Dokumentansicht: M521-N1.xml [XML, CMDI, OAI_DC]

Metadaten

Texttitel (Kurzbezeichnung)Franziskanerregel (Augsburger Drittordensregel)
Textkürzel in ReM (und in der Mittelhochdeutschen Grammatik)FranzRegel
Textkürzel im Mittelhochdeutschen Wörterbuch-
Textsorte, spezifischReligion, Recht
TextsorteOrdensregel
Textart (P = Prosatext, U = Urkunde, V = Verstext)P
Primäre Referenz (Edition, Handschrift)Handschrift
Sekundäre Referenz (Edition, Handschrift)Edition
AufbewahrungsortAugsburg, Archiv des Bistums
Signaturohne Sign.
Link zum Handschriftencensushttp://www.handschriftencensus.de/2080
Überlieferungstyp (Handschrift, Rolle, Inschrift)Handschrift
Blattangabe8 Blätter
Ausschnitt-
Sprachstufe (in ReM steht “mhd”)mhd
sprachlicher Großraum, weit (oberdeutsch, mitteldeutsch, niederdeutsch)oberdeutsch
sprachlicher Großraum, enger (z.B. ostoberdeutsch, westmitteldeutsch)westoberdeutsch
Sprachlandschaft/Dialekt (z.B. nordbairisch, schwäbisch, hessisch)schwäbisch-alemannisch
Lokalisierung/Schreibort-
Zeit (Jahrhundert(hälfte)) (z.B. 12,2 = 12. Jh., 2. Hälfte)14,1
Bemerkungen zum Überlieferungsträger-
Zeit (genauere Datierung)-
Lokalisierung (Entstehungsort) des TextesAugsburg, Kloster Maria Stern (?)
Autor des Textes-
Sprache des Autors-
Übersetzungsvorlagelatein
Edition (Standardedition, auf die sich ggf. die primäre oder sekundäre Referenz bezieht)Anton Birlinger, Deutsche Franziscanerregel des XIII. Jhs., in: Germania 18 (1873), S.186-195
Korpuszugehörigkeit (ReM I, ReM II, MiGraKo)ReM II
Bemerkungen zur Texterfassung/TranskriptionPunkte sind grundsätzlich halbhohe Punkte. Großbuchstaben sind zeichnerisch hervorgehoben.
Bemerkungen zur Annotation-
Digitalisierung von: Name(n) (Arbeitsstelle)Kathrin Winkels (Bonn)
Kollationierung von: Name(n) (Arbeitsstelle)Kathrin Winkels (Bonn)
Präeditiert durch: Name(n) (Arbeitsstelle)Kathrin Winkels (Bonn)
Annotierung von: Name(n) (Arbeitsstelle)Kathrin Winkels (Bonn)
Abschlusskorrektur durch: Name(n) (Arbeitsstelle)Oksana Fofulit (Bonn)

Dokumenttext

ZeileTranskription (Unicode)Transliteration
[1ra,1]
[1ra,2]
[1ra,3]
[1ra,4]
[1ra,5]
[1ra,6]
[1ra,7]
[1ra,8]
[1ra,9]
[1ra,10]
[1ra,11]
[1ra,12]
[1ra,13]
[1ra,14]
[1ra,15]
[1ra,16]
[1ra,17]
[1ra,18]
[1ra,19]
[1ra,20]
[1ra,21]
[1ra,22]
[1ra,23]
[1ra,24]
[1ra,25]
[1rb,1]
[1rb,2]
[1rb,3]
[1rb,4]
[1rb,5]
[1rb,6]
[1rb,7]
[1rb,8]
[1rb,9]
[1rb,10]
[1rb,11]
[1rb,12]
[1rb,13]
[1rb,14]
[1rb,15]
[1rb,16]
[1rb,17]
[1rb,18]
[1rb,19]
[1rb,20]
[1rb,21]
[1rb,22]
[1rb,23]
[1rb,24]
[1rb,25]
[1va,1]
[1va,2]
[1va,3]
[1va,4]
[1va,5]
[1va,6]
[1va,7]
[1va,8]
[1va,9]
[1va,10]
[1va,11]
[1va,12]
[1va,13]
[1va,14]
[1va,15]
[1va,16]
[1va,17]
[1va,18]
[1va,19]
[1va,20]
[1va,21]
[1va,22]
[1va,23]
[1va,24]
[1va,25]
[1vb,1]
[1vb,2]
[1vb,3]
[1vb,4]
[1vb,5]
[1vb,6]
[1vb,7]
[1vb,8]
[1vb,9]
[1vb,10]
[1vb,11]
[1vb,12]
[1vb,13]
[1vb,14]
[1vb,15]
[1vb,16]
[1vb,17]
[1vb,18]
[1vb,19]
[1vb,20]
[1vb,21]
[1vb,22]
[1vb,23]
[1vb,24]
[1vb,25]
[2ra,1]
[2ra,2]
[2ra,3]
[2ra,4]
[2ra,5]
[2ra,6]
[2ra,7]
[2ra,8]
[2ra,9]
[2ra,10]
[2ra,11]
[2ra,12]
[2ra,13]
[2ra,14]
[2ra,15]
[2ra,16]
[2ra,17]
[2ra,18]
[2ra,19]
[2ra,20]
[2ra,21]
[2ra,22]
[2ra,23]
[2ra,24]
[2ra,25]
[2rb,1]
[2rb,2]
[2rb,3]
[2rb,4]
[2rb,5]
[2rb,6]
[2rb,7]
[2rb,8]
[2rb,9]
[2rb,10]
[2rb,11]
[2rb,12]
[2rb,13]
[2rb,14]
[2rb,15]
[2rb,16]
[2rb,17]
[2rb,18]
[2rb,19]
[2rb,20]
[2rb,21]
[2rb,22]
[2rb,23]
[2rb,24]
[2rb,25]
[2va,1]
[2va,2]
[2va,3]
[2va,4]
[2va,5]
[2va,6]
[2va,7]
[2va,8]
[2va,9]
[2va,10]
[2va,11]
[2va,12]
[2va,13]
[2va,14]
[2va,15]
[2va,16]
[2va,17]
[2va,18]
[2va,19]
[2va,20]
[2va,21]
[2va,22]
[2va,23]
[2va,24]
[2va,25]
[2vb,1]
[2vb,2]
[2vb,3]
[2vb,4]
[2vb,5]
[2vb,6]
[2vb,7]
[2vb,8]
[2vb,9]
[2vb,10]
[2vb,11]
[2vb,12]
[2vb,13]
[2vb,14]
[2vb,15]
[2vb,16]
[2vb,17]
[2vb,18]
[2vb,19]
[2vb,20]
[2vb,21]
[2vb,22]
[2vb,23]
[2vb,24]
[2vb,25]
[3ra,1]
[3ra,2]
[3ra,3]
[3ra,4]
[3ra,5]
[3ra,6]
[3ra,7]
[3ra,8]
[3ra,9]
[3ra,10]
[3ra,11]
[3ra,12]
[3ra,13]
[3ra,14]
[3ra,15]
[3ra,16]
[3ra,17]
[3ra,18]
[3ra,19]
[3ra,20]
[3ra,21]
[3ra,22]
[3ra,23]
[3ra,24]
[3ra,25]
[3rb,1]
[3rb,2]
[3rb,3]
[3rb,4]
[3rb,5]
[3rb,6]
[3rb,7]
[3rb,8]
[3rb,9]
[3rb,10]
[3rb,11]
[3rb,12]
[3rb,13]
[3rb,14]
[3rb,15]
[3rb,16]
[3rb,17]
[3rb,18]
[3rb,19]
[3rb,20]
[3rb,21]
[3rb,22]
[3rb,23]
[3rb,24]
[3rb,25]
[3va,1]
[3va,2]
[3va,3]
[3va,4]
[3va,5]
[3va,6]
[3va,7]
[3va,8]
[3va,9]
[3va,10]
[3va,11]
[3va,12]
[3va,13]
[3va,14]
[3va,15]
[3va,16]
[3va,17]
[3va,18]
[3va,19]
[3va,20]
[3va,21]
[3va,22]
[3va,23]
[3va,24]
[3va,25]
[3vb,1]
[3vb,2]
[3vb,3]
[3vb,4]
[3vb,5]
[3vb,6]
[3vb,7]
[3vb,8]
[3vb,9]
[3vb,10]
[3vb,11]
[3vb,12]
[3vb,13]
[3vb,14]
[3vb,15]
[3vb,16]
[3vb,17]
[3vb,18]
[3vb,19]
[3vb,20]
[3vb,21]
[3vb,22]
[3vb,23]
[3vb,24]
[3vb,25]
[4ra,1]
[4ra,2]
[4ra,3]
[4ra,4]
[4ra,5]
[4ra,6]
[4ra,7]
[4ra,8]
[4ra,9]
[4ra,10]
[4ra,11]
[4ra,12]
[4ra,13]
[4ra,14]
[4ra,15]
[4ra,16]
[4ra,17]
[4ra,18]
[4ra,19]
[4ra,20]
[4ra,21]
[4ra,22]
[4ra,23]
[4ra,24]
[4ra,25]
[4rb,1]
[4rb,2]
[4rb,3]
[4rb,4]
[4rb,5]
[4rb,6]
[4rb,7]
[4rb,8]
[4rb,9]
[4rb,10]
[4rb,11]
[4rb,12]
[4rb,13]
[4rb,14]
[4rb,15]
[4rb,16]
[4rb,17]
[4rb,18]
[4rb,19]
[4rb,20]
[4rb,21]
[4rb,22]
[4rb,23]
[4rb,24]
[4rb,25]
[4va,1]
[4va,2]
[4va,3]
[4va,4]
[4va,5]
[4va,6]
[4va,7]
[4va,8]
[4va,9]
[4va,10]
[4va,11]
[4va,12]
[4va,13]
[4va,14]
[4va,15]
[4va,16]
[4va,17]
[4va,18]
[4va,19]
[4va,20]
[4va,21]
[4va,22]
[4va,23]
[4va,24]
[4va,25]
[4vb,1]
[4vb,2]
[4vb,3]
[4vb,4]
[4vb,5]
[4vb,6]
[4vb,7]
[4vb,8]
[4vb,9]
[4vb,10]
[4vb,11]
[4vb,12]
[4vb,13]
[4vb,14]
[4vb,15]
[4vb,16]
[4vb,17]
[4vb,18]
[4vb,19]
[4vb,20]
[4vb,21]
[4vb,22]
[4vb,23]
[4vb,24]
[4vb,25]
[5ra,1]
[5ra,2]
[5ra,3]
[5ra,4]
[5ra,5]
[5ra,6]
[5ra,7]
[5ra,8]
[5ra,9]
[5ra,10]
[5ra,11]
[5ra,12]
[5ra,13]
[5ra,14]
[5ra,15]
[5ra,16]
[5ra,17]
[5ra,18]
[5ra,19]
[5ra,20]
[5ra,21]
[5ra,22]
[5ra,23]
[5ra,24]
[5ra,25]
[5rb,1]
[5rb,2]
[5rb,3]
[5rb,4]
[5rb,5]
[5rb,6]
[5rb,7]
[5rb,8]
[5rb,9]
[5rb,10]
[5rb,11]
[5rb,12]
[5rb,13]
[5rb,14]
[5rb,15]
[5rb,16]
[5rb,17]
[5rb,18]
[5rb,19]
[5rb,20]
[5rb,21]
[5rb,22]
[5rb,23]
[5rb,24]
[5rb,25]
[5va,1]
[5va,2]
[5va,3]
[5va,4]
[5va,5]
[5va,6]
[5va,7]
[5va,8]
[5va,9]
[5va,10]
[5va,11]
[5va,12]
[5va,13]
[5va,14]
[5va,15]
[5va,16]
[5va,17]
[5va,18]
[5va,19]
[5va,20]
[5va,21]
[5va,22]
[5va,23]
[5va,24]
[5va,25]
[5vb,1]
[5vb,2]
[5vb,3]
[5vb,4]
[5vb,5]
[5vb,6]
[5vb,7]
[5vb,8]
[5vb,9]
[5vb,10]
[5vb,11]
[5vb,12]
[5vb,13]
[5vb,14]
[5vb,15]
[5vb,16]
[5vb,17]
[5vb,18]
[5vb,19]
[5vb,20]
[5vb,21]
[5vb,22]
[5vb,23]
[5vb,24]
[5vb,25]
[6ra,1]
[6ra,2]
[6ra,3]
[6ra,4]
[6ra,5]
[6ra,6]
[6ra,7]
[6ra,8]
[6ra,9]
[6ra,10]
[6ra,11]
[6ra,12]
[6ra,13]
[6ra,14]
[6ra,15]
[6ra,16]
[6ra,17]
[6ra,18]
[6ra,19]
[6ra,20]
[6ra,21]
[6ra,22]
[6ra,23]
[6ra,24]
[6ra,25]
[6rb,1]
[6rb,2]
[6rb,3]
[6rb,4]
[6rb,5]
[6rb,6]
[6rb,7]
[6rb,8]
[6rb,9]
[6rb,10]
[6rb,11]
[6rb,12]
[6rb,13]
[6rb,14]
[6rb,15]
[6rb,16]
[6rb,17]
[6rb,18]
[6rb,19]
[6rb,20]
[6rb,21]
[6rb,22]
[6rb,23]
[6rb,24]
[6rb,25]
[6va,1]
[6va,2]
[6va,3]
[6va,4]
[6va,5]
[6va,6]
[6va,7]
[6va,8]
[6va,9]
[6va,10]
[6va,11]
[6va,12]
[6va,13]
[6va,14]
[6va,15]
[6va,16]
[6va,17]
[6va,18]
[6va,19]
[6va,20]
[6va,21]
[6va,22]
[6va,23]
[6va,24]
[6va,25]
[6vb,1]
[6vb,2]
[6vb,3]
[6vb,4]
[6vb,5]
[6vb,6]
[6vb,7]
[6vb,8]
[6vb,9]
[6vb,10]
[6vb,11]
[6vb,12]
[6vb,13]
[6vb,14]
[6vb,15]
[6vb,16]
[6vb,17]
[6vb,18]
[6vb,19]
[6vb,20]
[6vb,21]
[6vb,22]
[6vb,23]
[6vb,24]
[6vb,25]
[7ra,1]
[7ra,2]
[7ra,3]
[7ra,4]
[7ra,5]
[7ra,6]
[7ra,7]
[7ra,8]
[7ra,9]
[7ra,10]
[7ra,11]
[7ra,12]
[7ra,13]
[7ra,14]
[7ra,15]
[7ra,16]
[7ra,17]
[7ra,18]
[7ra,19]
[7ra,20]
[7ra,21]
[7ra,22]
[7ra,23]
[7ra,24]
[7ra,25]
[7rb,1]
[7rb,2]
[7rb,3]
[7rb,4]
[7rb,5]
[7rb,6]
[7rb,7]
[7rb,8]
[7rb,9]
[7rb,10]
[7rb,11]
[7rb,12]
[7rb,13]
[7rb,14]
[7rb,15]
[7rb,16]
[7rb,17]
[7rb,18]
[7rb,19]
[7rb,20]
[7rb,21]
[7rb,22]
[7rb,23]
[7rb,24]
[7rb,25]
[7va,1]
[7va,2]
[7va,3]
[7va,4]
[7va,5]
[7va,6]
[7va,7]
[7va,8]
[7va,9]
[7va,10]
[7va,11]
[7va,12]
[7va,13]
[7va,14]
[7va,15]
[7va,16]
[7va,17]
[7va,18]
[7va,19]
[7va,20]
[7va,21]
[7va,22]
[7va,23]
[7va,24]
[7va,25]
[7vb,1]
[7vb,2]
[7vb,3]
[7vb,4]
[7vb,5]
[7vb,6]
[7vb,7]
[7vb,8]
[7vb,9]
[7vb,10]
[7vb,11]
[7vb,12]
[7vb,13]
[7vb,14]
[7vb,15]
[7vb,16]
[7vb,17]
[7vb,18]
[7vb,19]
[7vb,20]
[7vb,21]
[7vb,22]
[7vb,23]
[7vb,24]
[7vb,25]
[8ra,1]
[8ra,2]
[8ra,3]
[8ra,4]
[8ra,5]
[8ra,6]
[8ra,7]
[8ra,8]
[8ra,9]
[8ra,10]
[8ra,11]
[8ra,12]
[8ra,13]
[8ra,14]
[8ra,15]
[8ra,16]
[8ra,17]
[8ra,18]
[8ra,19]
[8ra,20]
[8ra,21]
[8ra,22]
[8ra,23]
[8ra,24]
[8ra,25]
[8rb,1]
[8rb,2]
[8rb,3]
[8rb,4]
[8rb,5]
[8rb,6]
[8rb,7]
[8rb,8]
[8rb,9]
[8rb,10]
[8rb,11]
[8rb,12]
[8rb,13]
[8rb,14]
[8rb,15]
[8rb,16]
[8rb,17]
[8rb,18]
[8rb,19]
[8rb,20]
[8rb,21]
[8rb,22]
[8rb,23]
[8rb,24]
[8rb,25]
[8va,1]
[8va,2]
[8va,3]
[8va,4]
[8va,5]
[8va,6]
[8va,7]
[8va,8]
[8va,9]
Nýcolaus dˢ bapſt
der eín kneht íst
aller gotes díener en=bíut
ſinē lieben kín=den
den bruͦdern vnd
den ſweſtˢen von dem
drítten orden ſant fᵃn=ciſcus
die da gegen=wˢtik
ſínt vn̄ die noch
kunftík ſínt zvͦ dírre
Regel ſínē gruͦs
vnd ſínen ſegen Vnd
ſpríchet alſo. Daz cri=ſtenlíches
lebens durnehtív
gruntveſtín
íſt criſtenlícher gelau=be.
der nímmer von
keíner hande kum=mˢnuſſe
mag erleſch=et
wˢden. Daz iſt der
gelaube den díe íun=ger
vnſers hˢren ih̄u
xᵽi geleret hant. vn̄
den der ſtuͦl zerome
behaltet. Daz íſt der
gelaube ane den vn=ſerem
hˢrem níeman
mag wol gevallen
odˢliep wˢden. Daz íſt
dˢ gelaube der eínen
wec beraítet zvͦ dem
hímele. vn̄ vns gehaízzet
den lon dˢ ewigen
fravde da vō der hohgelobte
hˢre ſ̄cs fran=cíſcus
díſes ordens ort=habe
hat erzeíget mít
worten vnd mit wer=ken
ſínen kíndē den
wec zvͦ vnſerem her=ren
vnd geleret. der an
rehtem gelauben lít
des ſí ímmerme vˢíehen
ſuln ſteteclíche vn̄
halten veſteclíchen. vn̄
mít den werken erful=len
Díſív Regel íſt getailt
īzwelf capítel. An dem
erſten ſtet geſchriben wíe
man enphahenſol díe
diſes ordens beger nt
vn̄ ſpⁱchet alſo . Wír
bapſt nýcolaus
wellen díſem orden
bíſín mít groſzem
gunſte. vnd ſíner erhoͤhunge
wellen wír
flízzíc ſín. vn̄ Ordenē
zem erſten daz alle
díe diſes lebens begˢn=de
ſínt ê daz ſí enphā=gen
wˢden ſo sol man
ſíe flízzeclíche vˢſuͦchē
an dem cˢſtenlíchen gelauben.
vnd an der gehorſami
gen dem ſtuͦl
zerome. Vnd iſt daz ſíe
des veſteclíche vˢíehēt
vnd werlíchen gelau=bent.
So magman ſi
ſicherlichen enphahē
zvͦ dem orden. Wan
ſol aͮch behuͦten flízze=clichen
daz keín kez=cer
oder den man argwenic
habe von vnge=lauben
oder der da vō
verlíumdeſt íſt íemmˢ
enphangen wˢde zvͦ
díſem orden. Vnd íſt
abˢ daz man ſolchˢ lͥvte
ieman víndet índíſē
orden díe ſol man Ruͦ=gen
den díe gewalt
hant vngelaubíge
lͥvte zebuͦzzene. Dar
nach díe maíſtˢ díſes
lebenes díe den gewalt
hant ze enphahēne
zvͦ diſem orden díe ſulen
flizzeclichen erva=ren
daz ampt vnd
daz antwerc . vnd díe
ſíte der lͥvte díe enphāgen
wellent wˢden.
Sí ſuln ín kunt tuͦn
díe burdí dírre bruͦdˢſchaft.
vnd aller mai=ſte
daz ſí gelten vnd
wíder geben ſwaz ſíe
fromdes guͦtes habent
mit phanden odˢ mit
beraítē phennínge.
Vnd ſuln ſích aͮch verſuͦnen
mít allen den
díe ſi beſwert hant.
S o daz allez geſchehē
íſt. so mag man ſíe
cleíden nach des ordēs
gewonhaít. Vnd nach
ſínem erſteniar mít
ezelicher beſcheídener
bruͦder vnd ſweſtˢ rat
íſt daz er ſi es wirdik
dunket. so ſol man ī
enphahen alſo daz er
ellív díu gebot vnſers
herren gelobe zebehaltenne.
vnd aͮch gelobe
zebuͦzzenne. gar nach
ſínes víſítators willē
ſwenne er íme gervͦget
wírt. vmbe alles
daz er ímmer me ge=tuͦt
wíder díſem leben=ne.
Diſe gelubde ſol
man vf derſtat veſte=nen.
mit einer endelícher
geſchríft. anders
ſol níeman enphangē
wˢden von den maíſtˢn
ſi dunke denne daz
man nach der lͥvte ſít=te
vnd gewonheit an=ders
muͦzzi tuͦn. Daz
ander capitel ſpⁱchet dc
níeman dˢ díſem ordē
gebundē iſt da von geſchaiden
mac . Wir
ordenen fͥurbas vn̄
ſezzen. Daz níeman dˢ
dirre bruͦderſchaft gebunden
íſt wider. zvͦ
der welte ko mē
mag. doch ſo mag
er varn zvͦ eín em
hoͤhern geíſtlíchem
lebenne. Díe frawen
aͮch díe wírten ſínt ge=bunden
die mugē nít
komen zvͦ dirre geſelleſchaft
ane ir wirte
vrlop vnd ane ir gūſt.
Daz dritte capitel leret
von dē cleidern vnd
vō dē gewāde Díe
bruͦder aͮch díſes
lebenes díe ſuln ſích cleíden
gemeínlích vō de=muͦtígem
tuͦche an dˢ
tívri vnd an dˢ varwe
daz ez wedˢ wíz odˢ ſwarz
genzlích ſí. es ſi denne
daz díe Viſitatores mit
dˢ maíſtˢ rat vō offen=barre
vnd ehaftíger
ſache ezelichen genade
tuͦn andˢ tívrides
tvͦ ches . Mentel
aͮch vnd kurſēne
díe ſuln vornan
getailt odˢ ganz ſín. al=ſo
doch daz ſí gehaft ſíen
als gaíſtlíchen lͥvtē
gezímet. Ir ermel ſuln
aͮch beſlozzen ſín. Díe
ſweſtˢn ſuln aͮch gecleidet
ſín mít mentel vn̄
mít rocke vō ſolchem
demuͦtígem tvͦche. Sí
mugen aͮch haben mit
dem mantel eín obergewant
vō wízzem
odˢ von ſwarzem bar=chan
odˢ vō ſchamlat
odˢ vō líníme tvͦche. a=ne
veltí odˢ wachaít.
An dˢ demuͦtikeít des
gewandes der ſweſtˢn
an mentel vnd an kurſenne.
Vnd anden bel=zen
nach der lͥvte vnd
des landes gewonhaít
mag man íngenade
tuͦn. alſo doch daz díe
kurſennen lembrín
ſien. Hullen aͮch vnd
Omeler von ſiden ſuln
ſíe nít haben. Gurtel
aͮch vnd bͥvtel ſuln ſí
han von ledere ane
alle ſýden geſtep‍pet.
bedív bruodˢ vnd ſweſtˢn
vnd nít anderre. Vnd
ſuln ſich auch gelau=ben
aller vp‍pígˢ gezíerde
dirre welte nach
dem haílſamen rate
ſante Peters dez fur=ſten
dˢ haílígen zwelf=boten.
In ſí aͮch vˢbotē
veſteclích vnerſamív
wírtſchaft. vnd vˢlaz=zen
luͦgen. vnd kaph=fen .
vn̄ tanz. vnd hoͤve
da weltlíchív vˢlazzē=haít
íſt. Spílluten aͮch
vmbe ír vp‍pikeit ſuln
ſí nihtznít geben. Vn̄
ſuln aͮch ír geſínde
vˢbíeten daz ſi ín níhtzenít
geben. Daz vierde
capitel ſpⁱchet vō dˢ
ſpíſe díe ſí míden ſuln
vn̄ vō dˢzít so ſí vaſten suln .
Alle bruͦdˢ vnd ſweſtˢ
díſes lebenes díe
ſuln flaíſch míden an
dem mentage. vnd an
der mícten. vnd an dē
fritage. vnd an dem
ſamztage. ſí ſien dēne
ſiech oder crank. Swel=hi
aber gelazzen hant
den íſt es drí tage erlaubet.
vnd íſt aͮch dē
erlaubet díe da arbaí=tent
vfder verte. Es
íſt ínaͮch erlaubet ze
grozzen hoh gezíten ſo
ander criſtan lͥvte vō
alter gewonhaít flaí=ſche
gewont hant zeezzenne
. Andˢ tage ſo
man nít vaſtet ſo mugen
ſí keſe vnd aíger
ezzen. Swenne ſi auch
geladet wˢdent vō anderen
geiſtlichen lͥvten
díe eínez bewerten or=dens
ſint ſo mugen
ſi mít índa ſí mít hv=ſe
ſínt ezzen ſwaz ín
wírt fur geſezzet. Sí
ſol aͮch begnuͦgen ze
zweín mal en ze ezzen=ne
an dem tage. ſí ſí=en
denne ſíech oder
crank. oder ſí arbaíten
denne vf der ver=te.
Mezzík ſulnſi aͮch
ſín an ezzen vnd an
trínkenne. Wan daz
ewangelíū ſpríchet.
Huͦtet ívch daz íuwˢ
herzen nít beſwert
werden von vbˢígem
ezzenne. vnd trínken=ne.
Sí ſuln aͮch vor ímbíz
vnd vor ezzenne ſpˢ=chen
eín. P̄r n̄r . Vnd
dar nach alſam vnſe=rem
herren zelobe vn̄
zeeren. Swˢ abˢ daz verſumet
der ſpˢche drív
P̄r n̄r . zebuͦzze. Alle fritage
des iares ſuln ſi
vaſten. es ſi denne dc
ſí ſiechtage odˢ anderiv
ehaftígív ſache enſch=uldege.
Oder es geval=le
der hailíge tag ze
wíhennahten an dem
fritage. Von aller hail=gen
hohgezít ſuln ſí
vaſten díe mícten vn̄
den fritag. bíz zeoſtern.
Ander vaſten díe dív
criſtenhaít gemaín=líchen
behaltet índem
íare. oder díe dí bíſcho=fe
ſezzent zevaſtēne
ſuln ſí oͮch behalten.
Von ſant Martíns míſ=ſe
bíz zewihennahtē
vnd von dem sunnē=tage
vor der vaſnaht
bíz zeoſtˢen ſo ſuln ſie
vaſten alle tage ane
díe ſunnētage. ſí írre
denne ſíechtage oder
ehaftígív not. Díe fra=wen
auch díe an der ê..
ſint ſo díe ſwangˢ
ſint bíz an den tag daz
ſi zekirchen gende ſínt
díe ſínt nít gebunden
zekeinervaſten. Ir geſezcdes
gebet daz ſuln
ſíe doch ſprechen. Díe
aber mit ír teglicher
arbaít muͦzzen ſích be=tragen.
den iſt erlaubet
dríſtunt zeezzenne an
dem tage von oſtˢen biz
zvͦ der hohgezít ſanctꝰ
francíſcus ſwenne es
ír arbaít vordert. So
ſi aber an anderre lͥvte
werc ſínt ſo ſí ín erlaubet
ellív ſpíſe díe
man ín fuͤr ſezzet. Wan
an dem fritage vn̄ an
anderen tagen díe dív
cˢſtenhaít gemaínlích
vaſtet. Daz fivnfte capitel
ſpⁱchet von der bihte
wenne man bihten
ſol vn̄ wenne manſich
bewaren ſol . Alle bruͦder
vnd ſweſtˢ díſes
ordens ſuln zem mínſten
zedrien malen índem
íare daz íſt zewihēnahten
vn̄ zeoſteren vn̄
zephíngſten luterlichē
bihten ir ſunde. vnd andehteclíchen
enphahen
vnſers herren fronelichnamen.
Si ſuln ſich aͮch
vˢſuͦnen mít ír eben criſtan.
vnd wíder geben
ſwaz ſi hant fromdes
guͦtes. Schedelichiv wa=fen
ſuln die bruͦder nit
tragen. Wan mit dem
vrlobe ir maíſter es ſi
denne daz ſi zeſchrirme
komen dem ſtuͦl zerome
odˢ criſtenlíchem gelauben
oder ír lande Dc
ſehſte capitel leret von
dē gebet vnd vō der tegelichˢzit
. Alle bruͦder
vnd ſweſtˢ ſuln
ſprechen alle tage die
ſibenzit. Daz íſt Metín
Prime Terci Sexte
None Veſper Complet
Phaffen díe den ſalter
kunnen ſuln fur díe
Príme ſprechen. Deus
ín nomíne Beati īma=culatí.
bíz an Legē pone
zeanderen zíten ſuln
ſí ſprechen díe ſalmē
nach der phaffen ordē
Vnd alle wege mít eínem
gl̄a ᵽri . So ſí abˢ
zekírchen nit komēt
ſo ſuln ſi ſprechen fur
díe mettín die ſalmē
díe díe phaffen ſprech=ent.
odˢ díe man ſpríchet
gemaínlích ín
dem bíſtum. Oder ge=vallet
es ínbaz ſo ſpre=chen
fur die mettín ze=welf.
P̄r n̄r . Vnd íe fur
díe anderen zit ſiben.
P̄r n̄r . mit eíme Gl̄a
patⁱ. Swˢ es aber kan
der ſol zepⁱme. vn̄ zecō=plet
ſprechen. Credo ī
deū. den gelauben. Vnd
den. Míſeˢre mei deus
Sprechent ſí abˢ ir zít
zerehter ſtunde nít ſo
ſuln ſi ſprechen zebuͦz=ze
dríu P̄r n̄r . Díe ſíechen
die ſint nit gebundē
der tagzít. ſi wellens
denne gˢne tuͦn. In der
vaſten vor wíhennah=ten.
vnd īder hoher va=ſten
ſo ſuln ſíe tegelich
zeMettín gan zvͦ dˢ pharre
es ſí denne daz ſí en=ſchuldege
redelíchív ſa=che.
Daz ſibēde capítel
iſt vō dem ſelgerete.
Alle díe indirre bruͦdˢſchaft
ſínt vnd
ſín ſtat habent díe ſuln
ir ſelgerete ſezzen von
ír guͦte índen nehſten
drien manoden
ſo ſi enphangen wˢdēt
dar vmbe daz íeman
verſchaide ane criſten=líche
rihtunge. vn̄ ſunderlíchen
an dem ſelge=rete.
vmbe fride vn̄ vm=be
ſuͦn vndˢ den bruͦdern
vnd vndˢ den ſweſtern
vnd aͮch gen vzzeren lͥv=ten
díe ínvnfride lebēt
daz ſí vˢſuͦnet wˢden. vn̄
daz es geſchehe nach
der maíſtˢ rat. díe mu=gen
aͮch des bíſchoffes
von dem lande rat ha=ben
ob ſi ſín bedurf=fen.
Ist abˢ daz díe brvͦ=der
vnd díe ſweſter
von gewalt oder von
herren oder von vocktē
wˢdent beſwert vō ſtív=re
oder von keíner han=de
vngemache. wider
ír rehte. vnd wider ir
hantveſtín . díe maíſtˢ
díe da geſezzen ſīt díe
ſuln flízzíc ſín kunt
zetuͦnde den biſchoffē
von dem lande. vnd an=deren
díe gewalt ha=bent
íren kummˢ vnd
nach ír rat vnd ordenunge
ſo ſuln ſí ſích
halten an ſolchen ſa=chen
Daz ahtode caᵽ
leret daz ſí nít ſweren
ſuln . Alle díe díſem
orden gebunden
ſínt díe ſuln ſích hvͦtē
vor geſtabten aíden ſí
twínge denne not dar
zvͦ. an ſolchen ſachen
als es ín erlaubet íst
von dem ſtuͦl zerome.
Daz iſt vmbe fride vn̄
vmbe ſvͦn. vnd vmbe
criſtenlíchen gelaubē
vnd daz ſi níeman an
ſprechen zevnreht an
dem gerihte. vnd ane
gezívcnuſſe. vnd auch
an kaͮphenne vn̄ an
vˢkaͮphenne. vnd da
ſi ír guͦt von ínenphr=omden
wellent. An gemaíner
rede ſo ſuln
ſi ſích hvͦten als verre
als ſimugen vor allē
aiden. Vnd ſwer keín=es
tages veltí an der
zvngen vnd víel īge=maín
aide als gewon=lích
iſt an menger hā=de
rede des ſelben tageſ
des abendes ſo ſi betra=htten
ſuln ír miſſetat
fur ſolche aíde so ſuln
ſi ſpˢchen dríu P̄r n̄r .
Ir íegeliches ſol aͮch flízzíc
ſín daz ſi ír geſinde
ſchunden zvͦ vnſers hˢ=ren
díenſte. Daz nívnde
capitel ſpⁱchet von
gotes díenſt zehorēne
vn̄ almuͦſē zegebēne.
Alle bruͦder vnd ſwe=ſter
ſwa ſi geſezzē
ſint ſuln alle tage mu=gen
ſí ez getuͦn meſſe
horen. Vnd alle manot
ſo ſuln ſíe komen zeeíner
ſtat da díe maíſtˢ
guͦt dunket. vnd ſuln
da horen meſſe. Ir íegelíches
abˢſol da geben
eínen phenning der
gewonlícher munſſe
dív da íſt dem dˢ dar zvͦ
geſezzet íſt. Vnd díe ſel=ben
phennīge ſoler ſa=menon
vnd ſol ſíe taí=len
nach dˢ maíſter a=rat
vnder díe armē
bruͦder vnd ſweſtˢ diſes
lebenes. Vnd aller maíſte
vnder díe ſiechen vn̄
aͮch vnder díe. die von
ír ſelber guͦte nit mug=enerberchlich
zvͦ der erde
beſtatet werden. Vn̄
dar nach vnder ander
arme lͥvte. Sí ſuln aͮch
eren díe kirchen von
den ſelben phenníngē
da ſi ír ſamenunge ha=bent.
Si ſuln aͮch dēne
haben obſí ſín ſtat hā
eínen gelerten geiſtlíchen
man der ſi mít dē
gotes worte ſchunde
zvͦ der riͮwe zvͦ den werken
der erbarmehˢze=keít.
vnd zvͦ allen tvgē=tlíchen
dīgen. Ir íegelí=ches
ſolſích flízzen daz
ſi halten ír ſwígen ín
dem gotes díenſte. vn̄
índer predíge. Wan dē=ne
ſol ír andaht ſín an
dem gebet. vnd an dem
gotes dienſte es ſí dēne
daz ſí von gemainem
nuzze der bruͦderſchaft
geirret wˢden. Daz zehende
capítel spⁱchet wie
man díe ſíechen ſol ge=ſehen
vn̄ wie man den
toten vnd den lebenden
helfen ſol mit gebet.
Iſt daz índírre bruͦder=ſchaft
íeman ſíech wírt
díe maíſter die ſuln
ſelbe oder mit ír botē
geſehen den ſiechen ze
eínem male índer wo=chen.
íſt daz es índer
ſíeche ſchaffet kunt getan.
vnd ſuln ín flízzeclíchen
manen daz er
ſích ríhte zerehter riͮwe
Sí ſuln ím aͮch zeſtatē
komen ob ers bedarf
von dem gemaínen
almuͦſen. Vnd iſt daz der
ſieche ſcheidet von dir=re
welte allen den bruͦ=dern
vnd den ſweſtˢen
die da geſezzen ſínt dē
ſol man es kunt tuͦn
daz ſi ſelbe da zvͦ der
begrebbede ſíen. Sí ſul=en
ſích aͮch nít ſchaídē
vō dem ampt bíz der
lichname beſtatet wirt
Vnd díe ſelben wíſe ſol
man behalten geín dē
ſíechen vnd den toten
ſweſtˢn. Dar nach bíz
an den ahtoden tag. ſo
ſol eín íegelíchˢ bruͦder
vnd ſweſtˢ der die da
geſezzen ſint. vmbe des
toten ſel. íſt er eín príeſter
ſo ſol er ſprechen
eín meſſe. Der den ſal=ter
kan fivnfzíc ſalmen.
Der vngeleret als
vil. P̄r n̄r . Vnd nach
íegelichem ſuln ſi ſpre=chen.
Reqͥem etˢ . Und
dar vber ellív íar vm=be
die toten vnd vmbe
díe lebenden die indírre
bruͦderſchaft ſínt
ſol eín íegelích prieſtˢ
drí meſſe ſingen oder
ſprechen. D er abˢ den
ſalter kan der ſprech
eínen. Vnd die andern
díe ſprechen eín hun=dert.
P̄r n̄r . Und nach
íegelíchem. Reqͥem etˢ .
Daz aílfte capitel ſeít
von den maiſtˢn vn̄ vō
den anderen ampten.
Dív ampt díſer bruͦ=derſchaft
ſoleín íegelicher
dem es bevolhen
wirt andehteclíchē
enphahen. vnd getriͮweclíchen
ſích dar an vͦbē
Vnd eines íegelíchen
ampt ſolím bevolhē
werden zeſogetaner
zílfriſt . als man dēne
zerate wírt. Nieman
ſol auch bevolhen wer=den
díu maíſterſchaft
zvͦ ſínē lebenne. Daz
ſprechen wir da von
wan ſín ampt ſol alſo
gemezzet ſín zeſog=taner
zít alſo man dē=ne
zerat wírt. Daz
zwelfte capitel daz leret
vō dˢ viſítation vnd
vō dē ampt des víſitators .
Wir ordenen
auch daz daz díe
maíſtˢ. vnd die bruͦder
vnd díe ſweſtˢ da ſi geſezzen
ſínt komen zvͦ
eíner gemaínˢ víſitation.
anetſchlicher geíſtlicher
ſtat odˢ ī eíner
kirchen. vnd haben
von eíner bewerter
Regel eínen víſítator
der ein príeſtˢ ſi. der ín
buͦzze ſezze ſwar vmbe
ſi ím geruͦget werdēt.
Vnd níeman anders
wan der prieſtˢ ſol ſích
des amptes vnder wín=den.
Wan abˢ s̄tus fᵃncíſcus
diſes ordens ort=habe
íſt geweſen. so ra=ten
wír daz díe. Víſita=tores
vnd díe leren
dem orden der Mínren
Bruͦder wˢden genomē
di díe Cuſtˢ vnd díe
Gardian. ſo man es an
ſi vordert dar zvͦ geſezzent.
Wír wellen auch
nít daz díſív samenū=ge
wˢde von keínem
laigen gevíſítíeret. Dí=ze
Víſítatíon díeſol mā
zeeinē male haben ín
dem iare es ſi denne dc
man ſín me bedurffe
vō etſchlichen ſachen.
Díe ſich aber nit bezzˢ=en
wellent. vnd díe vn=gehorſamen
ſol man
driſtunt vor manen
daz ſi wider komē. Iſt
aber daz ſí ſích nit bezzerun
wellēt. ſo ſol mā
ſí mit der beſchaídener
bruͦder vnd ſweſtˢ rat
genzlíchen ſchaiden
vō dirre samenūge.
Díe bruͦdˢ vnd díe ſweſter
díe ſuln mit flízze
ſich huͦten vndˢ eín an=der
vor allem vnfride
Iſt abˢ daz ſích erhuͦbe
vnder ín keín vnfride
den ſol man zehāt
zerſtoren . Swer auch
des nit volgen wolte
dē ſol man ruͦgen dē
der den gewalt hat
ſi zebuͦzzenne. Die bíſchoffe
vnd díe Víſítatores
díe mugen auch
den bruͦdern vnd den
ſweſtˢen allen an va=ſten
an wachen vnd
an anderre hertekeít
von redelíchen ſachē
genedeclíchen abe lazzen
an der geſeztter
buͦzze. Díe maiſtˢ díe
ſuln aͮch kunt tuͦn dē.
Víſitator díe offenen
ſchulde dˢ bruͦder vnd
der ſweſtˢ daz er ſí dar
vmbe zebuͦzze ſezze.
Swˢ dar vber ſích nít
bezzerun wolte ſo er
driſtunt wrde gemāt
den ſuln díe maíſter
von etſchlichˢ beſchaídener
bruͦdˢ vnd ſweſter
rat kunden dē víſíta=tor.
der soldenne den ſel=ben
menſchen ſcheídē
von dirre bruͦderſchaft
Vnd ſol daz dar nach
kunden índer samenū=ge.
Dar vber an allē
den dingen die híe an
dirre Regel geſezzet ſīt
ſo wellen wír nít díe
bruͦder vnd díe ſweſtˢ
bínden zetot ſunden
ob ſi dar widˢ teten. ez
were denne daz ſí te=ten
widˢ dív gebot vn=ſers
hˢren. oder wider
der criſtenhaít geſez=zede.
Doch ſwer īdirre
bruͦderſchaft lebet
anders denne er ſolte
der ſol demuͦteclíche
buͦzze enphahen. vnd
sol ſí flizzeclíchen vollefuͦren.
Wír tuͦn
daz kunt aller dˢ wel=te
daz níeman ſo fre=ueler
odˢ ſo geturſtík
ſí der díſe geſchrift vn=ſerre
geſezcde vnd vn=ſerre
Ordenunge ge=turrezerſtoren
odˢ geturre
freuellichen wídˢſprechen.
Swˢ daz aber
freuellíche vˢſuͦchende
were der ſol daz wíz=zen
daz er vellet īden
vngunſt gotes von
hímele. vnd ſíner haílígen
zwelfboten san=te
Peters vnd santePaulus
. Nota deprofeſſíone .
ICh bruͦdˢ
vnd ích ſweſtˢ der drít=ten
Regel gelube īdíe
hende bruͦder. N. mít
miner triͮwe. Daz ích
furbaz behalte den or=den
der bruͦder vnd der
ſweſter von der drittē
Regel. der orden der da
geveſtenet íſt von vn=ſerem
geíſtlichem vatˢ
dem Bapſt Nýcolaus
Vnd dar zvͦ ſwaz er geſezzet
hat andíſem le=benne
daz wíl ích mer=ken
vnd tuͦn mít guͦten
triͮwen ane geverde.
Vnd gelobe daz ích
mích nímmer geſchaíde
von díſem orden ích
kome denne zvͦ eínē
hoherem lebenne mít
der genade des haílígen
gaíſtes.
Nikolaus der bâbest
dritten ordene sancte Franziscus
hêrre sencs fran=ciscus
sulen stæticlîche unde
halten vesticlîchen. unde
bâbest Nikolaus
sie vlîziclîche versuochen
des vesticlîche verjehent
und wærlîchen geloubent.
sicherlîchen entvâhen
sol ouch behüeten vlîziclîchen
vlîziclîchen ervaren
und allermeiste
sînes visitators willen
ander kapitel sprichet daz
gemeinlîche von diemüetigem
ganzlîche . ez denne
daz die Visitatores mit
vesticlîche unêrsamiu
kapitel sprichet von der
ewangeliun sprichet.
kristenheit gemeinlîchen
von sancte Martînes messe
franciscus swenne ez
kristenheit gemeinlîche
vastet. daz vünfte kapitel
ze pfingesten lûterlîchen
sehste kapitel lêret von
in nomine Beati ima=culati.
biz an Legen pone
glena ᵽri. si aber
gemeinlîche in
patri. swer ez aber kan
sprechen. Credo in
deun. den gelouben. und
den. Miseere mei deus
sulen sie tagelîche
daz sibende kapitel
rihtunge. unde sunderlîchen
daz ahtode kapitel
wellent. an gemeiner
zungen und viel in gemein
kapitel sprichet von
gewonlîcher münze
lebenes. und allermeiste
daz si von gemeinem
kapitel sprichet wie
und sulen in vlîziclîchen
von dem gemeinen
Reqiem eter. und
iegelîchem. Reqiem eter.
daz einlifte kapitel seit
von der visitâtion und
von dem ambahte des visitators.
einer gemeiner visitâtion.
regel einen visitator
wan aber sentus franciscus
wir daz die. Visita=tores
visitâtion die sol man
ganzlîchen scheiden
und die Visitatores
genædiclîchen abe lâzen
Visitator die offenen
râte künden dem visita=tor.
sol si vlîziclîchen volvüeren.
vrevellîchen widersprechen.
vrevellîche versuochente
Pêters und sancte Paulus
. Nota de professione.
dem bâbeste Nikolaus