Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Das Newe Testament Deutzsch. [Septembertestament.] Übersetzt von Martin Luther. Wittenberg, 1522.

Bild:
<< vorherige Seite

Vorrhede.
hertzen grund dem gesetz feynd bist/ was ist denn/ das du andere le-
rist nicht stelen/ so du ym hertzen selbs eyn dieb bist/ vnd euserlich
gern werist/ wenn du thurstist? wie wol auch das euserlich werck
die lenge nicht nach bleybt bey solchen heuchlern/ Also leristu andere
aber dich selbs nicht/ weyssist auch selb nicht wastu lerist/ hast auch
das gesetz noch nie recht verstanden/ Ja datzu mehret das gesetz die
sund/ wie er saget am .5. Capitel/ darumb das yhm der mensch nur
feynder wyrt/ yhe mehr es foddert/ des er keyns kan.

Darumb spricht er am siebenden Capitel/ das gesetz ist geystlich/
Was ist das? Wenn das gesetz leyplich were/ so geschehe yhm mit
wercken gnug/ Nu es aber geystlich ist/ thut yhm niemant gnug/ es ge-
he denn von hertzen grund alles was du thust/ Aber eyn solchs hertz
gibt niemant/ denn Gotis geyst/ der macht den menschen dem gesetz
gleych/ das er lust zum gesetz gewynnet von hertzen/ vnd hynfurt nicht
aus furcht noch zwang/ sundern aus freyem hertzen alles thut. Also
ist das gesetz geystlich/ das mit solchem geystlichen hertzen will gelie-
bt vnd erfullet seyn/ vnd foddert ein solchen geyst/ Wo der nicht ym
hertzen ist/ da bleybt sund/ vnlust/ feyndschafft widder das gesetze/
das doch gut/ gerecht/ vnd heylig ist.

So gewehne dich nu der rede/ das viel eyn ander ding ist/ des ge-
setzs werck thun/ vnd das gesetz erfullen/ Des gesetzs werck/ ist al-
les/ das der mensch thut vnd thun kan am gesetz/ aus seym freyen wil-
len vnd eygen krefften/ Weyl aber vnter vnd neben solchen wercken
bleybt ym hertzen vnlust vnd zwang zum gesetz/ sind solche werck alle
verloren/ vnd keyn nutz/ Das meynet Sanct Paulus am .3. Cap. do
er spricht/ durch gesetzs werck wirt fur Got keyn mensch rechtfertig
Daher sihistu nu/ das die schul zencker vnd sophisten/ verfurer sind/ wenn
sie leren/ mit wercken sich zur gnade bereyten/ Wie kan sich mit wer-
cken zum guten bereyten/ der keyn gut werck/ on vnlust vnd vnwillen
ym hertzen thut? Wie soll des werck Gott gelusten/ das von vnlu-
stigem vnd widder willigem hertzen gehet?

Aber das gesetz erfullen ist/ mit lust vnd lieb seyn werck thun vnd
frey on des gesetzs zwang Gotlich vnd wol leben/ als were keyn gesetz
oder straff/ Solche lust aber freyer liebe/ gibt der heylige geyst ynß
hertz/ wie er spricht am funfften Capitel. Der geyst aber wirt nicht denn
alleyn/ ynn/ mit/ vnd durch den glawben an Jhesum Christ geben/
wie er ynn der vorrhede sagt/ So kompt der glawbe nicht/ on alley-
ne durch Gottis wort oder Euangelion/ das Christum predigt wie
er ist Gottis son vnd mensch/ gestorben vnd auffer standen vmb vnser
willen/ wie er am .3.4. vnd .10. Capitel sagt.

Daher kompt/ das alleyn der glawbe rechtfertig macht vnd das ge-
setz erfullet/ denn er bringet den geyst aus Christus verdienst/ der geyst
aber macht eyn lustig vnd frey hertz/ wie das gesetz fodert/ so gehen denn
die gutten werck aus dem glawben selber/ Das meynet er am .3. capi-
tel/ nach dem er des gesetz werck verworffen hatte/ das es lautt/ als

wollt

Voꝛrhede.
hertzen grund dem geſetz feynd biſt/ was iſt denn/ das du andere le-
riſt nicht ſtelen/ ſo du ym hertzen ſelbs eyn dieb biſt/ vnd euſerlich
gern weriſt/ wenn du thurſtiſt? wie wol auch das euſerlich werck
die lenge nicht nach bleybt bey ſolchẽ heuchlern/ Alſo leriſtu andere
aber dich ſelbs nicht/ weyſſiſt auch ſelb nicht waſtu leriſt/ haſt auch
das geſetz noch nie recht verſtanden/ Ja datzu mehret das geſetz die
ſund/ wie er ſaget am .5. Capitel/ darumb das yhm der menſch nur
feynder wyrt/ yhe mehꝛ es foddert/ des er keyns kan.

Darumb ſpꝛicht er am ſiebenden Capitel/ das geſetz iſt geyſtlich/
Was iſt das? Wenn das geſetz leyplich were/ ſo geſchehe yhm mit
werckẽ gnug/ Nu es aber geyſtlich iſt/ thut yhm niemant gnug/ es ge-
he denn von hertzen grund alles was du thuſt/ Aber eyn ſolchs hertz
gibt niemant/ deñ Gotis geyſt/ der macht den menſchen dem geſetz
gleych/ das er luſt zum geſetz gewynnet võ hertzen/ vnd hynfurt nicht
aus furcht noch zwang/ ſundern aus freyem hertzen alles thut. Alſo
iſt das geſetz geyſtlich/ das mit ſolchem geyſtlichen hertzen will gelie-
bt vnd erfullet ſeyn/ vnd foddert ein ſolchen geyſt/ Wo der nicht ym
hertzen iſt/ da bleybt ſund/ vnluſt/ feyndſchafft widder das geſetze/
das doch gut/ gerecht/ vnd heylig iſt.

So gewehne dich nu der rede/ das viel eyn ander ding iſt/ des ge-
ſetzs werck thun/ vnd das geſetz erfullen/ Des geſetzs werck/ iſt al-
les/ das der menſch thut vñ thun kan am geſetz/ aus ſeym freyen wil-
len vnd eygen krefften/ Weyl aber vnter vnd neben ſolchen wercken
bleybt ym hertzen vnluſt vnd zwang zum geſetz/ ſind ſolche werck alle
verloꝛen/ vnd keyn nutz/ Das meynet Sanct Paulus am .3. Cap. do
er ſpꝛicht/ durch geſetzs werck wirt fur Got keyn menſch rechtfertig
Daher ſihiſtu nu/ das die ſchul zencker vñ ſophiſten/ verfurer ſind/ weñ
ſie leren/ mit wercken ſich zur gnade bereyten/ Wie kan ſich mit wer-
cken zum guten bereyten/ der keyn gut werck/ on vnluſt vnd vnwillen
ym hertzen thut? Wie ſoll des werck Gott geluſten/ das von vnlu-
ſtigem vnd widder willigem hertzen gehet?

Aber das geſetz erfullen iſt/ mit luſt vnd lieb ſeyn werck thun vnd
frey on des geſetzs zwang Gotlich vñ wol lebẽ/ als were keyn geſetz
oder ſtraff/ Solche luſt aber freyer liebe/ gibt der heylige geyſt ynſz
hertz/ wie er ſpꝛicht am funfftẽ Capitel. Der geyſt aber wirt nicht deñ
alleyn/ ynn/ mit/ vnd durch den glawben an Jheſum Chꝛiſt geben/
wie er ynn der voꝛrhede ſagt/ So kompt der glawbe nicht/ on alley-
ne durch Gottis woꝛt oder Euangelion/ das Chꝛiſtum pꝛedigt wie
er iſt Gottis ſon vnd menſch/ geſtoꝛben vñ auffer ſtanden vmb vnſer
willen/ wie er am .3.4. vnd .10. Capitel ſagt.

Daher kompt/ das alleyn der glawbe rechtfertig macht vñ das ge-
ſetz erfullet/ deñ er bꝛinget den geyſt aus Chꝛiſtus verdienſt/ der geyſt
aber macht eyn luſtig vñ frey hertz/ wie das geſetz fodert/ ſo gehẽ deñ
die gutten werck aus dem glawben ſelber/ Das meynet er am .3. capi-
tel/ nach dem er des geſetz werck verwoꝛffen hatte/ das es lautt/ als

wollt
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <p><pb facs="#f0230" n="[224]"/><fw place="top" type="header">Vo&#xA75B;rhede.</fw><lb/>
hertzen grund dem ge&#x017F;etz feynd bi&#x017F;t/ was i&#x017F;t denn/ das du andere le-<lb/>
ri&#x017F;t nicht &#x017F;telen/ &#x017F;o du ym hertzen &#x017F;elbs eyn dieb bi&#x017F;t/ vnd eu&#x017F;erlich<lb/>
gern weri&#x017F;t/ wenn du thur&#x017F;ti&#x017F;t? wie wol auch das eu&#x017F;erlich werck<lb/>
die lenge nicht nach bleybt bey &#x017F;olche&#x0303; heuchlern/ Al&#x017F;o leri&#x017F;tu andere<lb/>
aber dich &#x017F;elbs nicht/ wey&#x017F;&#x017F;i&#x017F;t auch &#x017F;elb nicht wa&#x017F;tu leri&#x017F;t/ ha&#x017F;t auch<lb/>
das ge&#x017F;etz noch nie recht ver&#x017F;tanden/ Ja datzu mehret das ge&#x017F;etz die<lb/>
&#x017F;und/ wie er &#x017F;aget am .5. Capitel/ darumb das yhm der men&#x017F;ch nur<lb/>
feynder wyrt/ <choice><sic>yh&#xA75B;</sic><corr>yhe</corr></choice> meh&#xA75B; es foddert/ des er keyns kan.</p><lb/>
        <p>Darumb &#x017F;p&#xA75B;icht er am &#x017F;iebenden Capitel/ das ge&#x017F;etz i&#x017F;t gey&#x017F;tlich/<lb/>
Was i&#x017F;t das? Wenn das ge&#x017F;etz leyplich were/ &#x017F;o ge&#x017F;chehe yhm mit<lb/>
wercke&#x0303; gnug/ Nu es aber gey&#x017F;tlich i&#x017F;t/ thut yhm niemant gnug/ es ge-<lb/>
he denn von hertzen grund alles was du thu&#x017F;t/ Aber eyn &#x017F;olchs hertz<lb/>
gibt niemant/ den&#x0303; Gotis gey&#x017F;t/ der macht den men&#x017F;chen dem ge&#x017F;etz<lb/>
gleych/ das er lu&#x017F;t zum ge&#x017F;etz gewynnet vo&#x0303; hertzen/ vnd hynfurt nicht<lb/>
aus furcht noch zwang/ &#x017F;undern aus freyem hertzen alles thut. Al&#x017F;o<lb/>
i&#x017F;t das ge&#x017F;etz gey&#x017F;tlich/ das mit &#x017F;olchem gey&#x017F;tlichen hertzen will <choice><orig>gelie</orig><reg>gelie-</reg></choice><lb/>
bt vnd erfullet &#x017F;eyn/ vnd foddert ein &#x017F;olchen gey&#x017F;t/ Wo der nicht ym<lb/>
hertzen i&#x017F;t/ da bleybt &#x017F;und/ vnlu&#x017F;t/ feynd&#x017F;chafft widder das ge&#x017F;etze/<lb/>
das doch gut/ gerecht/ vnd heylig i&#x017F;t.</p><lb/>
        <p>So gewehne dich nu der rede/ das viel eyn ander ding i&#x017F;t/ des ge-<lb/>
&#x017F;etzs werck thun/ vnd das ge&#x017F;etz erfullen/ Des ge&#x017F;etzs werck/ i&#x017F;t al-<lb/>
les/ das der men&#x017F;ch thut vn&#x0303; thun kan am ge&#x017F;etz/ aus &#x017F;eym freyen wil-<lb/>
len vnd eygen krefften/ Weyl aber vnter vnd neben &#x017F;olchen wercken<lb/>
bleybt ym hertzen vnlu&#x017F;t vnd zwang zum ge&#x017F;etz/ &#x017F;ind &#x017F;olche werck alle<lb/>
verlo&#xA75B;en/ vnd keyn nutz/ Das meynet Sanct Paulus am .3. Cap. do<lb/>
er &#x017F;p&#xA75B;icht/ durch ge&#x017F;etzs werck wirt fur Got keyn men&#x017F;ch rechtfertig<lb/>
Daher &#x017F;ihi&#x017F;tu nu/ <choice><abbr>dz</abbr><expan>das</expan></choice> die &#x017F;chul zencker vn&#x0303; &#x017F;ophi&#x017F;ten/ verfurer &#x017F;ind/ wen&#x0303;<lb/>
&#x017F;ie leren/ mit wercken &#x017F;ich zur gnade bereyten/ Wie kan &#x017F;ich mit wer-<lb/>
cken zum guten bereyten/ der keyn gut werck/ on vnlu&#x017F;t vnd vnwillen<lb/>
ym hertzen thut? Wie &#x017F;oll des werck Gott gelu&#x017F;ten/ das von vnlu-<lb/>
&#x017F;tigem vnd widder willigem hertzen gehet?</p><lb/>
        <p>Aber das ge&#x017F;etz erfullen i&#x017F;t/ mit lu&#x017F;t vnd lieb &#x017F;eyn werck thun vnd<lb/>
frey on des ge&#x017F;etzs zwang Gotlich vn&#x0303; wol lebe&#x0303;/ als were keyn ge&#x017F;etz<lb/>
oder &#x017F;traff/ Solche lu&#x017F;t aber freyer liebe/ gibt der heylige gey&#x017F;t yn&#x017F;z<lb/>
hertz/ wie er &#x017F;p&#xA75B;icht am funffte&#x0303; Capitel<choice><sic/><corr>.</corr></choice> Der gey&#x017F;t aber wirt nicht den&#x0303;<lb/>
alleyn/ ynn/ mit/ vnd durch den glawben an Jhe&#x017F;um Ch&#xA75B;i&#x017F;t geben/<lb/>
wie er ynn der vo&#xA75B;rhede &#x017F;agt/ So kompt der glawbe nicht/ on alley-<lb/>
ne durch Gottis wo&#xA75B;t oder Euangelion/ das Ch&#xA75B;i&#x017F;tum p&#xA75B;edigt wie<lb/>
er i&#x017F;t Gottis &#x017F;on vnd men&#x017F;ch/ ge&#x017F;to&#xA75B;ben vn&#x0303; auffer &#x017F;tanden vmb vn&#x017F;er<lb/>
willen/ wie er am .3.4. vnd .10. Capitel &#x017F;agt.</p><lb/>
        <p>Daher kompt/ das alleyn der glawbe rechtfertig macht vn&#x0303; das <choice><orig>ge</orig><reg>ge-</reg></choice><lb/>
&#x017F;etz erfullet/ den&#x0303; er b&#xA75B;inget den gey&#x017F;t aus Ch&#xA75B;i&#x017F;tus verdien&#x017F;t/ der gey&#x017F;t<lb/>
aber macht eyn lu&#x017F;tig vn&#x0303; frey hertz/ wie das ge&#x017F;etz fodert/ &#x017F;o gehe&#x0303; den&#x0303;<lb/>
die gutten werck aus dem glawben &#x017F;elber/ Das meynet er am .3. capi-<lb/>
tel/ nach dem er des ge&#x017F;etz werck verwo&#xA75B;ffen hatte/ das es lautt/ als<lb/>
<fw type="catch" place="bottom">wollt</fw><lb/></p>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[[224]/0230] Voꝛrhede. hertzen grund dem geſetz feynd biſt/ was iſt denn/ das du andere le- riſt nicht ſtelen/ ſo du ym hertzen ſelbs eyn dieb biſt/ vnd euſerlich gern weriſt/ wenn du thurſtiſt? wie wol auch das euſerlich werck die lenge nicht nach bleybt bey ſolchẽ heuchlern/ Alſo leriſtu andere aber dich ſelbs nicht/ weyſſiſt auch ſelb nicht waſtu leriſt/ haſt auch das geſetz noch nie recht verſtanden/ Ja datzu mehret das geſetz die ſund/ wie er ſaget am .5. Capitel/ darumb das yhm der menſch nur feynder wyrt/ yhe mehꝛ es foddert/ des er keyns kan. Darumb ſpꝛicht er am ſiebenden Capitel/ das geſetz iſt geyſtlich/ Was iſt das? Wenn das geſetz leyplich were/ ſo geſchehe yhm mit werckẽ gnug/ Nu es aber geyſtlich iſt/ thut yhm niemant gnug/ es ge- he denn von hertzen grund alles was du thuſt/ Aber eyn ſolchs hertz gibt niemant/ deñ Gotis geyſt/ der macht den menſchen dem geſetz gleych/ das er luſt zum geſetz gewynnet võ hertzen/ vnd hynfurt nicht aus furcht noch zwang/ ſundern aus freyem hertzen alles thut. Alſo iſt das geſetz geyſtlich/ das mit ſolchem geyſtlichen hertzen will gelie bt vnd erfullet ſeyn/ vnd foddert ein ſolchen geyſt/ Wo der nicht ym hertzen iſt/ da bleybt ſund/ vnluſt/ feyndſchafft widder das geſetze/ das doch gut/ gerecht/ vnd heylig iſt. So gewehne dich nu der rede/ das viel eyn ander ding iſt/ des ge- ſetzs werck thun/ vnd das geſetz erfullen/ Des geſetzs werck/ iſt al- les/ das der menſch thut vñ thun kan am geſetz/ aus ſeym freyen wil- len vnd eygen krefften/ Weyl aber vnter vnd neben ſolchen wercken bleybt ym hertzen vnluſt vnd zwang zum geſetz/ ſind ſolche werck alle verloꝛen/ vnd keyn nutz/ Das meynet Sanct Paulus am .3. Cap. do er ſpꝛicht/ durch geſetzs werck wirt fur Got keyn menſch rechtfertig Daher ſihiſtu nu/ dz die ſchul zencker vñ ſophiſten/ verfurer ſind/ weñ ſie leren/ mit wercken ſich zur gnade bereyten/ Wie kan ſich mit wer- cken zum guten bereyten/ der keyn gut werck/ on vnluſt vnd vnwillen ym hertzen thut? Wie ſoll des werck Gott geluſten/ das von vnlu- ſtigem vnd widder willigem hertzen gehet? Aber das geſetz erfullen iſt/ mit luſt vnd lieb ſeyn werck thun vnd frey on des geſetzs zwang Gotlich vñ wol lebẽ/ als were keyn geſetz oder ſtraff/ Solche luſt aber freyer liebe/ gibt der heylige geyſt ynſz hertz/ wie er ſpꝛicht am funfftẽ Capitel. Der geyſt aber wirt nicht deñ alleyn/ ynn/ mit/ vnd durch den glawben an Jheſum Chꝛiſt geben/ wie er ynn der voꝛrhede ſagt/ So kompt der glawbe nicht/ on alley- ne durch Gottis woꝛt oder Euangelion/ das Chꝛiſtum pꝛedigt wie er iſt Gottis ſon vnd menſch/ geſtoꝛben vñ auffer ſtanden vmb vnſer willen/ wie er am .3.4. vnd .10. Capitel ſagt. Daher kompt/ das alleyn der glawbe rechtfertig macht vñ das ge ſetz erfullet/ deñ er bꝛinget den geyſt aus Chꝛiſtus verdienſt/ der geyſt aber macht eyn luſtig vñ frey hertz/ wie das geſetz fodert/ ſo gehẽ deñ die gutten werck aus dem glawben ſelber/ Das meynet er am .3. capi- tel/ nach dem er des geſetz werck verwoꝛffen hatte/ das es lautt/ als wollt

Suche im Werk

Hilfe

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)
TCF (tokenisiert, serialisiert, lemmatisiert, normalisiert)
XML (TEI P5 inkl. att.linguistic)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Voyant Tools ?

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde im Rahmen des Moduls DTA-Erweiterungen (DTAE) digitalisiert. Weitere Informationen …

Wikisource: Bereitstellung der Texttranskription. (2017-03-09T12:26:56Z) Bitte beachten Sie, dass die aktuelle Transkription (und Textauszeichnung) mittlerweile nicht mehr dem Stand zum Zeitpunkt der Übernahme des Werkes in das DTA entsprechen muss.
Axel Herold: Konvertierung der Wikisource-Quelldateien in das DTA-Basisformat. (2017-03-09T12:26:56Z)
Magdalena Schulze, Benjamin Fiechter, Juliane Nau, Susanne Wind, Kay-Michael Würzner, Christian Thomas, Susanne Haaf, Frank Wiegand: Bearbeitung der digitalen Edition. (2017-10-30T12:00:00Z)



Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/luther_septembertestament_1522
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/luther_septembertestament_1522/230
Zitationshilfe: Das Newe Testament Deutzsch. [Septembertestament.] Übersetzt von Martin Luther. Wittenberg, 1522, S. [224]. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/luther_septembertestament_1522/230>, abgerufen am 28.03.2024.