͥ berndvͥ ros. alſe daſ geſchicht daſ man dc fvͥl geworfen ſiht ez lept niht fvͥrbaſ wād drvͥ iar vn̄ danne ſtirbet ez fvͥr war. Da ſtozít an ein michil lant daſ ovch iſt hovbit lant genāt vil lande. dvͥ darínne ſint maneger hande lvͥte kínt hat daſ ſelbe lant mit wer ez iſt gelegín ī dem mer. daſ vil nah aldrvmbe gat vn̄ ez mit wer beſlozen hat daſ iſt dvͥ míndír aſẏa ī diſím hovbit lande da. Efpheſvs dvͥ ſtat nv iſt darinne der groze Ewangeliſt ſante Iohannes lange ſidír ſih lie mit ſínír rvͦwe nider vͥns allen ſelichliche. daſ erſte kvͥnichriche daſ inder míndir aſẏa lit. daſ iſt Bittína. Berica daſ andir hiez. Migdonia an daz ſelbe ſtiez Nicea. vn̄ Nicke von dien wir leſín dicke an andern bvͦchen andirſwa ligent ī Bittína daran gelegínlíche lit Frigia daſ riche daſ iſt al herlich beſat mit ſmirna der hovbit ſtat Dirre ſtete hovbit lant iſt dvͥ mere Frigia genant och lit Galatia da bi waſ der bilande mere ſi dvͥ míndír Frigia da lít vn̄ Darcania. da ſit Troie dvͥ riche in wart geleit mit krefteclichir werdecheít. Ziconia. vn̄ Caria da bi ligent. vn̄ Lidía dvͥ lant. dvͥ kvͥnicriche groz daran Tẏatria ſih ſloz dvͥ ſtat. dvͥ ſih noh ſlvͥzit zín zvͦ diſín kvͥnicrichín drín heftínt ſich mit gelegínheit Iſauriai ſo man noch ſeít alſ ez dvͥ ſcrift beſcheiden kan Cilicia daſ ſtozet dran eín lant daſ iſt genant alſvs amana. vn̄ Taurus zwei gebirge hoh irchant dvͥ ſcheident diſvͥ ſelbín lant vn̄ ir vndirmarche alda. daran ſtozit Licia Perſida. vn̄ Pamphẏlia Pontus iſt ovh gelegín da eín lant. daſ manigir lvͥte her hat vil. des landis nehſte mer noch heizit mare poticum hie iſt der lantmarche drvm dvͥ von der erde gelegenheit geín dem driten teile ſeít der teil. der lande hovbit lant iſt dvͥ groze aſía genant darínne albeſvndír ſínt dvͥ vil grozen wundir vn̄ dvͥ lant alſ ich mich virſtan von deͥn ih hie geſprochín han. In dem dríten teile hie dˢ erde hie. ſih do mít buwe nidír lie Sem vn̄ ders geſlehte kínt alſ ívh ir namín genennet ſínt wand ín der teil ze teils wart an dirre ſelben vz vart da ſi ſih teilten ī dvͥ lant ſwie dirre teil in were benant der ſere iſt vf gewahſen ſidir Camiſ kínde lie ſih nider vil ín Semus tel teil zvͦzim. alſ ín Egipte Meſraím. Canaanes kínt in al dvͥ lant dvͥ ſi mit gewaltiſ hant bezazín do dvͥ ſelbín zil wan irgeſlehtes waſ ſo vil daſ ir dritteil. in zenge ſchein geín deͥn andirn brvͦdern zweín. dvrh ſolhin crieg zoh ſih Salem Semiſ ſvn ze. Ieru Ieruſalem da Iebuſeus alſ ich ez las Canaanes ſvn ovh ínne waſ. nach deͥn ſi beiden wart genant den ander dritteil. vn̄ des lant der teil ſi beſitzin ſolten vn̄ zeteile beſitzen wolten Iapfetis kínt do bi deͥn tagín wilich nennen vn̄ ſagín ir namín. vn̄ ir lande vnderſcheit nah ir rehter gelegínheit Des andirn teiles anevanc. zil. vnder marche. vn̄ vmbevanc. lant. vn̄ lvͥte. vn̄ der ſtift nennet vͥnſ alſvs dvͥ ſcrift. Evropa heizit der teil des ſlihtic vndirmarche ſeil ſih von nordín rihtet ſin vnderſcheit ſich ſlihtet da Iene lant marke ende hat da dirre dritte teil ane gat da ſint gelegín nahe bi die berge montes Riphei vn̄ Danais eín wazzer groz des flvz die lantmarke vndervloz alſ ez noch bi dirre zit eín wuͤſte groz. moſig vn̄ wít. Meotides Paludes alſ vͥns dvͥ warheit wiſit des iſt ovh der marche alda eín zil daran ſtozet lande vil ī dem teile fvͥr. vn̄ widír da lit Cicia dvͥ nider daſ hovbít lant. vil lange ez hiez. dˢ marke vn̄ vmbechreiz dran ſtiez des landes name vn̄ rehter ſtrich hebet nordínt an. vn̄ endet ſich/ an der Tvͦnoͮwe ī der lant marke ſchoͮwe gelegín iſt alanía Gottia. vn̄ Danía. vn̄ lande vil dvͥ nah der zit nah ín genennet wurden ſít. Von der Tvͦnoͮwe alſ ſi gat vn̄ ir flvz da den namen hat vntz an die hohſten albe hín iſt alſ ich bewiſet bín dvͥ obir Germaníe gelegín dvͥ deͥn namen hat gewegen nah allíu Tvͥtſchen landen von deͥn. die ez ſvs nanden nah deͥn ſint ellvͥ Tvͥtſchvͥ lan noch Germanía genant welhe der vndermarche ſín weſtert ſcheidet ſi der Rín nordent dvͥ elbe alſ ſi noch gat dvͥ die marche vndirſcheidin hat. vn̄ ir gezilte marche git ī diſím teile ſwabín lit. daſ alemannía hiez ê nah alle alemanne den boden ſe. der inder ſwabe lande ſwebt dvrh den mit richín flvze ſtrebt der Rin. des flvz noch ſtrichít hín von diſín lant gebirgín drín. der von dem ſvndir teile gat nordent ze tal. vn̄den vlvz hat vntz ín daz groze nort mer bi dem Rine lit mit wer maníc veſte wol bereit nach rilichir werdecheit vil werlich. vn̄ rich irchant dvͥ erſte iſt Choſtentze genant. di der degin edil degín gvͦt vnvirzagt. vn̄ hochgemvͦt eín Roͤmſcher kvͥníc riche ſtifte werdecliche er hiez keiſir Chonſtantívs nah im ſo nander ſi alſvs vn̄ tet ir namen ſo irkant daſ ſi iſt Choſtenze genant. Darnah bi des Rínes vlvͦt ſo lit eín veſte vnmazen gvͦt Baſel dvͥ vil werde daſ níendir vf der erde bedarf bezzer veſte ſín ſi hat Chorn. vn̄ gvͦtín wín. vollecliche groze gnvht. och hat ſi den beſten lvft der ín cheínem lande moͤhte weſín daſ ſprichich wan ich hans geleſín darzvͦ iſt ſi geveſtít gewehit. vn̄ gegeſtet. mit maneger bvrc vil ſchone die ſi reht alſ eín krone zierent mit werlichir chraft ī Baſel ſínt ovh ellenthaft mit hv̂ſe ínne geſezzín zallir zit virmezzen fvͥnfzec rittir odir mer die man níemer widir ker ſihet tvͦn ze kíndín ze vroͮwín noh geſindín ê daſ ſi geſigit hant ovh tvͦn ih ivh noh mer irkant da iſt gvͦt alliz guͦtis da iſt des heiligín Blv Blvͦtiſ deſ von gotiſ herzen vloz daſ er dvrh vͥnſich alle goz an dem vrone Chruͥze her daran er heinc virwindet ſer da ze Calvaria des ſelbin Chrvͥzis iſt ovh da ze Baſil īder hovbit ſtat davō ſi gſo vil lobis hat daſ ſi níeman vol loben kan werlichvͥ lant dvͥ ſtozent dran dvͥ mit richir genvht bringínt manege ſvͤze frvht So lit alſ ich bewiſít bín narnah bi dem Ríne hín Eín ſchoͤne wuͥnnenchlichvͥ ſtat Strabvrc ſi den namín hat ſi iſt gezieret ſchone ſi iſt des landis krone. bi der ſtat vil nahe bi vbir cleínír raſtin dri ligent ſilbirberge rich groze . hohe wuͥnnenclich. daſ ſilbír daſ da wírt gegrabín ſos wirt gebrant. ſo wirtz irhabín vn̄ wirt gefuͤret īdie ſtat ze Strazbvrc. da von ſi vil ſat iſt von ſilbir. vn̄ her da von nah der bvͦche ler Straᷦbvrc. in língua latína heizit argentína. intvͥſch eín Silber ſtat ge genant dvrh daſ wand ellvͥ Tvͥtſchvͥ lant beidvͥ hie. vn̄ da. vn̄ dort. den vil keiſerlichín hort antwuͥrten dar. vn̄ ſi fvͥr baz ze Rome da der keiſer ſaz. vͥns kvͥndít ovh dvͥ rehte zal daſ bi dem Ríne hín zetal lít Spíre wol geveſtent da manege kvͥnege reſtent vn̄ da wartende ſínt wenne kom der megde kínt gebietende den ſtrengín ſent dem ſi danne rede irgent vn̄ vil gar ze rehte ſtant wie ſi ſín lvͥt gerihtet hant. Ovch ſvnd ir fvͥr war wizín daſ daſ zwiſchent Strazbvrc. alſ ich las vn̄ Spire. lit eín drilih Berc als vn̄ vͥns ſeit der warheit werc davon er drívels iſt genant ī allen landín wol irchant wand da ſínt vfe ſchone des richis Sper. vn̄ Chrone die da mít hohir wirde ſínt. ez iſt dvͥ C hrone die daſ kínt. der Megede ſvn got Iheſvs kriſt der allir dingín ſchepfer iſt der ellvͥ dínc ín ſin gewalt beſlvͥzet. klein. groz. ívnc. vn̄ alt. himil. erde. wazzir. ſteíne. vn̄ der helle krvft gemeíne. berihtet er mit ſínír kraft ſín gw gwalt hat ellvͥ dínc behaft der dc diſe ſelbe krone trvͦg der warheit weiz man vil vn̄ gnvͦg. Nah Spire. bi dem Ríne ſa lit eín ſtat Wormacia dvͥ ſelbvͥ dvͥ iſt vil gvͦt Darnah bi des Riníſ flvͦt lit Megenze vil vermezzín eín Errzzebiſchoph iſt da geſezzín. vͥns ſeit dvͥ Ẏſtoria daſ nah dem Moín Mogvncía ſi diſvͥ ſelbvͥ ſtat genant ſi iſt vil verre wol irchant. Darnah bi deſ Rínís floz lit Choͤlne ein ſtat dvͥ iſt vil groz vn̄ inhohir ſchoͮwe gar. dvͥ mêre ſagínt vͥnſ fvͥr war. dvͥ ſtat ſi ſeldín riche wand da ſtetecliche reſtent grozir heiligen vil der ih eín teil hie nennín wil Caspar. Baltaſar. vn̄ Melchior. die drie kvͥnege. die hie vor ir opfir gote brahten vn̄ vil balde gahten geín Bedlehem hín da er waſ daſín ſín mvͦtir magit genas. magt davor. vn̄ magt darnah ze Iheſv Chriſtv waſ in gah mit hohir kvͥnegis zvͥhte gar bot ím der eíne wirovch dar. der ander kvͥnig riche vilgar zvͥhtecliche bot er Mirren zopfer gar. do kgie der drite kvͥnig dar vil zvͥhtecliche er ſih lie vf der erde an ſinvͥ kníe vn̄ brahte kvͥniclichín ſolt gote zopfir edil Golt. die drie kvͥne die nv hat dvͥ ſcrift genant. ſínt zdˢ ſtat ze Cholne. da von man ſi wol von rehten ſchvldín lobín ſol. Swem niht behagt der Paragraf vn̄ von dem Ríne dirre klaf. der ſol daſ ze lone han er ſol ez vngeleſín lan. vn̄ leber allir ſorgín bar. Nv ſeit dvͥ ſcrift vͥns ovh fvͥr war. In ſwabin landín ſpríngit dvͥ Tvͦnov. vn̄ bringít ī mare Ponticum mit kraft. ſechzig wazer manhaft daſ oſtir mer darín ſi gat ir flvz. ir rvns. geteilt ſih hat ī ſibín groze ſtrangen ê daſ ir flvz gegangen kom indaſ mer. da ſi ſih ín mit ir flvze rihtet hín. als vͥns dvͥ warheit tvͦt irchant an ſwabin ſtozit Baier lant. zetal alſvndir wanchin vn̄ darnah ſvm oſtirvranchín da entzwiſchent vn̄ dem Ríne lit Rinvranchín ze der weſtírn ſít Tvͥſchir lande get eín ger vbir Rín. des teiles ker get eín ſit an welſchvͥ lant alſ hollant. vn̄ Brabant vn̄ Selant. da der ſelbe ſtrich vō welſchín landín ſcheidet ſich an oſtirvranchín ſtozet da Tvͥríngen daſ lant. darnah ſa iſt dran mit kraft gewahſen daſ ſtarche lant ze Sachſen vn̄ des herſchefte nah ir zal bi der Elbe hín ze tal vntz an das ende ſínt dvͥ lant dvͥ nidir Germanía genant ī dirre lantmarche iſt gelegin Tennemarche vn̄ landín . vn̄ Iſiln vil dvͥ dar eigínligche hoͤrent gar alſ ich han vernomín ê nordent vbir den wildin ſe. daſ groze lant ze Sweidín lít vn̄ Norwege daſ alſe wit iſt. alſ wir dicke han vernomín daſ im kan nieman zende komín von grozir wilde. vn̄ daſ dvͥ naht ſo vil des landis hat bedaht mit vínſtir trvͤbe. daſ keín man dem lande zende komín kan alſ vor der vínſtir in gezímt dvͥ ín des tagiſ lieht benímt. vn̄ der lantmarcke ſchoͮwe von dˢ grozín Tvͦnoͮwe vntz an daſ hohe mitil mer lit ane widˢrede wer vil hohir lande hovbit lant eín lant íſt Meſſía genant dar vil lande iſt vndirtan fvͥr war alſ ich geleſín han dvͥ nídir Pannonia nímt ir marche. ir namenda daſ ſint wíndiſchvͥ riche dvͥ heizent werliche Pannonía. vn̄ teilent ſich ī witir lande verren ſtrich. darínne Pvlgarie vn̄ daſ lant ze Rvmenie. vn̄ daran ſtozet dan eín lant daſ iſt Tracia genant daſ bi den ziten Tẏras Iaphetis ſvn. alſ ich es las ſtifte ander erſten vz fart da erſt dvͥ erde bvhaft wart alſ man ir lant noh nvͥzit. dvͥrh diſvͥ riche flvͥzit der Neppir. der dvrh Rvͥzín gat dvͥ lantmarcke niht ende hat biz hín da Conſtabtínopel lit da dvͥ lantmarcke ende git vn̄ danne Chriechín hebit an do man Chriechín erſt began ſtiftín. do nandes nah ím Iapheti ſvn. mit namín Cetím den ich ovh han genennít ê diz waz der zit. darnah Noe ez ſtifte. des geſlehte her von deͥn anz groze mitil mer ſint al dvͥ riche. vn̄ dvͥ lant Chriechín mit eíním namin genāt. vil lande ī Chrichín iſt gelegín darínne man noh ſihit pflegín mit gewalte ſchone vil kvͥnicklichir krone vn̄ darvndir gegíne vil. ī Chriechſchir marche zil Dalmacia. vn̄ Epirvs lit zwei lant. ī landis groͤze wit. an dvͥ ſtozit nahe alda Coonía. vn̄ Moloſia. vn̄ Elladia daſ lant. eín lant iſt attẏca genant darín mit richeit iſt geſat atthêne ein hovbit ſtat Peloponens. vn̄ aonie. Teſalia. vn̄ Macedonie Salnecge. vn̄ Emacia ī diſín ſelbín landin da iſt gelegin Olipapus eín berc der iſt genant alſvs. des Ioch ī ſolhir hoͤhe ſtat daſ ez vnz ī die lvͥfte gat Da ligint geleginliche dvͥ grozekvͥnicriche Coríntus vn̄ achaẏa Sicionía. vn̄ archadia dvͥ Chriechſchvͥ lant marche hat bevangͥn alſ ir name gat vn̄ hie vor vndirſcheidín. iſt mít deͥn markī beidín. dem mer. vn̄ mit deͥn landen dvͥ wir hie vor ê nanden alſ vͥns ir vndirſcheit ir ſtift genennet hat dvͥ rehtvͥ ſchrift dvͥ noh fvͥrbaſ vͥns wiſit hie beſcheidínlíche rehte wie. ſín vndir ſcheidín. vn̄ genant der bi lande hovbit lant dvͥ alhie genennít ſínt an dirre lantmarche vndirbínt ſtozet mit namin da dvͥ Obrvͥ Pannonia dvͥ winderſcher ſprache lant tvͦt. vn̄ ir vnderſcheit irchant dvͥ nah irchantlichín ſitín diſvͥ lant hat vnderſnítín vn̄ ir namín rehtvͥ zil mit landen. mit herſcheften vil der name ín dirre marche lit diſvͥ lantmarche wit biz an daſ hohe gebirge gat daſ Thvͥtſchvͥ lant geſcheidin hat geín oſtirt . vn̄ welſchvͥ lant vn̄ wíndeſche marcke. tvͦt irkant. Des ſelbín gebirgis ſtrich begínnít geín Marſilie ſich mit anevange hebín an vn̄ ſtreckit vˢre ſich hín dan nebínt Tvͥtſchín landín zeeínˢ ſít biz da dvͥ erde eín ende gít vn̄ daſ mer. mít im dvͥ lant tvͦt nah ir vnderſcheide irkant die drínne ligínt. vn̄ da bi Montes appenníníí. daſ gebirge ſi iſt ſvs genant vn̄ ſcheidit windeſchvͥ lant von Tvͥtſchín landin hín dan. dvͥ an vngirn hebint an ī der vndir marcke wit vil lande vn̄ kvͥnickriche nlit . vn̄ maneger hande lvͥte diet. der ſvnder ſprache drín geriet vn̄ ſich drín hant gemezzin. dien vngirn ſínt geſezzín ī wendig ir klv̂ſe tor vn̄ ir lantmarchín davor windeſcher lande vil īrehalp ir klvſe zil kotziler. vn̄ koltzil ſínt vn̄ manege vnkriſtenlichvͥ kínt ī vromdín ſvnder ſprachin . valwen. vn̄ wilde Vlachín. ienſit des ſneberges hant ſínt lant. dvͥ ſi begant. Inwendig vngern ſint dvͥ lant gelegín. dvͥ hie ſínt genant ínrehalp ir chlvſe tor. Weſtirhalbin lit da vor Stire. vn̄ Oſtirriche ſtozent geleginliche an vngern. mit deͥn beidin marckín. iſt geſcheidín Tvͥt ſchvͥ lant. vō Windeſchín landín die al die erde irchandín die hant vͥns ſvs mit warheit der lande gelegíníheit geſeít ſvndir zwivillichín wan Beheím. Merhern. Polan. vn̄ daſ lant ze Rvͥzen Liflant. vn̄ Prvͥzín. ī windíſcher lande marche lit geín ſvndirt lít ovh zeínír ſit Kernden. dvͥ wíndenſche Lant ī Latíne ſínt genant dvͥ obrvͥ Pannonia der vnderſcheit der lande da dvͥ ſcrift alſvs beſcheidín hat alſ alhie geſcribín ſtat. Vbir appenniſchvͥ riche lit da wíndeſchvͥ lantmarche ende gít Italia dvͥ mit dem mer vn̄ mit den bergín iſt ze wer beſlozzen veſtekliche darínne Roͤmeſch riche den vrhap ſínís namín hat vn̄ da der Stvͦl ínne ſtat da man der kriſtenheit ſol gebín lere. vn̄ kriſtenlichís lebín die man nah gotis gebote wol geiſtliche da vindín ſol da ligínt ínne richvͥ lant der hovbet name ez iſt genant Sicilia. vn̄ dvͥ lant vil gar dvͥ mit namen hoͤrent dar nv ſvͥndeten abir ſere an gote Widir gotis ê gebote dvͥ kint der Iſrahelſchin diet darvnbe got von in do ſchiet ſin hvlde vn̄ ſínír helfe kraft Philiſtim die heidinſchaft liez er ſi twíngin dc iſt war eígínliche vierzig iar dc ſi in diendin an ir danc ir eiginſchefte ioch ſi twanc. deſ abir got an riefín mit hercen ſvffín ſvften tieffín dc er ir not irchande vn̄ ſíne helfe in ſande wan ín die heidín tatin we do tet got alſe davor ê vn̄ ſante ín ſínír helfe troſt wie ſi wurdin do irloſt vn̄ von weme. dc wil ih ſagín ez wc do bi dͥen ſelbín tagin. eín man geſezzen ī Pharan vz dem geſlehte von Dan. wc er bvͥrtig. vn̄ geborn der hohſten eínír vz irchorn dem man in dem geſlehte vant der waſ Manve genant der nam von ſíním kvͥnne eín wip duͥ wc ſo ſchone. dc ir lip. wc mít lobelichir kraft vil wít irchant. vmberhaft waſ ſi. an bernder genvht ich meine menſlihir vrvht wart ſi nie mvͦter ê genant der wart einís tagiſ geſant von gote eín himilſchir bote ein engil der kvnte ir von gote ein vroide richis mere ſwie ſi vmberhaft were got woͤlte ſi der ſelden wern dc ſi ſolte ein ſvn gebern der gotiſ gewihtir hieze dc ſi den niht lieze trinchin bi dͥen zíten ſín dekeín trínchín. odir win. odir iht dc ín ſo ſwahte dc ez ín trvnchín machte vn̄ ím niht ſchriete ſínvͥ har wan er ſolte al fvͥr war gotiſ irwerltir ſín genant vn̄ er ſolte mit ſínír hant loͤſen Iſrahel mit kraft von Philiſtím der heidinſchaft Dvͥ vroͮwe kerte widir dan vn̄ ſeíte dvͥ diſvͥ mere ir man waſ ſi hate dort geſehín ovh begvnde ſi viriehín wie ſchone der bote were der ir ſo hohvͥ mere. mit ſvͤzem troſte tet irchant Manve began zehant trvrin. dc der engil niht komen wc an ſín geſiht des wart er ane maze vnvro mit trvͥwín riet dvͥ vroͮwe do dc ſi got betin dc er ín ſante abir ſinín engil hin der in mit lere tete kvnt die gotiſ botſchaft an der ſtvnt alſ er ir davor tet hiervmbe tatinſ irgebet mit innenchlichim mvͦte gar do ſante in got den engil dar den er der vroͮwen hate geſant der tet Manve bechant. die botſchaft. alſ der vroͮwen ê do bat der gvͦte Manve den engil. dc er ſezze zvͦzin. vn̄ mit in ezze eín kie kitze waſ ſchie bereit vn̄ brot mit ſvͤzer reinikeit dc der engil ſoͤlte ezzen. ob er ezzen woͤlte. der engil ſprah. ih izzis niht opfirſ hie vor gotiſ geſiht vf diſin ſteín do dc geſchah Manvel zem engil ſprah herre wie iſt der name din wc wiltv deſ namen mn der wundirlih ze nennin iſt do wart an der ſelbin vriſt vf dc opfir dar geſant ein fvͥr. dc opfir wart virbrant vn̄ der engil ſchiet von in mit der fvͥreres flammen hin dc ſis beidvͥ ſahen an irſchrochenliche ſprah der man nv ſterbín wan dc mvͦz geſchehin ſit dc wir got habin geſehin deſ mvͦz irſterbin vͥnſir lip niht ſprah do dc wiſe wip got vͥnſir opfir hat genomen dc ſol vͥnſ ze heile komen vn̄ hat kvͥnftige warheit von vͥnſirm kinde vͥns geſeit deſ ſvln wir ſin von gote vro daran in rehten ziten do wart Manve ſin ſvn geborn ein kínt nah wunſſche vz irchorn dc wart Sampſon genant alſ in den der engil tet irchant der ín von gote alſ ih ê las geſant ín gotiſ botſchaft waſ Sampſon inſinír kintheit begvnde alſ noch dvͥ warheit ſeit. wahſen. vn̄ legin zvͦ beidvͥ ſpate vn̄ vrvͦ ī ſinir ivngin kindiſv ivng ivgint er wuͦhs mit kraft an manis tvgint an mannís tvgínt ī wunſchlichir volleiſt got ſante zvͦzim ſinín geiſt ſo vollechliche ſwer in ſah odˢ in virnam. daſ im der iah ſwenner gewuͤhſe inſine tage er wurde ein gotiſ wiſſage vn̄ gotiſ kempfe an vrecher wer von Dan. in des geſheher geſlechtes her. wart er ze dͥen hohſten ſchiere irchorn do der degin wol geborn ī ſinir kindiſ ivngint began wahſen. vn̄ er wart eín man. er fvͦr eins tagis gein Tampna ī der heiden lande da ſolte ein hohgezit geſchehin dar gahter. er wolte ſi geſehin dvrh ſin fvͥrwitze er kam dar alſ er dar kam. er wart gewar einir megde ſchone. vn̄ minnenchlih nah der begvnder ſenen ſih ſo ſere dc er gedahte ſidir ze vater vn̄ ze mvͦter widir vn̄ ſagtin alſ ih han viriehin dc er hat in Tampna geſehin ein wip die mvͤſter han. da dc ſie im ze wibe gebin die ſin vater. vn̄ ſin mvͦter die ſprachen ach ſvn vil gvͦter. wer hat dih an den willin braht daſtv ze nemenne haſt gedaht dir ein wip von Philiſtim ſi beidvͥ do begvndin in die vmbeſniten heidin vn̄ ir tohtern leidin ſwenner wip im wolte nemen ſo ſolte wibis im gezemin von ſíníſ geſlehtis frvht vn̄ von dͥen heidin han die flvht dc von der vrvht ir ir rekeit ſin geſhe geſlehte iht wurde hin gena geleit gein des hohſten gotis gebote do wuͥſten ſi niht daz von gote diz waſ ê geboten. vn̄ do dc ez ſolte ſín alſo dc got gedahte wundirs mite dvrh des ſelbin wundirs ſítte ſchvͦf den ivngin degín ſa ſa gotiſ ordín. vn̄ gie gein Tampna zvͦ dͥen heidín Philiſtím vf dirre vart fvͦr do mít ím der vater. vn̄ dvͥ mvͦter ſín vn̄ taten ím deſ volge ſchín dc ſi mit ím woltin dar endín ſinín willín gar. Do ſi mít im. vn̄ er mit in fvͦrin vf der vart dahin vn̄ ſi begvndín nahín dort her begvnde. gahin eín Lev geín ín ſtarch vn̄ fier ſo grímmecliche fvͦr dc tier geín ín. dc ſi do ſvndir wan den lip virlorn wandín han von ſínín ſítín manigfalt Sampſon der edil degin balt lief do mít blozen handin dar vn̄ vmbereit zewer vil gar vn̄ brahc dem Lêvwen ſa ze ſtvnt von dem hovbit vf den mvnt dc er ane wer lag tot der mínne liebe im do gebot dc er die ſelben vroͮwen nam ze wibe. do er zvͦzir kam er mahelte ſi. vn̄ wart ein in eín dc ſi kertín widir hein vn̄ darnah widir kamen ſit ze der brvͥtlovphte hohgezit alſ von in da was vf geleit do ſi wurdin ſit bereit vn̄ hín widir wolten zem brvͦtloͮft alſ ſi ſolten Sampſon hin mit dͥen ſínín gie da er den Levwin ê ligín lie dem hate in ſinim mvnde geníſtet al die ſtvnde von jmbin eín michil ſwarn der drin dvrch niſten was gevarn vn̄ hate indem ſelbin zil gebrvͤtet drínne honegis vil Sampſon der edil wigant nam do des honegis mit ſinír hant vn̄ bot ez hie. vn̄ da dem vater. vn̄ der mvͦter ſa die azins. vn̄ waren vro der ſtercke ſin. ſi kerten do. hin da der brvtlovpht waſ geleit den ſi mit grozir richeit begiengin do die ſibin tagei do ſi nah rehter warheit ſage vir namen. vn̄ wart geſaget wie vrech er were. vn̄ vnvirzagit wie ſtarch. mit manlichich manlichir kraft ſi gabin inſine geſelleſchaft im drizig knappín ebín alt vn̄ im ebín alt geſtalt dc ſi die zít mit im virtribín vn̄ ſine geſellen belibín wan mit gelich behendvͥ ſpil machint kvrzewile vil alſ ez irgie Sampſone ir kvrzewile ze lone leiter mit wiſlichir kvͥr in eínír retteſchen fvͥr. er ſprah zín irratent ir diſe reteſchen von mir ī ſibin tagen. ir hapt zehant gewunnen drizig gewant tvͦnt ir des niht. zem ſelbín zil ſvlt ir mir gebín alſe vil. nv ratent ez ih ſage ívh wie vz dem ezenden gie dc ezzen. dc der ſtarche man dc ſvͤze von dem ſtarchen kan irratent ir diz. al fvͥr war hapt ir gewunnín drizig par kleidir. mit gewínne an mir. diz lobich ivh. ſo tvͦnt ovh mir diz wart gelopt ze beidir ſit vbir drier tage zit. mohtens alſ dvͥ warheit giht die retſchín noh irraten niht. dc waſ ín leít. vn̄ vngemah zehant man ſi do keren ſah. ze Samſonís wibe hín vn̄ baten ſi des. dc ſi ín irfvͤre der retſchín vndirſcheit vil richvͥ kleínoͤde gemeit gehiezíns ir. bi grozer dro dc ſi ín irfvͤre do der reteſchen tvͥtvnge Sampſon der vreche ivng ívnge kam do ze ſíním wibe do bot ſis ſíním libe mit zarte grozir liebe vil biz daſ ſis brahte vf daſ zil mít manegir tvre trvge. vnz andie ſtvnt dc er ir tet die warheit kvnt. Darnah do der ſibínde tag gein dem zile do gelag dc ſi die retſchen wolten entſliezen alſ ſi ſolten ſi kamen zím. alſ er ſi ſah ir mvnt ſínír vrage ſprah ſagan Sampſon. waſ ſterchir ſi dan der Lêv. vn̄ ſage dabi wc honegiſ ſvͤze ſi gelih. do ſprah der degín ellens rich waſ hat vnkvͥſte vnkvͥſtigir̄ lip dan daſ vnkvſtige wip dvͥ retſche wer novh vnervarn hetínt ir nah ir niht gearn mit mítin mínír kalbín dvͥ den fvnt ív rehte hat gemachit kvnt. alſ ih die warheit ir beſcheit beſchiet. ſin zorníg herce im do geriet daſ er von dannen kerte ſa gein aſcalon. vn̄ ſlvͦg alda drizíg heidin der gewant nam er vn̄ brahte ſi zehant hin widir da der degin balt ſine werſchaft míte galt dͥen. die ims gewunnen an in grozim zorne ſchieder dan vn̄ fvͦr abir widir hein ſín mvͦt vil ſere irzvͥrínt ſcheín vn̄ begvnde ím leidín dvͥ vrvͥntſchaft mit dͥen heidin ī dͥen tagen do der degin wc daheíme vndirwegín ſín ſwehin gap ſín wip zehant einim andern man. do er dc lant vn̄ daſ wip fromden began do wart der ellenthafte man virſwigen vmbe die geſchicht er wuͥſſes vil weníg icht wand er níe niht davon virnam ê dc er hín widir kam. vn̄ nah gewonheit wolte ligen alſ er ſolte bi ſiním wibe. do ſprah ir vater zim. do das geſchach la diz abe. ez mag niht ſín ih han gegebin die tohter min einim andern man. do daſ von dir wart geſeit mit warheit mir dv woltiſt níemir widir komen. han ih dir diſe nv genomen. ſo han ih eíne noh dabi dvͥ iſt vil ſchoner dan ſí ſí die gibich dir fvͥr iene. daſtv ſi lazeſt g gvͤtliche nv wan ich bínamen des hate wan daſtv hetiſt ſi virlan mín tohter íene. dvrh daz dv ir trvͤgiſt grozín haz. Sampſon der ellenthafte man ſo ſere zvͥrnín do began dc er vil vnſite pflag er ſprah fvͥr hvͥte diſin tag ſol Philiſtim geſcheidin ſín gar von der frvͥntſchefte min ſit mir iſt vͥbil hie geſchehin ſo ſvln ſi ſih von mir virſehin ivbils bi dͥen ziten min ih wil in vnſchvldig ſín wand ez an mir begvnnen iſt diz was ī des zites vriſt ſo man ſnidín ſol daſ korn. Sampſon der degín wol geborn drvͥhvndirt fvͥhſe gevie vn̄ alſ er iegeſ lichín lie der ellenthafte wigant dem fvhſe an den zagil bant eíne vachil. dvͥ bran vn̄ lie ſi zirlovfen dan ī dvͥ korn. her. vn̄ hín alſ ſi zirlovfen kamen drin ſo bran dc korn gar. wan ez was dvͥrre. herte. vn̄ niht gras. dewedir korn. bovm. noh Rebín ſwaſ erde wuͦchir ſolte gebín. wan dc alliz gar virbran do daſ korn brínnín began do mvͤſtes alliz brínnín ze brínnende begínnen. Do die lant lantlvͥte alſolhiſ ſchadín von im wurdín vbir ladin ſi begvndín grozen zwívíl han wer ez moͤhte han getan vnz in dvͥ warheit wart geſagít dc der der vnvirzagit der ellenthafte Sampſon in allin hate alſolhín lon getan. dvrh ſolhe ſmaheít dc ſin wip im waſ virſeít vn̄ alſe ſmeliche genomen das moͤhte ín wol ze ſchadín komen noh fvͥrbas dan ez were geſchehín ſi begvndín alle îehín ſi ſoltin rechín diz meín zehant wurdín ſi des ín eín dc ſi dvrh des zornís pín virdarpten ſa den ſwehír ſín dvrh ſín vnfvͦge daſ geſchah zehant man ín virderbín ſach an gvͦte. vn̄ an libe an kíndín. vn̄ an wibe. dvͥ mvͤſten rvmen dc lant vn̄ wart zerſtoͤret. vn̄ virbrant ſín ſwehir dvrh den vnfvͦg den er geín ín mít ſchvldín trvͦg Dvͥ mere embvtens ím zehant do ſprah der ſtoltze wigant ſwie wol ſi habín irrochen mih ſo mvͦz doch geín ín mín gerih. iemir mere ſtete ſín ih ricke an ín den andín mín vn̄ dc mír da geſchehín iſt ī diſen zíten vn̄ in der vriſt ſlvͦg er ir vil. me. vn̄ vil er brahte ſi inchvrzím zil ī ſolhe vorhte groz. dc ſie von ím gervͦweten níe wan mit vorhtelichir not alſ ín dvͥ vorhte ſín gebot dar engegín ſi mvͤſten vorhte han eín Lvͦge waſ genant etan darín zoh er ſih do zehant vn̄ wuͦſte drvz. ir lvͥte. ir lant mit ſínír manlichir kraft mvͦter ſo vil die heidinſchaft dc ſi mit vorhte entwichín ím nv beſamte ſih Philiſtím mit grozir kraft. vn̄ fvͦren ſa ín daſ lant. terra jvda vn̄ herbergeten nahe bi eínír veſte dvͥ hiez Leſbi da ſi eín krefterichis her haten mit werlichir wer. Die von jvda ſprachen do ze dͥen heidin Philiſtím alſo weſ zihínt ir vͥns. vn̄ was han wir gein ív miſſetan. das ir. alſe vientliche ſit vf vͥns gevarn an dirre zít nv ſin wir ívwir knehte doh vn̄ dienín ívh mit willín noh vn̄ habin niht darabe genomen die heidín ſprachín wir ſín komen. dc ir des balde gahit vn̄ vͥns Sampſonin vahit wan er ivh miſſetrvͥwit niht nv vahit in. ſwie dc geſchiht dc ir ivh vndirwindit ſín. vn̄ irn gebíndit vn̄ er vͥns danne gegebin wirt vͥnſir zorn ívh gar virbirt vn̄ tvͤn ivh îemir deſte bas ob ir vͥns gefvͤgínt. das er vͥns gevangen wirt gegebín geſchiht des niht. ir mvͦzínt lebín îemir mer mit erbeit dvͥ muͦz vns ivh ſín von vnᷤ bereit dc ſvlt ir nemin ín ívwirn mvͦt wan ſwaſ er vͥns ze leide tvͦt dc get vbir ívh. daſt vͥnſir mvͦt ob ir niht vͥnſirn willen tvͦt Uon jvda kerten do von dan ze Sampſone drvͥ tvſínt man vn̄ ſprachín alſe zím vͥns wellent die heidin Philiſtím zir ſtoͤren gar. ob wir dich in antwuͥrten niht gevangen hin wir mvͦzin gar pfant ſín. ſwaſtv in leidis tvͦſt. vn̄ ſchadín nv davon ſoltv vͥnſ lere gebín wie wir indiſin dingin lebin ſo dc wir iht virderbin. dc hilf ich gerne werben ſprah Sampſon. vn̄ ivh niht leidis iht. dvrh mih beſchiht geſchiht. welt ir ſwern des. dc ir niht ſchadent an den libe mir alſo dc ir iht toͤdent mich noh virderbent. ſo wilih antwuͥrten mih ī ívwír hant vn̄ ir antwuͥrtent mih cehant den heiden. an dͥen ſtvndín an zwei ſtarchvͥ ſeil gebvndin dvͥ ſtarch. vn̄ nvͥwe ſin. von ſtarchen ſtrangen henephín vn̄ ſwaſ got welle dc geſchehe ſo man mih ín gegebín ſehe dc ir von in ane leit belibit. vn̄ an erebit. des ratis wart ir herze vro Sampſon antwuͥrte ſih in do gevangín. ſi fvͦrten in gebvndin. zvͦ dͥen viendin hin da ſi lagin. mit grozer kraft do riefin ſi der heidínſchaft dc ſi vil balde kemin vn̄ ín gevangin nemín des vroiten ſih der heidin ſchar ſi liefin al geliche dar alſ ſi ín woltín vahín do ſi begvndin nahín got tet im groze helfe irchant ze ſtvckin brah er ſinvͥ bant reht. alſ eín bloͤdis dvͥrre ſtro nv geſtvͦnt er alſo dc er da geín der heidínſchaft her trvͦg dekeínír ſlahte wer dewedir îene. diſe. noh die. do vant er vf dem velde hie liginde eins eſilſ kinne bein dc in gefvͤgir groͤze ſcheín vn̄ drang mit werlichir kraft damite vf die vrechen heidínſchaft. vn̄ ſlvͦg in mít ſtrite ſa tvſint man ze tode da dc ſi da vor ím lagín tot alſ dvͥ gotiſ kraft gebot die andirn do entrvnnín dan dem krefterichin ſtarchen man. Do Sampſon mit manheit alſe hohen ſig irſtreit ein nvͥwiſ getihte er ſang wan im ſo ſelichlich gelang damíter gvfte ſin getat dvrh gvͥftígis hercen rat tet er ín ſíním ſange irchant den priſ. den da irſtreit ſín hant mit der gotiſ helfe kraft dvͥ in do mahte ſigehaft an dͥen virvlvͦhten heidín do er ſvs waſ geſcheidín von dem ſelbín ſtrite dan von grozir mvͤde ín began ſo ſer dvͥrſten. von dvrſtes not dc er nah waſ von dvrſte tot vn̄ vir dorbín gar. got rief er an got herre ſprah der vreche man eín dvͥrrír dvrſt der brennet mih nv tvͦ mír helfe ſchin. daſ ih. niht ane wer virderbe vn̄ hie von dvrſte ſterbe vn̄ daſ ih niht werde geſant ī dirre vmbeſníten hant alſo dc alhie mín lebín inir gewalt icht werde gebín. Got dvrh Sampſonís gebet ein wundirlichis wundir tet da er ím irzeigte míte. ſíne wundirliche ſíte wan got der gewere iſt gar eín wundirere alſ er alda lie werdín ſchín an Sampſone dem kempfen ſín eín brvnne vz dem grozeſten zan von des eſilſ kínne ran. der in dem dvrren beíne enſprang Sampſon alda des brvnnín trang biz dc der ellenthafte man al ſíne krefte widir gwan vn̄ er vil wol gelabit wart do ím da vf der ſelbín vart gelang ſo ſelicliche der edele mvͦtiſ riche ſchiet von dan. er kerte ſa ī eíne ſtat. dvͥ hiez Gaza dvͥ von dannín waſ gelegín da geſah der ſtarche degín ein hoveſcherín eín ſchoͤne wip dvͥ hate eín mínnínchlichín lip zvͦ der gie er. vn̄ lag bí ir dvrh ſínís mvͦt willen gir alſ ín ſín irrecheit lerte nv. do er zvͦzir kerte vn̄ daſ dͥen heidín wart irchant ſi virz ſi virſazten ím zehant dvͥ bvͥrgetor mit ſtarchir wer der pflage heidin ein michil her die in ſolten ſlahin gar ſwenner zvͦzín keme dar vn̄ er vz hín wolte gan ſo ſolter dc lebín lan Do wart mít wiſín ſínnín Sampſon der degín ínnín. dc ím dvͥ lage wc geleít mit vrechir manniſ manheit brah er die lage. alſ dc geſchah dvͥ tor er vz ir ſlozen brah vn̄ trvͦg dc erínne werc zwei tor hín vf den hohſten berc ze îet weder hant. ietweder tor trvͦg er ſo lihteclich embor alſ ez werín zweíen lihtvͥ bret darnah do er dc getet ze Montes Oret er do kam eín wíp er da ze wibe nam dvͥ waſ geheízen Dalida bi der liez er ſih nidir da wan er von herzen mínte ſi. do er alſvs ir wonte bi nah vragínde im kamen dar von dͥen heidín fvͥnf ſchar vn̄ bvten ir mit gedinge einlvͥf hvndirt pfennínge ze miete vn̄ ze lone dc ſi von Sampſone irfvͤre dvͥ rehtvͥ mere wa von ſin ſterche were. vn̄ mit welhin díngen ſi ín mohtē betwíngen vn̄ gevangen fvͤren hín von gvͦte grozen gewin gehiens gehiezens ir noh fvͥrbaz dc ſi mit liſten fvͦgte. daz ſi moͤhten ín gevahín des ſolte ſi lon empfahin Dalila begvnde ir man vlizecliche ligen an zallen zíten vragínde. liſtende vn̄ bagende gelihſende zallir ſtvnt dc er ir rehte tete kvnt wavon er hete ſolih kraft vn̄ welhe kraft ím were an behaft dvrh ſínín ſpot ſeit er ir do dvͥ mere von ſínir kraft alſo er ſprah werich gebvndín vn̄ gebvndín fvndín mit ſibín ſeilen ederin dvͥ vrech vn̄ nvͥwe ſolten ſín ſo werich ſo betwungen gar dc ih an kreften wurde bar vn̄ wurde werlos alſ ein man der mine ſterche níe gewan dvrh daſ wilichz virſvͦchen lan. do diſvͥ rede was getan Dvͥ fvͥrwitze Dalida hiez ſibín ſeil gewínnen ſa von adirn ſtarch. vriſch. vn̄ gvͦt. damite der degín vrech gemvͦt gebvndín wart alda er lag vn̄ einís ſlafes empflag wan er hate ſich geleít mvͤde eín teil von irreckeit die heidín philiſtei haten ſih geleit da bi wartende ſin. do rief ieſa mit valſchen trvͥwen Dalila wol vf Sampſon hvͤte din dir went díe heidin ſchade ſín die ſint vf dih komen her vf ſprang er ſa. zehant alſ er ir rvͦf irhorte. dc geſchah dvͥ ſibin ſeil er gar zerbrah. alſ ob ſi werin dvͥrrís ſtro die heidín ím entrvnnen do von grozen vorhten. abir ſa firſvͦchtín fvͥrbas Dalila alſo dc ſi den wigant abir an ſibín ſeil gebant dvͥ er zirbrah alſ davor ê noh betrovg ſí ín fvͥrbas me mít ſíním willín al fvͥr war ſi bant im ſlafende dc har an eíne ſvl. alſ er entſlief al zehant ſi íme rief alſ ê. der heidene vorhte in twang dc er vz dem ſlaffe ſprang vn̄ zvhte vz der erde dan den pfal. da er gebvnden an. waſ. dvrh virſvͦchennes kvͥndekeit alſ ih ivh nv han vor geſeit. Do ſih Dalila began vírſínnín daſ ſi trovg ir man. mit valſcheit ī vngvͤte virkerte ſi ir gemvͤte vn̄ begie der valſcheit zeichín nv began ſi ſmeichín. nv zarten. nv weínen nv trvrekeit irſcheínen nv mit gvͤtlichín ſíten gvͤtliche droͮn. gvͤtliche biten nv vrvͥntſchaft ím virziehín nv ſvͦne widir liehín nv trvͥten. nv mínnen mit valſchen trvgeſínnen brahz ir valſchir lip daran dc ir der krefteriche man mit kraft niht mohte widirſtan. er mvͤſte ſi gar wízzen lan ſwes ſi ín vragte. dc geſchah Sampſon ze ſíním wibe ſprah nv wilih dir die warheit ſagín ſit mínír gebvrt ín mínín tagín iſt mit gotiſ heilicheit dvͥ gotiſ wihe an mih geleit vn̄ ſol niht vf mín hovbit komen davon min har mir werde benomen wan wurde mir dc abe geſchorn ſo were mín ſterche gar virlorn vn̄ were al dvͥ kraft dahín von der ih ſvs geſterchít bín. Alſe do Dalila virnam dvͥ mere. vn̄ dͥen zende kam wavon der degín ellent haft Sampſon hate ſolhe kraft ſi tet dͥen heidín ſa zehant mít ir botſchaft irchant ſi hete irvarn ir willen gar dc ſi kemín. vn̄ ir dar brehtín die míete vmbe die ſi ín virriete des ſtarchen Sampſonís lip die miete die daſ valſche wip vorderte. die brahten ſie vn̄ waren virſtolne nahe hie mit grozir kraft alſ ſi geriet do dvͥ heideníſſchvͥ diet wc komen. vn̄ gewerte der míete. der ſi gerte ſi ſchvͦph mit trvgeniſchín groz dc ſih Sampſon vf ir ſchoz. leíte. vn̄ ent ſlief. do nam ieſa Dvͥ vngetrvͥwe di Dalila. ein ſchære. vn̄ beſchar Sampſone ſín hovbit gar vn̄ ſtiez ín ſmeliche von ir. mít viendis vientlichir gir liefín do die heidín hín vf ín. vn̄ víengín ín wand er waſ worden ane kraft den ívngín degín ellínthaft blanten die heidín ſa zehant alſ vͥnſ dvͥ warheít tvͦt irchant. Do Sampſon irblendit wart ín namín an der ſelbín vart die heidín. vn̄ fvͦrten ín índem lande her. vn̄ hín vn̄ mvͦten ín mít ſpote vil ī der ſelbín tage zil fvͦrten ſi ín geín Gaza vn̄ twungín in. dc er alda mvͤſte do belibín vn̄ eíne kvͥrne tribín vn̄ ín maln gar ir chorn dem ivngen helde wol geborn. leíten ſi zvͦ ſterchvͥ wip die wol gewahſenín lip haten alſe gnvͦge ſint dc ſi bi ím ſterchvͥ kínt trvͤgin. vn̄ gewunnín. do nv diz geſchehín waſ alſo Sampſone. do begvndín ī diſin ſelbín ſtvndín widir wahſen ſínvͥ har vn̄ ſínvͥ errvͥ kraft alwar gewan er widir al ſín kraft nv ſamde ſih dvͥ heidínſchaft von allem dem lande witen. dar zir hohſten hohgezíten ī der ſi nah ir ê gebote ſolten opfirn ir gotte der wc geheizen Dagon nv wart der ſtarche Sampſon ovh dvrh den ſpot beſant dahín daſ er ſpilte da vor ín vn̄ dc ſi ſpotín ſín damíte dvrh alſo ſpotliche ſíte wart Sampſon aldar beſant dc er damíte wurde geſchant. nv ſamínde ſih dvͥ heidínſchaft vn̄ ir herſchaft mít al ir kraft ī dc bete hv̂z da ſie ir opfir wolten bríngen híe dem valſchín Dagone ze lobe. vn̄ ovh ze lone dc in waſ ane wer geſant ir leidiſtir vient ín ir hant. vn̄ wart Sampſon ovhc bracht aldar. da die heideniſchen ſchar ir gote ir opfir brahten alſ ſi ez do gedahten do waſ mit grozer richeit ein rilich wirtſchart da bereit vf eíním hohin Palas do dvͥ herſchaft geſezzen was ze tiſche alſ ich geleſen han Sampſon mvͤſte vor índ ſtan dc ir ſpotlih vngelimph mit im tribe irn ſchímph deſ mit ím da vil geſchach. vilg povils man da zvͦ dríngen ſach. dc ſi ſínís ſchímpfis nemín war nv was dc hvs bewelbet gar dc ez vf hapte. vn̄ ez beſloz gewelbit vf zẘ ſvͥle groz die ſtvͦndín nah eín andir dar kam Sampſon. do vandir grifínde die ſvͥle da ze ſínim knabín ſprah er ſa gip mir die ſvͥle índie hant beide. vn̄ tvͦ mír ſi bechant dc ih míh dran geleíne vnz ich gervͦwe eín kleíne. Sín knabe tet. alſ er in bat er fvͦrte ín reht vnz an die ſtat da er die ſvͥle irgrief mit kraft do ſprah der degín ellenthaft nv wilich ſterbín. vn̄ gebín dvrh diſe heidene mín lebín dc ovh ſi mít mír ligen tot ſin manlich eln ím gebot dc er die ſvͥle gezvhte von ſtat ſo ſere gervhte dc der hohe Palas vn̄ ſwaſ daran gezímbírs was vil gar zir viel. vn̄ zirbraſt. dvͥ mvre. vn̄ des gezímbírz laſt Sampſonen ſlvͦg. vn̄ al die ſchar die die heidin ba brahten dar der. die ze tiſche ſazín vn̄ die mit vroidín azen waſ drvͥ tvſint. ane die die dvrh die kvrzewile waren hie da Sampſon vf dem Palas der heidene ſpil. vn̄ gampil was. der was ſo vil. daſ ane zal. belibín mvͤſten vbiral vngeprvͤft. vn̄ vngezalt alſvs tote der degín balt Sampſon nah tode lvͥte me danner hete irtoͤdet ê des vͥns dvͥ ſchrift vrchvͥnde git do kamen an der ſelbín zít ſíne vrvͥnde. vn̄ namen ín da vn̄ fvͦrten ín von dannen ſa hin heín da er mit richeit zvͦ ſínín vordern wart geleít. do er alſ ih ez han geleſín zweínzíg iare was geweſen vogít der jſrahelſchen diet von dirre welte er hínnín ſchiet. vn̄ hate mit werlichín ſíten dem lvͥte ſolhín vride irſtríten dc nieman lie deheíne vart. der îendir ím ze mvͦte wart er fvͦr an angiſt ſwa ſín ſín ím geriet ze varne hín dc ſi mvͤſten ê bewarn wan nieman getorſte varn von der jſrahelſchín ſchar ane geleite dar. noh dar. Sampſon do der virdarb alſo nah im waſ bi dͥen zíten do ī jſrahel rihtere niht vn̄ waſ dc lvͥt gar vmberiht vn̄ lepten ſwie ſi wolten andirſ danne ſi ſolten der man tet ſwaſ ín dvhte gvͦt. dvͥ irrecheit. der te tvmben mvͦt virirte do der lvͥte vil davon ín der tage zil. dc lvͥt mit manegír ſchvlde virworhte gotiſ hvlde davon do eín vmbilde irgie von dem ih nv wil ſprechín híe dvrh daſ do bi dͥen ſelbín tagín eín ganz geſlehte wart irſlagín dc kvͥnne gar von Beníamín darnah alſ ih bewiſit bin wilich ívh rehte ſagen wie vn̄ wavon diz vmbilde irgie. alſ er gebot dvrh ſolhín ſite dc íme geveſtent wurde míte dvͥ wihe vollecliche darzvͦ krone. vn̄ riche darnah leíter in wiſir kvͥr in mit gotiſ lere fvͥr dc ſi anbeten eínin got vn̄ iemír leiſten des gebot vn̄ me encheínín an bettín wan den eínin vn̄ mit welhin ſachín ſi dem ſoltín machín ein tempil ſinír heilickeit do in wart von im fvͥr geleit gotiſ lere alſ er ſi lerte ir iegeſil iegeſlichir kerte von hove hin widir heín zehant von dannen er dar was beſant. Nv began der ſelbín zit ſiechín der edil kvͥnig David wan ime begvnde nahín ſin tot. vn̄ zvͦzím gahín des er vil gehiſt ſere empfant fvͥr ſih beſanter ſa ze hant Salomonín. vn̄ ſprah do er in fvͥr ſih komen ſah ſvn . dv ſolt vollecliche got von hímilriche vͤbín. vn̄ ín han ze gote vn̄ nah ſíním gebote gotiſ ê behalten. der vrhap got vͥns mit Moẏſeſe gap die ſoltv wol behalten vn de mit ſtete ir vil gerne walten. Svn darzvͦ ſi dir bechant vn̄ wiſ des vil wol gemant dc mir got diz riche gehiez eweclichehe ewecliche ze gebínne. vn̄ mínín nah komen wrdes níemir benomen ob ſi behieltín ſín gebot ſid dc mit dem gedínge got die krone vͥns gegebín hat ſoſoltv ane miſſetat gein im vn̄ ane ſvͥnde behalten ſín vrchvͥnde vn̄ deſ mit ſtetím mvͦte pflegín ſih daſtv von ſínín wegín gewendeſt níemír dínin ſin dv kereſt dinin mvͦt an ín Svn do ih ſvͥndin mohte vn̄ der gewalt mir tohte al nah mínís herzen gir nieman werte ſvͥnde mír do hvͦtich mih dc ih níe vnrehte ſvͥnde geín gote begie wan an eíním wibe an vriaſis libe dem ih mit ſvͥndin ſín wip nam. vn̄ hiez nemen ſin lip darvmbe got ſínín gerih kerte billiche an mich S vn ih wil ovh klagín dir vn̄ wil dih bíten daſtv mír rvͦch recheſt den grozen vnfvͦg an Ioabe. dc er ſlvͦg īmíním geleíte abnerín. den vil ediln fvirſten herín. an dem er min geleite brah do man in von mir ſcheidin ſah mit ſvͦne infrvͥndis ſichirheít ſvn ovh la dir weſin leit dc amaſa lag von im tot dem ih ovh mín geleite bot das rich ovch an im dvrch mich wan er ſínín balderich begoz mit ir blvͦte. hab ovh indiním mvͦte daſtv recheſt mir dabi dc mih der valſche Semeẏ alſe laſterlich beſchalt do mih abſalonís gwalt virtreip. vn̄ ih im entran do ſchalt mih der ſelbe man vil laſterliche dc virním dc ſoltv rechen ſo an ím dc ih wol ſichirliche var ínmíním riche vil liebir ſvn vn̄ bewar dc er iht gervͦwet var hín zvͦ der helle ane gerich dc er beſchalt ſo ſere mich ane ſchvlde. ſvn dc rih an ſíním libe ſvn dvrh mih vn̄ behvͤte eht ie darvndˢ gotis vn̄ der ê. vn̄ gotis gebotis. Darnah niht vbir lange zit ſlief der edil kvͥnig David ſinír vordern ſlaf. ſo das ſtarp. vn̄ im des libis lebin virdarp vō dem ſin heiligv lebin ſchiet do er gepflag der gotis diet. inkvͥnigis namen vierzig iar ſibín zig was er alt fvͥr war Davíd índeͥn tagín do vn̄ hate ſinvͥ zit alſo gelept. dc er nah gotſ gebote nie geſvͥndete gein gote er enwādeltes nah ſchvldín deͥn ſvͤzen gotiſ hvlden. ſo dc im gotiſ die ſchvlde liez. vn̄ gab ím ſíne hvlde mit gotlichir gvͤte ſin ſeleclich gemvͤte dc waſ geín gote alſe reht alſo virrihtit. vn̄ ebin ſleht dc got ſelbe von im ſprah do er ſin reínís herze irſah alſo reíne. vn̄ alſe reht ih han Davidin mínín kneht nah míním herzen fvndin der dvrh mih zallin ſtvndín allín minín willín tvͦt des weiz ich ín geín mir gemvͦt diz wort gediende werde David hie vf der erde davon er wuͥnnencliche treit ze himilriche die iemir wernde krone die im got ze lone ín ſíním riche hat bereit mit eweclichir ſtetekeit da im dc iemir werndes lebín mit lebíndˢ vroide iſt gegebín nah werchin ze lone von dem kvͥnege Salomone wart er ze Ieruſalem geleit mit kvͥniglichir werdeckeit. vn̄ wart darnah ſit langvͥ zil geklagit von ſinín deͥn ſínín vil die ſih iamirs kvndín wern do ſi ſolten ſin embern vn̄ ſínvͥ kvͥnigriche er wart ſo riliche begrabín. dc vͥns Ioſephvs mit rehter warheit ſcribit ſvs dc ahte hoͤrde richeit zvͦzím wurdin geleit ī ahte veſten ſarchen veſten . vn̄ ſtarchen mit zov birlichir meiſtirſchaft vn̄ mit virborgenir liſte kraft dc ſi níeman fvnde vn̄ níeman vinden kvnde. Doh vant ir einin darnah ſit vbir manegir iare zit Iohannes Ircanus alſ vͥns ſcribit Ioſephvs vn̄ vbirwant mit al die not die im mit vrlvͥge bot vn̄ mit vientlichir kraft dvͥ virworhtvͥ heidinſchaft alſ ſi waren ie gewon vn̄ ſtifte doh davon ze Ieruſalem den ſpital da manig notdvͥrftig mal dvrh got almvͦſens vil geſchiht alſ man teglih mit warheit ſiht vn̄ iemermere ſehin mag werliche vntz an den ivngeſten tag biz daz dvͥ welt mag geſtan gnvͦgir iehe. vn̄ wanlih wan giht. dc hie eín welt ge abe mit zal. vn̄ al híe ende habe des Iehe des der ez welle iehin ih wil mít warheit mih virſehín dc eín ſchidvnge were getan alſ ih ſi vndir ſcheidin han Dar nah der ſelbín iaren zit do der edil kvͥníg David irſtarp. do wart dvͥ krone ſíním ſvne Salomone der von im was geborn do der ze kvͥnege was irchorn vn̄ almehtecliche kvͥnig waſ vbˢ Iſrl Iſrahelſchvͥ riche Davidis ſvn adonias von dem ih han geſprochen ê gie eínís tagis zvͦ Berſabe Salomonís mvͦter do dvͥ waſ ſínír kvnft vnfro vn̄ irſchrach dor fvͥr ſi kam wan er was ir mit níde gram ſi irſchrach do ſi ín ſah irchomenliche ſi do ſprah kvmiſtv mit vride her. odir wie. ia. ih bín mit vride hie ſprah er. vn̄ wolte biten dih daſtv betiſt fvͥr mih den kvͥnig. dc er ze wibe mir gebe abẏſag. dc iſt mín gir miniſ vaterſ frvndin. do tet Berſabe nah ſinir bet vn̄ gie da ſi den kvͥnig vant der ſaz. vnde alſ ie im wart bechant. das ſin mvͦter fvr in gie ſinir zvht er ſi geníezen lie vn̄ ſtvͦnt ſchone vf von ſinir ſtat nah grvͦze er ſi ſizzen bat vn̄ erte an ir mit hohir zvht dc er ir kínt was vn̄ ir frvht. E r vragte ſi der mere dvrh wc ſi komen were. ſi ſprah. ih bin komen her daſtv tvͤſt tvͤſt des ich nv ger. er ſprah liebvͥ mvͦtir mín ſag mir die ger. dvͥ gabe iſt dín ſi ſprah da wilih biten dich daſtv ze wibe gebeſt dvrh mih ane zornlichen bag adoníaſe abẏſag dc dvnchit mich eín werder lon. mvͦter ſprah do Salomon diſvͥ bete iſt gar ein wiht warvmbe bete dv mih niht minír krone. die hetich gelan. vn̄ gegebín dvrh dich. nv weiſt weíz ih rehte wol den liſt wie diſvͥ bete komen iſt. fvͥrwar bínamen Ioabis rat gefrvͥmít diſe bete hat darvf. vn̄ hetichs getan daſ man geſprochen mvͤſte han Salomon iſt vngemvͦt dem er nv geliche tvͦt. dc er dvrh iemanníſ rat ſinis vatirs frvndinne hat ſinim brvͦdere gegeben das widir got ein ſvͥntlich leben. iſt. vn̄ in Iſrahel geſchehín das er alſ vnreht iſt iſt irſehin des ſol er billiche virlieſin ſín riche wand erz mit warheit ane wan niht wan dvrch Vorhte hat getan. Doch iſt ez níeman rehte kvnt ob ſi ie ze keínír ſtvnt bi miniſ vatirſ libe von im we ie wart ze wibe wan daſ inwanís zwívil ſtat ſo werez gar eín miſſetat dvͥ mir geín gote ſere kranchte lip. vn̄ ere davon ez ſol ſín virmítten. das ers getorſte ie gebitten alſ das got lept des mvͦz er gebín noch hvͥte beidvͥ lip. vn̄ ſin lebín. wan ſins vnrehten herzen rat virteilit im ſin lebin hat daran er mih hat virlorn. der edil kvͥnig hoh geborn in diſim zorne ſanter hin vil balde. vn̄ hiez ſlahín in einín helt der hiez Banaẏas der tet alſ er geheízen was vn̄ im Salomon gebot von im lag adonías tot. der in vmde vmbe die ſchvlde ſlvͦg. daſ er der bete ie gewuͦg. dvͥ dem kvͥnege was ſo leit mit kvͥneclichir wirdeckeit hiez in der kvͥnig riche begraben herliche. Do Ioab das horte ſagín das adonias was irſlagin er vorhte ovh des kvͥnegis zorn vn̄ ſin lebín han virlorn das ſin ſchvlde imvirworhte in twang dvͥ groze vorhte das er dvrh geneſínnís gelt vloh indas heilige gezelt vn̄ vieng ingrozer ſwere zvͦzim den altere vn̄ wande mit deͥn liſten ſín lebín fvͥrbas friſten dc er wuͥſte han virlorn dem ediln kvͥnige wol geborn wart do getan daſ mere kvnt do ſanter nah im ſa ze ſtvnt der kvͥnig daz er keme fvͥr in. vn̄ da virneme wes er in an ſpreche vn̄ was er an im reche moͤhter mit rehte ſih genern vn̄ vor im ſínin tot irwern das er keme vn̄ tete das. do vorhter Salomonís haz ſo ſere vmbe ſín geſchiht dc er wolte dannen niht diz wart abir dem kvͥnege irkāt do ſanter dar ſa zehant vn̄ hiez ín ze tode ſa ſlahín bi dem altir da. Do dc alſo geſchehin was. vn̄ Ioab. vn̄ adonías genamen ir gediendín lon do beſante Salomon den ewarten abẏatar alſ er was komen fvͥr indar er ſprah dir ſi fvͥr war geſeit mit endelichir werheit warheit daſtv des todis mvͤſtis ſín wan daſtv mit dem vatir mín haſt mit erbeitlichín ſitín ſo manege erbeit irliten dv trvͤge mit ím die arche vor vn̄ gotis heilickeit embor do abſalon ín vmbe treip wan dín trvͥwe do beleip ſtete an im. deſ ſoltv geniezen vmbe dc lebin nv daſtv virlorn mvͤſiſt han ob dvs niht hetiſt getan. nv var enweg. wiſ hie niht me vn̄ wiſ in anatole. dv ſolt e warten ampt lan dc Sadoch ſol fvͥr dih han alſvs wart im genomen abe e warten reht. wirde. vn̄ habe. dvͥ daran mit grozer richeit lag deme. der da e wartin amptis pflag vn̄ wurden da biz vf eín ort beweret Samvelis wort dvͥ er in ſinír kíntheit Elẏ davor hate geſeit. nah gotiſ warheit in Sẏlo do er im ſagte alſo er mvͤſte e warten ampt lan vn̄ dc ſolte nah im han ſin vient dvrh die ſchvlde hoh dc er ſine ſvͥne niht zoch die mit manegir vngenvht vnrehtis pflagin. mít vnzvht dc arnete ſin geſlehte do mit der vnwirde alſo dc ez die werdekeit virlos an die ſi got von erſt irchos dc me dan indie vierden art virworht mit hovbit ſchvldin wart. Do Ioab virderbit was vn̄ darzvͦ adonẏas lag vmbe ſíne ſchvlde tot alſe Salomon gebot vn̄ ſin vientlichvͥ ande. nah Semeẏ er ſande des itewíze manigvalt den kvͥníg Davidin ê beſchalt do in mit her mvͦte abſalon. zim ſprah der kvͥnig Salomon do er mit vorhten fvͥr in gie zímbir eín hvs. vn̄ wis hie ī dínem hvſe ī dirre ſtat da din gemah dir wirt geſat vn̄ hvͤte ſprah Salomon daſtv iemir komeſt vbir Cedron. odir bínamen dv mvͦſt gebín ane wer. lip. vn̄ lebin des kaſtv níemir werdin vri herre ſprah do Semeẏ dv haſt gein mir geſprochín wol. der rede ih gerne volgín ſol willecliche vn̄ ane var alſvs beleip er zwei iar dc er vz wendig der ſtat dc ſelbe zil níe fvͦz getrat doh brah ers. des mvͤſter gebín vmbe die ſchvlde do ſin lebín vn̄ vmbe der alten ſchvlde haz dc er ſin ſelbiz ſo virgaz dc er den gotiſ degín balt Davidín alſe ſere beſchalt. Hie bi tvͦt vͥns dvͥ ſcrift irchant wie die waren genant die Salomon hate geſat an ſíns gewaltis hohſte ſtat die mít ir pflege namen war ſinir lande. ſín gwaltis gar doh alſ er eo in die pflege beſchíet vn̄ mit wíſheit vndirſchiet der nennít dvͥ ſcrift niht wan dri. ſwaſ ir mit zal halt mere ſí. der hat dvͥ ſcrift hie niht genant wan dc ſi tvͦt die dríe irchant. der degin Bananẏas ſín hohſte herzoge was vn̄ gewaltig mit kraft vbir alle ſíne ritterſchaft Sadochis ſvn ſin ſcriber was der ſine heinliche alle las vn̄ ſínvͥ reht berihte mit ſchrift ſin brieve tihte mit pflege Natanis ſvn ovh pflag der. geín deͥn er ſih bewag dc ſi ſinís libís ſoltín pflegín dc wc Natanis ſvn eín degin. der von iegelichim kvͥnne was vier tvſínt alſ ih hie vor las die des kvͥnegis pflagin vn̄ nah ir ordín lagín vmbe in ze rínge in alle ſít alſ ez davor ê ſchvͦf David Salomon der riche vmbe mvrte werliche mit nvͥwen mvren al die ſtat er gebot. hiez. vn̄ bat. dc alte gemvͥre brechín nídir vn̄ abir darnah mvrin widir mit veſten tvͥrnin hoch irhabín inwendig tiefin witen grabín die die ſtat vmbe giengín vn̄ die veſte vmbe viengín werliche alſ der kvͥníg gebot fvͥr vientlich vrlvͥges not der ſi wart ſit vil an geleit in dirre hohín werdecheit nam er do ſínim libe von egipte im ze wibe eins kvͥnegis tohter ſa zehant der ptolomeus was genant vn̄ began in ſínín tagin gote vil gar wol behagin wan ſwaſ dannoh der gotiſ kneht tet. dc wc gvͦt. vn̄ reht ane dc eine. daſ er gote widir gotiſ ê gebote bette. daſ waren altir die gote waren widir gotiſ gebote ze Ieruſalem gemachit do des wiſit vͥns dvͥ ſcrift alſo. Do Salomon ſvs lepte. ī ſolhim vride ſwebte daſ im leidiz niht geſchah wan daſ er im ere vn̄ gemah wuͦhs mit grozer richeit kraft er gedahte inſínír herſchaft daſ er do mvͤſte bringin mit heilichlichín dingín ſin opfir gote inGabaon do bereite Salomon ſih zem gotiſ opfir ſa gein Gabaon. vn̄ brahte da gote reínecliche tvſint opfir riche. dvͥ got gnedecliche empfie des nahtis. do er ſlafen gie vn̄ er entſlief. im wart zehant gotis ſtímme in trovme irchant vn̄ leit im drier wunſche kvͥr mit wal von im ze habínne fvͥr ob er wolte mit kraft an ſínin viendin ſigehaft werdin nah ſinim mvͦte odir daſ er von gvͦte hete die grozen richeit odir dc im were bereit dvͥ hohſtvͥ wiſheit die im íeman bi ſinín zíten nie gewan. Salomon der kvͥnig wiſ irchos fvͥr dirre zweier pris ſignvft . vn̄ gvͦtis richeit dvͥ im da waren fvͥr geleit. ze habinne. er ſprah liebir herre min mvͥges indinín hvldin ſín ſo gip mir alſe wiſin ſín vn̄ ſolhir wiſheit gewin. dc ih din lvͥt virrihten kvͥnne. vn̄ mvͥge virſlihten ſwa dc reht reht ſih krvͥmbe mir. do ſprah got. nah dínír gir ſoltv der bette ſín gewert ſit dv der wiſheit haſt gegert vn̄ ſigenvft der viende niht dc man die ívngen miden ſiht ī ir ivgint. dvrh ivngin mvͦt vn̄ daſtv virſpreche gvͦt vn̄ weltliche richeit ſo ſol werdin dir bereit ſigenvft. ſo daſtv ſigehaft iemir ſiſt mit ſigendir kraft an dínín viendin al din lebin ovh wilih dir nah wunſche gebín die groſten richeit die ieman vor dir in kvͥnegis namin gwan odir nah dir ſol gewínnen ovh wilih dir mit ſínnin gebín die hohſten wiſheit dvͥ manníſ ſínne ie wart bereit. D o Salomon irwachete nah ſlaffe er vf ſih makete. er vroite in ſinim mvͦte ſih der grozen gabe ſeleclih dvͥ nah wunſlichir wiſheit im an witzen was bereít ze habínne fvͥr alle die vor im geborn wrden ie vn̄ nah ſínín ziten ſit ī der ſelben tage zit kerte er in Ieruſalem hin heín dvrh die vroide dvͥ do ſchein ī ſíním gemvͤte ho . gieng er fvͥr gotiſ arche do vn̄ viel in demvͤteclichir kvͥr got an betende da fvͥr. der die gnade an im da tet do er geſprah da ſín gebet riliche nah der ê gebote brahter ſin rilich opfir gote alſ in ſin wiſheit lerte dvͥ ſih an im ſo merte daſ vor ſinir zit níe man ſo hohe wiſheit me gewan Darnah kvͥrzeliche an eínem tage kamen nah der warheit ſage fvͥr Salomonen zwei wip die dvrh ir vnvertigen lip dvͥ ſcrift vnvertig hat genant der ſprah einvͥ ſa zehant do ſi fvͥr den kvͥníg kam vn̄ er ir beidir rede vírnam herre ih bítte dih daſtv míne klage vernemeſt nv ih vn̄ diz wip. wir waren ſament. vn̄ gebaren ī eínim hvſe zwei kindelín do wir begvndín ſament ſín alſe noh genvͤge ſament ſínt eíns nahtis irdrvhte ſi ir kínt vn̄ do ſi des rehte empfant ſo daz ſiz bi ir totiſ vant ſi leite ir totiſ kindelin zvͦ mir . vn̄ ſtal dc mín alſ ih do ſoͥvgin wolte min kínt alſ ih ſolte dc kínt ih bi mir totis vant do wart vil ſchiere mir bechant. dc ez min kindelin niht was vn̄ ez dc wc deſ ſi genas. Dvͥ eínvͥ ſprah dv lvͥgiſt mit lvge dích D dv dih trvͥgiſt. din kint iſt tot. vn̄ lept dc min dv haſt irtoedit dc din dc mine ih noh lebinde han dc weiz ih wol gar ane wan. niht dv haſt daſ dine irdrvckit. vn̄ dc mine virſtoln. ſprah abˢ dvͥ andˢ do. nv do diſe kre kriegeten alſo vn̄ des krieges vil geſchah der kvͥnig Salomon do ſprah wie ſolih diz virrihten vn̄ diſen krieg virſlihten des alſe vil geſchiht alhie diſvͥ heizit liegin die vn̄ dvͥ andir abir ſi ſo ſpriht ienvͥ abir dabi. dv lvͥgiſt . min kint lebinde iſt dc dine iſt tot. den beſten liſt den ze gerihte íe kvͥnig vant irdahte Salomon zehant zirvindínne die warheít mít rehter biſchaft vnderſcheít alſ eín iegelih rihter ſol er wuͥſſe dc binamen wol ſehe ein wip ir kindelin toedin. dc were ir hohſter pin. ob ir von warheit were bechant. dc ſi ſin mvͦter were genant dabi wuͥſter wol dc ein wip einís vroͤmdin kindis lip vil ſchiere virklagit hete. obman den tot im tete wan mvͤter di irbermig ſint irbarmit hercechlich ir kint vn̄ eínis vromdín kindis líp irbarmit kleine eín vro hertis wip Diz kvnde wol bedenchen vn̄ velſche lvͥge krenchen der edil gotis degín wert er ſprach bríngint her ein ſwert vn̄ ſlahint entzwei dc kíndelín ſo ez danne geteilit ſi ſo gebint ietwedre ietwederre dar ir teil vn̄ dvͥ ſi danne ir teilis geil wan ir nah rehte reht geſchiht neín herre des ſol weſín niht ſprah dvͥ des kindis mvͦtˢ hiez der iamir inir herce ſtiez ſo ſendis iamirs klagindin pin ob man irtote ir kindelín dc ſ iemir mvͤſte ſín vnfro ſi irſchrah vil ſere. vn̄ ſprah alſo niht. gnade herre irwínt gib dirre lebínde hin daſ kínt wand ez iſt mit warheit ir. wc iſt dir hervmbe. odir mír ob man diz kint zirteilit hie ſprah dvͥ. der niht ze herzen gie des vroͤmdín lebindin kindis tot. dem ſi ſo rínge wag die not. alſ ir geberde da viriach Salomon der wiſe ſprah tvͦnt her das kínt man ſol ez gebín der. dvͥ da ſorget vmbe ſín lebin. wan ſi ſin rehtvͥ mvͦtir iſt do gab man an der ſelbin vriſt dc kint der rehten mvͦter ſin. der andir tet man ſchiere ſchín dc ſíwas eín ívbil wip wan zirberte ir den lip mit einim reítel grvͤne alſo wart ir ir chvͤne in getribin daſ iſt war ſeht wc wolte ſi do dar wan tet da dem reht daſ ſin ſvs tet mit hohin witzen ſchin zir allir angeſihte ſin erſte gerihte SaloMon der wiſe degin vn̄ dc er kvnde wiſheit pflegin dc alle die ſine entſazen vn̄ ſíne wiſheit mazen zer hohſten wiſheit die got iê davor dekeínim man virlie gerihte ze verrihtenne vn̄ die warheit ze verſlihtenne des ellvͥ ſínvͥ riche ſih vroiten al geliche vn̄ getorſte dannen hin nieman tvͦn niht widir in. S alomon der riche teilte do wiſliche in zwelf teile ſinvͥ lant iegeſlichim teile was benant benant ein pfleger. der ſín ſolte pflegín der ſelbe mvͤſte ſih bewegin alſ der kvͥníg wolte dc er dienín ſolte ſínín manot dvrh dc iar. hie bi ſeit ovh dvͥ ſcrift fvͥr war von der richin ſpiſe die der kvͥnig wiſe mvͤſte ze iegelichím tage han. nah rehter warheit ſage alſ gotiſ warheit wiſit mih er mvͤſte allir tegelih ſi milmelwis ze brote han ſwa ſin zervnge ſolte irgan deͥn. die ze tiſche waren geſat von im an der herren ſtat vn̄ al andirs melwis alſ ih las dc in drizíg C hoͤren was. vn̄ ſehzig koͤre des geſindis ſchar die vndir geſinde. hiezen gar diz wc tegelih ſín brot alſ der zervnge mez gebot dvͥ ſín. vn̄ ſinís hoviſ was an einir gloſe ih dc laz zwelf ſoíme ſint eín Chor genant alſ eín ros geladin iſt irchant. zewelf Ochſen veizt gemeſtit wol alſ man eín rint noh meſten ſol vn̄ zwenzig weiddoOhſín groz der iegeſlichis ſlehtes noz ane maſtvnge gar die weide ze lipnar vn̄ hvndirt widere veizt irchant alſ man do die beſten vant ane hirze. vn̄ andir wilt der zal ſo hohe was gezilt dc ir zal vnbetrahtet beleip. vn̄ gar vngahtet vn̄ an gefvͥle de gefvͥgil deſ ovh ſo vil. wc. vz wendig der me maze zil. dc ez nieman gahten kvnde noh betrahten ane manegir leie viſche die man trvͦg ze ſiním tiſche tegelih ze ſpiſe ovh hate der kvͥnig wiſe Salomon der mere vierzig tvſint lovfere ros. inſíním lande dvͥ man ſo ſnel irchande dc ínín alſ warheít giht die lenge mohte gevolgín niht dewedir tal. berg. odir mos. darzvͦ zwelf tvſínt wildvͥ ros hater inſínín villin dvͥ er nah ſiním willin hielt. gab. vn̄ ſelbe reít. alſ vͥns von ím dvͥ warheit ſeit A l die. die ringe mvͤſten gar ordin. vn̄ ir nemín war die ſínír ampte ſolten pflegín. wie wiſe were der gotis degín dc kvͥndet vͥns dvͥ ſchrift alſo vn̄ giht dc indeͥn ziten do níeman alan wiſheit vollekomen were. vn̄ an wiſheit vzgenomen. bi deͥn ziten alſ eman. vn̄ eínír was genant ethan. vn̄ mit deͥn zwene vbir ellvͥ lant dˢ name wart mir niht genant ob deͥn wc er ſo wiſe dc von dem hohín príſe ſínír hohín wiſheít ir wiſheit waſ gar geleit vn̄ er wart an die hohſten ſtat. vbir al der wiſheit geſat die man do vbir ellvͥ lant bi deͥn ſelbín ziten vant odir von deͥn man ie gelas ſín ſítte. vn̄ ſín gewonheit was das er gerne tihte mit tihtenne berihte biſpel. vn̄ gvͦter lere vil dvͥ deͥn lvͥten ellvͥ zil reht. vn̄ wiſe lere hinnín fvͥr iemírmere mít wiſín worten lere gebínt der gerne wiſliche lebínt. Darzvͦ hat ovh von im geſeit dvͥ ſchrift. daſ er mit warheit an iegeſlichir figvre berihte die natvre wie ez genatvrít was ez were holz. wurtze. odˢ gras niht nah menſchen trovme vn̄ von dem erſten Cedirbovme den Libanvs der berg noh birt vntz an dc míeſch dc dawirt von fvͥle. an eínír wende berichter an eínende ende mit wiſlichir vmbevart wie iegeſlichis díng nah ſínir art. genatvrit was vn̄ iſt darzvͦ beſchiet ſin wiſir liſt wie allin lebin ir lebín von natvre iſt gegebín nah ſínír ordenvnge ovh tihter beſwervnge. mit der worte grozer kraft er zovbirte. vn̄ mit ir meiſterſchaft. | lît Mesopotamia unde alexandrie Montes Iperborei Meotides Paludes stifte wirdiclîche Strâzburc. in lingua latina Montes appenninii. stôzent gelegenlîche beslozzen vesticlîche Johannes Ircanus Adoniase Abisac gote reiniclîche |