Dokumentansicht: M533-N0.xml [XML, CMDI, OAI_DC]

Metadaten

Texttitel (Kurzbezeichnung)Klagschrift der Gesellschaft der alten Geschlechter zu Mainz gegen die Zweiundzwanzig von der Gemeinde
Textkürzel in ReM (und in der Mittelhochdeutschen Grammatik)Klagschrift
Textkürzel im Mittelhochdeutschen Wörterbuch-
Textsorte, spezifischRecht
TextsorteKlagschrift
Textart (P = Prosatext, U = Urkunde, V = Verstext)P
Primäre Referenz (Edition, Handschrift)Handschrift
Sekundäre Referenz (Edition, Handschrift)Edition
AufbewahrungsortHessisches Staatsarchiv Darmstadt, Urkunden der Familie zum Jungen
SignaturB 19 Nr. 270
Link zum Handschriftencensushttps://arcinsys.hessen.de/arcinsys/detailAction.action?detailid=v4303829
Überlieferungstyp (Handschrift, Rolle, Inschrift)Pergamentrolle
BlattangabeRotulus auf Perg. von 1. 95m Länge, aus 3 aneinandergenähten Stücken bestehend
Ausschnitt-
Sprachstufe (in ReM steht “mhd”)mhd
sprachlicher Großraum, weit (oberdeutsch, mitteldeutsch, niederdeutsch)mitteldeutsch
sprachlicher Großraum, enger (z.B. ostoberdeutsch, westmitteldeutsch)westmitteldeutsch
Sprachlandschaft/Dialekt (z.B. nordbairisch, schwäbisch, hessisch)rheinfränkisch-hessisch
Lokalisierung/Schreibort-
Zeit (Jahrhundert(hälfte)) (z.B. 12,2 = 12. Jh., 2. Hälfte)14,1
Bemerkungen zum Überlieferungsträger-
Zeit (genauere Datierung)-
Lokalisierung (Entstehungsort) des Textes-
Autor des Textes-
Sprache des Autors-
Übersetzungsvorlage-
Edition (Standardedition, auf die sich ggf. die primäre oder sekundäre Referenz bezieht)C. Hegel, Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhundert, Bd. 17 (= Die Chroniken der mittelrheinischen Städte. Mainz, Bd. 1), Leipzig 1881, S. 353-60
Korpuszugehörigkeit (ReM I, ReM II, MiGraKo)ReM II
Bemerkungen zur Texterfassung/TranskriptionDer Schreiber verwendet eine bogenförmige Virgel, die nach rechts "geöffnet" ist. Manchmal folgt ihr ein Punkt. Diese werden mit /. wiedergegeben.
Bemerkungen zur Annotation-
Digitalisierung von: Name(n) (Arbeitsstelle)Oksana Fofulit (Bonn)
Kollationierung von: Name(n) (Arbeitsstelle)Oksana Fofulit, Maja Blömer (Bonn)
Präeditiert durch: Name(n) (Arbeitsstelle)Oksana Fofulit (Bonn)
Annotierung von: Name(n) (Arbeitsstelle)Oksana Fofulit (Bonn)
Abschlusskorrektur durch: Name(n) (Arbeitsstelle)Die Korrektur ist noch nicht erfolgt.

Dokumenttext

ZeileTranskription (Unicode)Transliteration
[1ra,1]
[1ra,2]
[1ra,3]
[1ra,4]
[1ra,5]
[1ra,6]
[1ra,7]
[1ra,8]
[1ra,9]
[1ra,10]
[1ra,11]
[1ra,12]
[1ra,13]
[1ra,14]
[1ra,15]
[1ra,16]
[1ra,17]
[1ra,18]
[1ra,19]
[1ra,20]
[1ra,21]
[1ra,22]
[1ra,23]
[1ra,24]
[1ra,25]
[1ra,26]
[1ra,27]
[1ra,28]
[1ra,29]
[1ra,30]
[1ra,31]
[1ra,32]
[1ra,33]
[1ra,34]
[1ra,35]
[1ra,36]
[1ra,37]
[1ra,38]
[1ra,39]
[1ra,40]
[1ra,41]
[1ra,42]
[1ra,43]
[1ra,44]
[1ra,45]
[1ra,46]
[1ra,47]
[1ra,48]
[1ra,49]
[1ra,50]
[1ra,51]
[1ra,52]
[1ra,53]
[1ra,54]
[1ra,55]
[1ra,56]
[1ra,57]
[1ra,58]
[1ra,59]
[1ra,60]
[1ra,61]
[1ra,62]
[1ra,63]
[1ra,64]
[1ra,65]
[1ra,66]
[1ra,67]
[1ra,68]
[1ra,69]
[1ra,70]
[1ra,71]
[1ra,72]
[1ra,73]
[1ra,74]
[1ra,75]
[1ra,76]
[1ra,77]
[1ra,78]
[1ra,79]
[1ra,80]
[1ra,81]
[1ra,82]
[1ra,83]
[1ra,84]
[1ra,85]
[1ra,86]
[1ra,87]
[1ra,88]
[1ra,89]
[1ra,90]
[1ra,91]
[1ra,92]
[1ra,93]
[1ra,94]
[1ra,95]
[1ra,96]
[1ra,97]
[1ra,98]
[1ra,99]
[1ra,100]
[1ra,101]
[1ra,102]
[1ra,103]
[1ra,104]
[1ra,105]
[1ra,106]
[1ra,107]
[1ra,108]
[1ra,109]
[1ra,110]
[1ra,111]
[1ra,112]
[1ra,113]
[1ra,114]
[1ra,115]
[1ra,116]
[1ra,117]
[1ra,118]
[1ra,119]
[1ra,120]
[1ra,121]
[1ra,122]
[1ra,123]
[1ra,124]
[1ra,125]
[1ra,126]
[1ra,127]
[1ra,128]
[1ra,129]
[1ra,130]
[1ra,131]
[1ra,132]
[1ra,133]
[1ra,134]
[1ra,135]
[1ra,136]
[1ra,137]
[1ra,138]
[1ra,139]
[1ra,140]
[1ra,141]
[1ra,142]
[1ra,143]
[1ra,144]
[1ra,145]
[1ra,146]
[1ra,147]
[1ra,148]
[1ra,149]
[1ra,150]
[1ra,151]
[1ra,152]
[1ra,153]
[1ra,154]
[1ra,155]
[1ra,156]
[1ra,157]
[1ra,158]
[1ra,159]
[1ra,160]
[1ra,161]
[1ra,162]
[1ra,163]
[1ra,164]
[1ra,165]
[1ra,166]
[1ra,167]
[1ra,168]
[1ra,169]
[1ra,170]
[1ra,171]
[1ra,172]
[1ra,173]
[1ra,174]
[1ra,175]
[1ra,176]
[1ra,177]
[1ra,178]
[1ra,179]
[1ra,180]
[1ra,181]
[1ra,182]
[1ra,183]
[1ra,184]
[1ra,185]
[1ra,186]
[1ra,187]
[1ra,188]
[1ra,189]
[1ra,190]
[1ra,191]
[1ra,192]
[1ra,193]
[1ra,194]
[1ra,195]
[1ra,196]
[1ra,197]
[1ra,198]
[1ra,199]
[1ra,200]
[1ra,201]
[1ra,202]
[1ra,203]
[1ra,204]
[1ra,205]
[1ra,206]
[1ra,207]
[1ra,208]
[1ra,209]
[1ra,210]
[1ra,211]
[1ra,212]
[1ra,213]
[1ra,214]
[1ra,215]
[1ra,216]
[1ra,217]
[1ra,218]
[1ra,219]
[1ra,220]
[1ra,221]
[1ra,222]
[1ra,223]
[1ra,224]
[1ra,225]
[1ra,226]
[1ra,227]
[1ra,228]
[1ra,229]
[1ra,230]
JN godis namen Ameṅ Allir menlich sal wizzen. daz dir Rait zuͦ Mentze vnde zwene vnde zwenzíg
die sich iz ane namen von einir gemeýnde wegen. machtin mýt ein/ eýnin brief/ der mit der stede Ingeſigil
beſigilt iſt/ vnd swuͦrin den zuͦn heýlegen ſtede zuͦ haldene/ vnd dadin dar nach allírmenlíchin beide arm
vnde Riche den ſelben brief auch sweren/ in dem selbin briefe steid. ane andir artikil die in
dem briefe beſchribin ſint/ daz man den Rait suͦlde laízzin ín allin den eren als ſíe bít dar kuͦmen
waren vnd allirmenlichin. dar nach machtin. Luͦede. zuͦnfte. vnd quamen in zuͦnfte díe nýe ín zuͦnf=te
waren kuͦmen. Dar naich gingin die Juͦngen luͦede vndir den gademen mýt andir iren fruͦnden
vnd machtin eýne geſelleſchaf/ duͦrch friden willen. ane allir leie argeliſt. vnd ane alle geverde mít
eýnir globede ain eit. vnd suͦlde díe selbe geſelleſchaf nýt ſin widir den Raít odir widir die
zwene vnde zwenzich/ odir widir den vorgenanten brief/ den allírmenlich geſworín haít. vnd waz
ſie aldis krigis. odir zweýuͦnge hetten. des virzigin ſie vf ein vnd machten obe man ín der
geſelleſchaf. keýnen man ledegin wuͦlde. der ín ſuͦlde sich mit der geſelleſchaf nýt behelfin. vnd
machtin auch. wer in ire geſelleſchaf wuͦlde kuͦmen ſin dem hetten ſis wole geguͦnnít der
ein bidirme man were geweiſt/ ane die/ die da geſchuͦldegit waren an dem wizin gelde. dar
vm ſo wuͦrdin ein deil irre fruͦnde in der geſelleſchaf dar zuͦ beſcheidin/ obe keýne zweuͦnge vn=dir
in wuͦrde. daz ſie daz guͦtliche moechtin vndir in richtin/. Die geſelleſchaf wart gemachít
vffe den duͦnriſtag naich ſente Meýrtins dag/ vnde zuͦ ſtuͦnt. do ſíe die geſelleſchaf gemacht
hatten/ do ſchichtin ſie irre fruͦnde ein deil in den Raít/ vnd liezzin ſie wizzin die ſelbe geſelle=ſchaf
vnd duͦchte ſie guͦt ſin/ vnd liezzin ſie auch wízzin díe zwene vnde zwenzich vnd ſaden
in wie die geſelleſchaf was/ vnde ſchidin alſo von in daz ſie iz guͦt duͦchte. vnd nít dar widir
reten / vnde dar nach líezzin ſis auch wizzin alle die zuͦnfte. die ſie. bi ein fuͦndin zuͦ der zít
die ſelbe geſelleſchaf vffe daz/ obe in ýman andirs von der geſelleſchaf ſegete. daz ſie wíſten daz
iz nýt andirs ín were. dan als ſíe in ſelber ſaden/ Vnd in der ſelben nacht do die geſelleſchaf
gemacht wart/ bewuͦrbin ſich die zwene vnde zwenzig mit allin zuͦnftin vnd wapeten ſich
vnd wuͦldin in der ſelben nacht der geſelleſcheffe liep vnd guͦt genomen hain. dan daz ſie got
behuͦte/ vnd des morgens fruͦ an dem frítage/ do besluͦzzin ſíe alle die porten die vm die ſtat
geint/ vnde luͦten zuͦ ſtuͦrme vnde hauͦftin ſich/ vnde vndir ſtuͦnden der geſelleſcheffe liep/ guͦt/
vnd ere an zuͦ gewinninne/ in den díngen daz ſie ir kein ſorge in hatten. vnd ſis vnvirſchuldit
gein in hatten/ des quamen ſie gemeinliche gewapent fuͦr diz Muͦnſter mýt irin banýrin/ do
warin ein deil der herren von me Rade inne/ die frageten die zwene vnd zwenzig waz ín wuͦr=re.
odír waz in breiſte/ do antwerten die zwene vndzwenzích vnde ſpraichin. die Juͦngen luͦede
hetten zuͦ hauͦf geſworin/ vnde hetten drizehen Raitherren vndir ín gekorin/ vnde hetten ge=wapēte
luͦede hinſite Rinis vnd dizſíte Rinis. beide rittˢe vnd knechte/ vnd hetten auch
gewapente luͦede in dir ſtat/ vnd wuͦlden die gewapinden luͦede die vzwendíg dir ſtat wa=rín/
in die ſtat gelaízzin hain/ vnd wuͦlden die ſtat virraden hain/ vnd wuͦlden den zwein
vnd zwenzegin vnd dir gemeinde liep vnd guͦt genomen hain/ daz die zwene vnd zwenzich vnd
die/ die ín den vfſatz huͦlfin raden wol wízzint/ daz des nit in was/ vnd nie in wart/ ob ſie
die wairheit wollin reden/ Dar vm ſal man wizzen/ daz díe zwene vnde zwenzich. mýt alſolichin
vfſetzin vnd mit anderen worten da nýt ane in waz ſie beſagit haint gein einir guͦden gemein=de/
daz ſíe irzuͦrnit vffe ſíe waren vnde irgrimmit/ Des reten die hˢn von me Rade mit den
zwein vnd zwenzegin vnd mit der gemeinde. daz ſie mit ein andir gingen zuͦ den predegerin
in daz gewiede kloiſter. vnd ſanten naich iren fruͦnden ín guͦden truͦwen daz ſíe quemen zuͦ in
in daz ſelbe kloiſter man wuͦlde ſie ſprechin. Nuͦ hatten die hˢn von me Rade gereit mit
den zwein vnd zwenzegen/ wanne ſie quemen zuͦ den predegˢen/ ſo ſuͦlden ſie gein ín des ſchuͦltheizzin
hoif vnd ſuͦldin da Jnne virlibin ſin alſo lange bít daz man ir Recht vnd ír vnrecht
irfaren hette. Do ſie zuͦ den predegeren quamen/ do namen díe zwene vnde zwenzich iren
eýt daz ſie der bezicht vnſchuͦldig weren/ der ſíe/ ſíe anegezigen hetten/ Vbir daz ſo bra=chin
die zwene vnde zwenzig ire fuͦrwerte die ſie mit den hˢn von me Rade hatten gereit/
vnde twuͦngin die/ naich den ſie in guͦden truͦwen geſant hatten. daz ſie vz dem gewieden
kloiſtˢe vffe den thuͦrn muͦſten gein/ vnde ſprachin. daz ſie nýt dan vffe den thuͦrn ſuldín geín
dan bít daz/ daz gemeýne fuͦlk heim queme/ vnd ſuͦlden dan zuͦ ſtuͦnt her widir abe geýn./
Vnd da gingin die zwene vnde zwenzich vnd die gemeinde mit den ſelben lueden an den tuͦrn
gewapint als obe ſie vnrechte luͦede weren geweiſt. vnd líezzen ſie vffe dem thuͦrne ligen biz
an den dritten dag/ vnd des ſelben dages do ſie vffe den thuͦrn quamen. do muͦſten ſíe vnd alle
íre geſelleſchaf ire ýſeren ſenden den zwein vnde zwenzegin/ in ire gewalt. vnd in der cit do ſie
vffe dem thuͦrne lagen/ vnd man zuͦſchin in vnd den zweý vnd zwenzegin suͦlde reden. daz ſíe vz
dem gefengniſſe quemen/ do wart geſchruͦwen vbir ſíe. man ſuͦlde ſíe liebe loiſ machin. als obe
ſie vndedege luͦede weren geweiſt/ kuͦme gerete man/ daz ſíe von ie dem gefangen eýnin buͦrgen
namen/ fuͦr duͦſint puͦnt/ alſo/ daz man ſuͦlde dedíngen mit den zwein vnde zwenzegin in
achte dagen naich iren willen/ odír daz ſie gefangen wider in den thuͦrn quemen/ dar naich an
dem neiſten maindage/ ſanten díe hˢn von me Rade/ vnd díe zwene vnd zwenzich naich allin
den/ die in der geſelleſchaf waren in guͦden truͦwen/ die in dír ſtat waren. ane díe. díe gefan=gen
waren/ daz ſie quemen zuͦ den predegeren/ da díe dar quamen/ díe zuͦ dem male ín dir ſtat
waren/ do druͦngen die zwene vnd zwenzig ſie dar zuͦ. daz ſie muͦſten ſweren. allis daz ýſeren
daz ſie hatten vffe den duͦnriſtag/ naich ſente Meirtins dage/ daz muͦſten ſíe antwˢten. vffe den
neiſten dinſtag/ den zwein vnd zwenzegin in íre gewalt. wa ſís vor nýt geantwˢtit in hetten/
vnd muͦſten Auch ſweren hínder ír ſeizſe von den zwein vnd zwenzegin/ die ſíe wuͦlden. vnd muͦſ=ten
auch borgen vor gerichte vm alſoliche bezicht als díe zwene vnd zwenzíg zuͦ in hatten/ Were
daz ſache. daz ſie/ ſíe an warer ſchuͦlt fuͦnden hetten. odír ír keýnen/ zuͦſchin der cít vnd pin=giſten/
ſo ſuͦlden die ſeizſe vf iren eýt/ vnd vf ire ere/ vffe ſie geſaſt hain waz ſie zitlich hette
geduͦcht/. naich dem daz ſie vírſchuͦldegit hetten/ Wer des nit geliden wuͦlde hain/ daz ſie vf in
geſaſt hetten/ den ſie an ſchuͦlt hetten fuͦndeṅ der moechte vz mentze gefaren ſin mít ſime fa=rinde
guͦede/ drí dage naich der zit. daz man in die buͦízze hette heízzen lieden. mit guͦden
fríeden/ Wer daz ſache/ daz díe vorgenanten ſeízſe. keýne ſchuͦlt geſprochin hetten zuͦchin der
cit vnd pingiſten/ ſo ſuͦlden díe vorgenanten perſonen eýdis vnd borgeſchaf vnd alliz virbuͦntniſ=ſes
ledig vnde los ſin. vnd ſuͦlden da inzuͦſchin hain gehabit guͦden fríeden líebís vnde guͦdes/
Dar naich in der ſelben wuͦchin quamen díe eirberen luͦede von den ſteden/ von Wuͦrmetze. von
spire/ vnd von frankinfuͦrt/ vnd vndirwuͦnden ſich zuͦ dedingene zuͦſchin den die gefangen waren/
mit irre geſelleſchaf. gein den zwein vnd zwenzegin. vnd fuͦnden eýnin weig. daz ſeizſe von den
drin ſteden díe da vorgeſchribin ſteint/ macht ſuͦlden haín/ mir den ſeizſen von den zwein vnd zwen=zegen
hindír die/ díe Juͦngen luͦede vor geſworin hatten/ alſo/ wer daz ſache. daz die zweuͦlfe/ an
ýmanne keinirleýe waír ſchuͦlt fuͦndin hetten. in der vorgenanten cit/ díe ſuͦlden gelieden hain
was díe zweuͦlfe vf ín geſaſt hetten/ den ſíe in warer ſchuͦlt fuͦnden hetten/ zuͦſchin der vorgenan=ten
cit vnd pingiſtin/ der ſuͦlde guͦden fríeden hain gehabit vzzír mentze zuͦ varne mit ſime lie=be
vnd mít ſime varinden guͦde/ drí dage naich der zit/ daz in die zweuͦlfe díe buͦízze hetten heizzen
líeden/ vnd ſuͦlden die drí ſtede ſíe nýt halden zuͦ buͦrgeren/ vnd ín der vorgenanten cit ſuͦlden
ſie alle guͦden fríede hain gehabít libís vnd guͦdis/ vnd fuͦr worten vnd fuͦr werken/ Were daz
ſache/ daz die cít alſo vírgangín were vnd die zweuͦlfe keine ſchuͦlt in ſpreichin vf die vorgenante
geſelleſchaf ſo ſuͦldín ſíe eýdis vnd borgeſchaf vnd allis virbuͦntniſſes ledig vnd los ſín .
Sínt díe zít alſo virgangin iſt daz díe zweuͦlfe keine ſchuͦlt geſprochín haint vffe die geſelleſchaf
vnd ſie eidis vnd borgeſchaf. vnd allis vírbuͦntniſſes ledíg vnd los ſint/ Dar vm ſo eugint ír ein deil
den eirberen wiſen luͦeden von den drin steden/ an díe/ díe sache gegangin iſt/ daz alle díe geſchichte
díe híe vorgeſchribin ſint/ daz díe geſchehen ſínt/ wídír recht vnd wídír dír ſtede fríede/ brief/ vnde
geſetze / daz arm vnd riche geſworin hatten/ vnd widír den brief den dír Raít vnd díe zwene vnde
zwenzíg/ vnd ſíe vnd allírmenlich geſworin haint/ in eýme rechtin lantfride/ vnd ane alle gerichte/
Dar vm ſo klagint ſie daz mit alſolíchme vbírgriffe. als an ſíe wídír recht gelacht wart/ díe zwe=ne
vnde zwenzig ſích gedruͦngin haint ín eýnin raít/ vnd machten buͦrgˢmeiſtˢe/ daz widír dír ſtede ere
vnd frieýt was/ vnd íſt. vnd wídir gewonheýt/ vnd wídir den brief/ den der Rait vnd díe zwene
vnd zwenzíg/ vnd ſie vnd allírmenlích geſworín haýt / Jn dem ſelben bríefe ſteit/ ane andir artikil
díe ín dem bríefe ſteint/ daz díe zwene vnde zwenzíg/ vnd die gantze gemeinde/ allír menlichin ſuͦllín
laízſin in allin den eren als ſie bit dar kuͦmen waren/ Auch me ſo braíchtins díe zwene vnd zwenzíg
dar zuͦ/ daz die gemeinde in ſweren muͦſten/ beſten díg zuͦ ſíne/ daz wídír dír stede ere waz vnd íſt/
vnd druͦngín manchin bidírben man díe nýt ín zuͦnften ín waren/ daz díe ín zuͦnfte muͦſten kuͦmen
vnd híndír ſíe ſweren muͦſten. daz wídír dír ſtede ere was vnd íſt/ vnd druͦngin íe díe zuͦnft/ daz
ſíe ín ein ſuͦndír ingeſigil muͦſten machen/ Vbír die Jngeſígele alle machtin díe zwene vnd zwenzíg
ein íngeſigíl von allír zuͦnfte wegen/ vnd beſigilten da mide eýnin brief/ der widír dír ſtede ere vnd
frieit waz vnd íſt/ Andirwˢbe klagínt ſíe/ daz die zwene vnd zwenzíg. vnd íre helfer druͦngín
díe hˢn von me Rade dar zuͦ/ daz ſie in der ſtede Jngeſigil muͦſten geben/ vnd die ſluͦzzele zuͦ
der ſtede frieýt. díe der geſelleſchaf íren alderen dícke ſuͦr waz worden zuͦ gewínne vnd zuͦ behal=dene/
vnd dar vf lib vnd guͦt dicke gelacht hatten/ Auch druͦngín ſíe díe hˢn von me Rade
dar zuͦ. daz ſíe den zweín vnd zwenzígín/ gebín muͦſten díe sluͦzzele zuͦ dem geſchuͦtze daz wídír
íren eýt waz vnd íſt/ Auch klagent ſíe/ daz ſie mít dír ſtede Jngeſigele briefe beſígílt haínt
vnd díe geſant hain. vnſme hˢn dem keýſíre/ daz an ír ere gíeng/ vnd mit ſolíchin vnrechten
vfſetzín vnd mýt worten díe nýt waír ín waren/ írwuͦrbín ſíe an Ime bríefe. da. míde ſíe vndír=ſtuͦndín
der geſelleſchaf ere vnd guͦt an zuͦ gewínnene/ Auch klagínt ſíe/ daz ſíe bríefe ſantín
auch vnſme hˢn dem keýſere vnd ſchuͦldegítten ſie ín den ſelben bríefen des/ des nýt waír in
was vnd baden ín auch ín dem ſelben briefe/ daz er gebuͦde den hˢn vnd den ſteden/ daz ſíe ír
keýnin huͦſtin odír hildín. vnd vndír ſtuͦnden da míde ſie wídír recht dis landes zuͦ vírwíſene
vnde zuͦ virdribene/. Auch me haint ſie beſigilt mít dem ſelben Jngeſigele bríefe an die ſtede. daz díe
geſelleſchaf ír ýſeren ín willekliche gebin vnd antwerteden/ des nýt ín was wand ſíe druͦngín
ſíe dar zuͦ/ daz ſís ín mít eide muͦſten geben/. Auch klagít die geſelleſchaf/ daz die zwene vnd
zwenzíg vnd íre helfere/ ſie gedruͦngín haint von der frieide/ díe ſíe haint von dem ſtifte vnd von
dem Biſchobe. daz íſt an írme dienſtrechte/ vnd an írme huͦſgenozín rechte / vnd an írme gademe
rechte/ des ſíe ſuͦndírlíngín frieýt haint/ von eýme stífte vnd von eýme Bíſchobe/ vndo haint ſíe
gedruͦngín vze manghír guͦdír gewoneýde vnd eren/ die íre alderen vffe ſíe braicht hatten/. Auch me
ſo klagint ſíe ſuͦndírlíngen/ von den snideren/ díe da globít haint mít truͦwen an eídís ſtat die gadem
zuͦ erene vnd zuͦ fuͦrdírne. vnd zuͦ warnene vor írme ſchaden/ daz haint ſíe gebrochín/ vnd hant ſel=ber
gewant geſníden/ des ſíe nýt duͦn ín ſuͦlden wand íz íſt wídír der gademe frieýt/ vnd widir
der snider globede/. Auch klagint ſíe daz die zwene vnd zwenzíg/ odír íre helfere/ meýſtir spire=ren
den steinmetzin virdribin hant von ſiner naruͦnge/ durch vnrechtís vnguͦnſtís willen/ den ſíe
zuͦ in hatten/. Auch klagínt ſíe/ daz ſie meýſter wilhelm den steinmetzín gewont gefanginvnd
virdriben von ſíner naruͦnge haint wídir recht/ duͦrch vnrechtís vnguͦſtís wiſſín/ den ſíezuͦ
in hatten/. Auch klagent ſíe. daz ſíe den fríeden gebrochin haint/ den die drí stede gereit hatten/.
mit dem erſten/ daz suͦzmuͦnd ín dem Muͦnſtere rete wídír bidírbe luͦede vffínberliche/ hette man
der geſelleſchaf rechte gedain/ man hette ſíe halb írdrenkít/ vnd halb íntheuͦbedít/. Auch klagint
ſie daz peter Juͦde virdribín wart widír recht/ der in dem ſelben fríeden ſuͦlde ſin/ vnd ſie ſin
ýſeren vnd ſinen eýt genomen hatten/ Auch quam suͦzemuͦnd vnd ſíne helfere ín hennelins huͦs zuͦm
korbe/ vnd heýmſuͦchtín in bíe nacht mýt gewapindir hant/ vnd drauͦweten ýme/ fuͦnde er
keýne geſelleſchaf ín ſíme huͦſe/ er muͦſte duͦn daz er noede dede/. Auch klagít Emeche des ſchultheizzin
Emmˢchín ſon klegeliche/ vnd auch andír ſíne fruͦnt/ zuͦ fordírſt gode von himelriche/ vnde
dar nach den erſamen lueden vffe díe/ díe ſache gegangin iſt. von den zweín vnd zwenzegin/ vn̄
von íren helferen/ daz díe machten eine erkliche hauͦfuͦnge/ des wart der schuͦltheízze gewarnet
daz er balde fluͦe vz ſíme hofe/ ín dede er des nýt/ er vnd alliz daz ín ſíme hobe were/ muͦſ=ten
lieb vnd guͦt vírlorin hain/ vnde zuͦ ſtuͦnt dar naich do er gewarnít wart/ do quamen díe
zwene vnd zwenzíg / vnd íre helfere/ mít írre hauͦfunge mít gewapindír hant/ vnd mít vpgerach=tín
baniren/ bíe nacht vnd bie nebele in den dingin daz er an ſinem bette lag/ vnd nýmans kein
ſorge in hatte/ vnd da er daz geſchelle horte/ do muͦſte er ſich machin vz ſinem bette. barfuͦz vnd
bloizheubit in eýme wammaze/ vnde lief alſo barfuͦz vnd bloízheubít vz ſíme hobe ín kaldin
wedere vnd in eýme grozín ſne vbír ſente stefaíns berg/ vnd quam fuͦr ein ſíns fruͦndís huͦs
vnd írfroís alda vor dem huͦſe e dan er in wuͦrde gelazin/ vnd ſtarb dar nach in den zehen
dagen/ daz ích Emeche vnd mine geſwíſtírde/ vnd andír mine fruͦnt nuͦmmˢ vírwíndín kuͦn=nen
noch in mogen/. Dar naich quamen ein deil von der geſelleſchaf geín frankínfuͦrt in die nuͦwe
miſſe vnde ín wuͦldín nýt widir heým. wan ſíe waren beſorgit/ obe kein irre fruͦnde ýmannen von
mentze leidegete/ daz ſíe odír andír íre fruͦnt des ín guͦlden/ Des írbaden ſie die hˢn von me Rade
von frankinfurt/ daz ſíe ír zwene abe hine ſchiketen geín mentze/ den wart zuͦ mentze ín me ra=de
ein friede mít eýde globit von ír allír wegen Wers daz ýman breche/ des ín ſulde nýman
íntgelden/ dan der ſelbſchuͦldege mít der ſtede bezzeruͦnge. vnde der ſelbe fríede wart auch
gebrochín vffe den palmedag/ mit namen an Hennekíne Jacobís ſone zuͦm Froiſche/ daz suͦze=muͦndís
neben vnd ſíne knechte ín wonten daz er kuͦme genaz/ díe ſelben suͦzmuͦndis knechte vnd
neben íageten vffe díe ſelbe zít mit ſwerten vnd mit mezzeren/ daz was mit namen/ Antze zuͦ me
Rade. pedírman zuͦm huͦmbrechte/ vnd Mennekín zuͦm danke vnd Riefe vnd kleſechín Reýſemans
ſuͦne. vm ſolíche vnrechte gewalt díe an ſíe gelacht wart ín eýme rechten fríeden. vnd auch ín dem
frieden der den hˢn von frankinfuͦrt globít wart/ mít eýde ín eýme vffenin Rade zuͦ mentze/ dar
vm ſo riden ſíe vzir der stad wand ſíe nýt ín wiſten weís man mít in beginnen wuͦlde/ Dar vm
ſal man wizzin vm alſoliche vnmeizliche vnrechte gewalt. díe an díe vorgenante geſelleſchaf/ vnd an íre
fruͦnt dicke gelacht wart/ mít worten vnd mít werken/ vnd ſíe libis vnd guͦdes alle zít beide dag
vnd nacht in ſorgen waren/ Dar vm muͦſten ſie vzir der ſtat faren/ der frieit vnd der ere íren alde=ren
dicke suͦr iſt worden zuͦ gewinnene vnd zuͦ behaldene/ vnd vm daz ſíe ír ere wuͦldín vuͦrantwˢtin
an allin ſteden/ vnd nít duͦrch keinirleýe ſchulde willen/ Auch klagen ſie/ daz díe zwene vnd zwen=zig.
den steden auch geſchribin haint von in/ daz ſíe vírebeliche kuͦmen ſin vnd gedain haben widír
den brief/ den der Raít vnd díe zwene vnd zwenzíg/ vnd dar naich allír menlich geſworin haint/ ane
andír artikil díe ſíe auch geſchríbin haint/ der ſíe auch vnſchuͦldíg ſint/ vnd wuͦllint zuͦ brengen/ daz
die zwene vnde zwenzíg vnd ire helfer den vorgenanten bríef gebrochín haint/ vnd ſie nýt/ dar an
daz ſie den Rait druͦngin vbir daz ſie geſworin hatten/ vnd dar an daz ſíe díe sluͦzzele zuͦ den porten
wuͦlden hain/ vnd andír slos dar ane machtin/ Auch daden ſíe die dínere abe den die porten befolín
waren/ vnd ſaſten ſíe díner dar díe ín ſwuͦrín/ alſo daz. ſíe der porten vnd der thuͦrne geweldíg
wuͦrden vnd noch ſinṫ Auch ſaſten ſíe abe díe dinere díe an dem vngelde waren/ díe bídirbe luͦe=de
waren/ vnd namen ſích auch ſelber ane zuͦ ríchtene/ daz allíz wider íren eýt íſt vnd wídir
den brief/ ane andír artikil/ die beide beſchribin vnd vnbeſchribín ſínt/
Auch klagint ſíe daz zuͦ etzlichin ziden ſich der Raít wuͦlde meren/ vnd díe zwene vnd zwenzíg
nýt ín wuͦldín/ daz man keinen von der geſelleſchaf neme/ vnde vn dírſtuͦndín in da mide ír ere zuͦ
swechenė Auch klagent ſíe/ daz ſíe gezígen wuͦrdin/ von den zwein vndzwenzegín/ vnde von iren hel=feren.
daz ſíe weren heýmelíche zuͦ mentze kuͦmen in kloíſtere vnde ín hofe gewapínd vf ír vn wegíſtes/
des wuͦrdin ſíe geſuͦcht ín den ſelben kloíſteren vnd ín den hoefen/ da man auch ín vn recht
ane deít/ Auch klagínt ſíe/ daz díe zwene vnd zwenzíg vnd íre helfere/ ín daz íͤre vor gehaldín
haínt wídír recht/ vnd ín daz vír derbít íſt. vnd ſíe des grozín schadin haínt/ ín den díngín/ daz
ſíe ín allís rechtís gehorſam waren/ zuͦ gebene vnd zuͦ nemene/ vnd íz díe stede fuͦr ſíe budeṅ
Auch klagínt ſie/ vm daz Reuͦbers ſuͦne/ íre fruͦnt nýt sweren ín wolden híndír díe zwene
vnd zwenzíg/ vnd íre helfer/ dar vm ſo ſtígín ſíe ín íren hoíf/ vnd heýmſuͦchtín ſíe/ vnd won=ten
ír eýnin vf ſínen bette bíe nacht/ vnd fíngen ín vnd fuͦrten ín vf den thuͦrn/ Dar nach
zígen ſíe ín eíns mordes/ daz er zuͦ braícht haít/ daz er des vn ſchuͦldíg íſt/ vnd er dar zuͦ eín
paffe íſṫ Auch ſageten ſíe/ díe zwene vnd zwenzíg/ vnd íre helfere/ zuͦr suͦmírwuͦnne were eín
loch duͦrch dír stede muͦre gebrochín vffe der stede ſchadín/ vnd wart fuͦnden daz des nýt ín
waṡ Auch klagínt ſie/ daz íren fruͦndín eín deil daz íre genomen íſt/ vzwendíg vnd ínnewen=díg/
ane geríchte vnd wídír recht/ díe ín nýt wídírsagít ín hatten/ noch keýnin ſchadín
hatten gedaíṅ Auch klagínt ſíe/ daz írre fruͦnde knechte eín deil Jordans vnd Hennekíns
ſíns bruͦdírs/ gewuͦnt vnd geſlagín wuͦrden/. ín dem rechten fríden/ do man den dag leíſtede
zuͦ ſente victorė Auch klagent ſíe/ daz díe zwene vnd zwenzíg/ íz dar zuͦ braíchtin/ daz
beíde frauwen vnd man betwuͦngín wuͦrden/ daz nýman ín gedorſte ſagen/ daz ín vnrechte
were geſchíen/ odír geſchege/ díe íz wol wíſten daz ín vnrecht geſchach/ welche daz ſageten
daz ſíe recht hetten/ odír was rechtís ſíe buͦden/ odir gebodín hetten/ díe vírdribín ſíe dír
stat/ odír braíchín ín gelt abe/ daz ín zuͦ ſwere was/ wídír recht vnd widír alle beſcheídíneýt/
Andírwerb ſo klagent ſíe/ den erberen wíſen luͦeden/ an díe ſie írre sache gegangín
ſín/ vnd alle der wernden/ daz díe zwene vnd zwenzíg/ vnd díe ín den Raít gaben
díe ſíe wol wiſſent wer díe ſínt/ vnrecht von ín geſagít haínt/ vnd ſíe vírworrín haínt
geín eínír gemeýde/ den ſíe nýe leít hatten gedaín/ odír ſíe ín wídír/ vnd den ſie gerne
díneten/ vnd ſíe ín wídír/ vnd díe íre alderen ín eren vnd ín friden gehaldín hatten/ vnde
ſíe hatten gehuͦffít / hetten díe zwene vnd zwenzíg/ vnd díe ín den raít gaben/ díe hˢn von me
Rade vnd íre fruͦnt/ ín den eren vnd ín der frieít gelaízzín/ als íz von aldír an ſíe kuͦmín was/
alle díe schuͦlt/ díe/ die stat ſchuͦldíg was were alſo beſtalt worden/ daz díe ſtat ín eren
were vírlíeben/ vnd díe gemeýnde der schulde halb nuͦmmˢ vírdorbín were/. Auch klagít Ebírhart
kauͦwerzín/ daz dilen keppelere/ eýme rechtere zuͦ frankínfuͦrt/ von ſínen wegen/ eín
recht fride globít wart von Jacobe ýſínmenger/ daz er Emmˢchín bodechín geríchtín ſuͦlde
vnd recht geben vnd nemen ſuͦlde/ do er íme daz recht gedeít/ do líef der ſelbe vorgenante Em=mírche/
mít ſíner geſelleſchaf/ mít gewapíndír hant ín ſínen hoíf/ vnd wuͦldín íme líeb
vnd guͦt genomen haín/. Auch klagint ſie/ daz díe zwene vnd zwenzíg/ vnd díe/ díe ín den raýt gaben/ mýt ſolíchme
nuͦwen vngewonlichín kuͦppil/ vnd mýt nuͦwen zuͦnftin/ díe stat ín alſolichín vnfriden braícht
haínt/ daz nýman beýde paffín vnd leýen/ Criſten vnd Juden ſichirlíche ín der stat wonín
mag/ er ín muͦze dag vnd nacht líbís vnd guͦdís ín ſorgen ſín/ des nýme keýne noýt zuͦ
mentze ín geſchacḣ
Sínt der zít/ daz díe zwene vnd zwenzíg/ vnd díe/ díe ín den raít
haínt gegeben/ ſoliche groízze vbír gríffe vnd vnrechte gewalt an ſíe gelacht haínt/ widir recht
vnd wídír íren eýt/ vnd haínt ſíe da míde gedruͦngen ín groízze koſt/ vnd ín grozín ſchaden
vnd haínt naích íren eren geſtanden/ vnd ſíe íz vnvírſchuldít haínt/. Dar vm bíedent ſie díe
erberen wíſen luͦede/ vffe díe. díe ſache beídírſít gegangín íſt/ daz ſíe an sehen íre wiſheýt
vnd ír ere/ vnd írre selen heýl/ vnd dar zuͦ denkín vnd duͦn/ daz ín íre groze ſmacheýt vnd
ír groze koſt/ vnd ír groze ſchade abe werde geleít/ alſo/ als ſís fuͦr gode vírantwˢten wol=len/
vnd fuͦrwert raden vnd helfen/ wíe daz díe ſtat beſtalt werde mít bídírbin frideſamen
lueden/ díe ír ere vnd ír eýde gerne haldín/ daz arm vnd Ríche/ vnd der stad/ vnd dem
lande nuͦtzelích ſíe/ vnd mít fríden leben moegín/.
von Frankenvurt/ daz sie ir zwêne abe hine schicketen gein Meinze/ den wart zuo Meinze in deme râte
gebrochen ûfe den palmetac/ mit namen an Hennekene Jakobes sune zuo dem Vrosche/ daz Süezemundes
Râte. Peterman zuo dem Humbrehte/ und Menneken zuo dem Danke und Riefe und Klesechen Reisemannes
Kawerzîn/ daz Dilen Kappelære/ eineme rihtære zuo Frankenvurt/ von sînen wegen/ ein
reht vride gelobet wart von Jakobe Îsenmengær/ daz er Emmerchen Bodechen gerihten solte
Meinze en geschach